Một số ca nhiễm COVID-19 đầu tiên có liên quan đến Chợ hải sản Hoa Nam ở Vũ Hán, Trung Quốc. Ảnh: Simon Song.
Theo Báo Bưu điện Hoa Nam buổi sáng (Hong Kong, Trung Quốc), một nghiên cứu của các nhà khoa học từ Đại học Sư phạm Tây Trung Quốc và Đại học Oxford mới đây đã làm sáng tỏ hoạt động buôn bán động vật hoang dã tại thành phố Vũ Hán, nơi lâu nay được coi là nguồn tiềm ẩn lây lan dịch bệnh COVID-19.
Trong hồ sơ chi tiết nhất về việc buôn bán động vật hoang dã chưa được công bố, các nhà khoa học ước tính rằng hơn 47.000 động vật hoang dã đã được bày bán tại các khu chợ của thành phố suốt 2 năm rưỡi trước khi dịch bệnh bùng phát.
Theo nghiên cứu, có tới 38 loài động vật đã được bày bán tại 17 cửa hàng trong 4 khu chợ ở thành phố Vũ Hán trong khoảng thời gian từ tháng 5/2017 đến tháng 11/2019. Chúng bao gồm các loài động vật có vú như cầy hương, chồn và gấu mèo, những loài được biết là dễ bị nhiễm virus SARS-CoV-2, cùng với sóc, lửng, cáo và nhím, cũng như các loài chim và bò sát.
Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu không tìm thấy bất kỳ bằng chứng nào cho thấy dơi hoặc tê tê – được coi là hai nguồn lây truyền virus SARS-CoV-2 – được bày bán trên thị trường.
Bảy trong số các cửa hàng bán động vật hoang dã là tại chợ bán buôn hải sản Hoa Nam, nơi có liên quan đến một số ca mắc COVID-19 vào cuối năm 2019.
Trung bình, khoảng 1.100 cá thể động vật được chuyển đến khắp các khu chợ thành phố mỗi tháng, trong một hoạt động buôn bán mà các nhà nghiên cứu mô tả là đủ điều kiện khiến lây lan dịch bệnh và “về cơ bản là bất hợp pháp”.
“Hầu hết tất cả các con vật bày bán đều còn sống, được nhốt trong lồng, bị nhồi nhét và trong tình trạng tồi tàn. Hầu hết các cửa hàng đều cung cấp dịch vụ mổ thịt, được thực hiện tại chỗ, không đảm bảo vệ sinh thực phẩm cũng như phúc lợi động vật”, các nhà nghiên cứu nói.
Chợ hải sản Hoa Nam, Vũ Hán, đã đóng cửa vào tháng 1 năm ngoái. Ảnh: Simon Song/SCMP
Bác sĩ thú y David Hayman, một thành viên nhóm Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đến thực địa tại Vũ Hán đầu năm 2021, cho biết nghiên cứu trên xác nhận rằng động vật có vú hoang dã còn sống đã được bày bán ở Vũ Hán, điều mà nhóm nghiên cứu của WHO đã nghi ngờ, song chưa thể xác minh.
Nghiên cứu cũng cung cấp bằng chứng rõ ràng rằng một số loài dễ lây nhiễm virus SARS-CoV-2 đã "liên tục được cung cấp ra thị trường", ông Hayman khẳng định.
Hiện vẫn chưa rõ nguồn gốc của virus SARS-CoV-2 gây dịch COVID-19. Các nhà khoa học cũng như chính phủ nhiều quốc gia đã kêu gọi điều tra thêm về việc loại virus này xuất phát từ tự nhiên hay do rò rỉ từ phòng thí nghiệm, một giả thuyết mà Trung Quốc đã nhiều lần phủ nhận.
Việc buôn bán động vật hoang dã được xác định có thể là một con đường lây truyền virus, được cho là có nguồn gốc từ loài dơi. Hầu hết các trường hợp mắc bệnh đầu tiên đều có liên quan đến chợ Hải sản Hoa Nam và một phân tích sau đó cho thấy hơn một nửa ca bệnh đầu tiên vào tháng 12/2019 đã tiếp xúc với khu chợ này hoặc các khu chợ khác trong thành phố.
Tuy nhiên, không tìm thấy mối liên hệ nào giữa động vật bán trên thị trường và virus.
Trước đó, báo cáo của nhóm WHO, dựa trên thông tin từ các nhà chức trách Trung Quốc, cho biết, chỉ có rắn, cá sấu và kỳ nhông, những loài ít có khả năng nhiễm SARS-CoV-2, được bán trực tiếp tại chợ vào cuối tháng 12/2019.
“Điều quan trọng là những loài động vật có vú còn sống và đang được bán ở các chợ tại Vũ Hán ngay trước khi ghi nhận các ca COVID-19 đầu tiên, rất dễ lây nhiễm virus SARS-CoV-2”, Daniel Lucey, chuyên gia về bệnh truyền nhiễm tại Trung tâm Y tế Đại học Georgetown (Mỹ), cho biết.
Trong khi đó, ông Zhou Zhao-min, đồng tác giả nghiên cứu, hy vọng những dữ liệu mới công bố có thể hữu ích trong việc truy tìm nguồn gốc của virus SARS-CoV-2.