Ảnh minh họa: AP
Theo tờ SCMP, dự báo này được đưa ra dựa trên tỷ lệ sinh chính thức 1,3 trẻ/phụ nữ vào năm 2020, thấp hơn nhiều so với tỷ lệ 2 trẻ/phụ nữ mà Trung Quốc cần để giữ dân số ổn định.
Dân số hiện tại của Trung Quốc là trên 1,4 tỷ. Năm 2019, Liên hợp quốc dự báo Trung Quốc sẽ vẫn có khoảng 1,3 tỷ dân tới năm 2065.
Một dự báo khác của các nhà nghiên cứu Đại học Washington đăng trên tạp chí The Lancet năm 2020 dự báo dân số Trung Quốc sẽ giảm một nửa vào năm 2100.
Tuy nhiên, nghiên cứu mới của Giáo sư Jian Quanbao và đồng nghiệp tại Viện Nghiên cứu Phát triển và Dân số tại Đại học Xian Jiaotong, cảnh báo rằng tình trạng suy giảm dân số Trung Quốc có thể đã bị đánh giá thấp nghiêm trọng.
Ví dụ, dự báo nói trên của Liên hợp quốc dựa trên giả định rằng tỷ lệ sinh của Trung Quốc sẽ vẫn trên 1,7 trẻ/phụ nữ. Năm 2020, Trung Quốc có 12 triệu trẻ em mới sinh, thấp hơn 25% so với dự báo của Liên hợp quốc.
Giáo sư Jiang cảnh báo trong nghiên cứu đăng trên Tạp chí Đại học Xian về Kinh tế và Tài chính rằng giới chức Trung Quốc cần chú ý sát sao tới xu hướng tăng trưởng dân số âm tiềm tàng và lập kế hoạch để đối phó trước.
Tỷ lệ sinh 1,3 nói trên dựa trên dữ liệu từ thống kê dân số mới nhất, được cho là chính xác nhất vì lần đầu tiên dữ liệu được thu thập hoàn toàn bằng thiết bị số và kiểm tra chéo với các bộ dữ liệu khác.
Theo các nhà nghiên cứu, mặc dù chỉ một phần thông tin điều tra dân số được công bố nhưng những thông tin hạn chế này cũng đã cho thấy những thay đổi và xu hướng phát triển dân số trong tương lai ở Trung Quốc.
Đại dịch COVID-19 có thể đã ảnh hưởng tới tỷ lệ sinh năm 2020, nhưng Giáo sư Jiang và đồng nghiệp cho rằng khả năng tỷ lệ sinh tăng trở lại là thấp. Họ cho rằng nhiều khả năng tổng dân số sẽ sớm bắt đầu lao dốc nhanh do giảm số phụ nữ ở độ tuổi sinh sản. Nếu tỷ lệ sinh giảm xuống 1, trong 29 năm nữa, dân số Trung Quốc sẽ giảm một nửa.
Theo dữ liệu điều tra dân số mới, trẻ em chiếm 17% dân số, trong khi tỷ lệ người trên 60 tuổi tăng lên trên 18%. Đây là lần đầu tiên Trung Quốc có nhiều người gia hơn người trẻ. Các nhà nghiên cứu nhận định: “Người dân không dám sinh con vì áp lực kinh tế gia tăng. Các dịch vụ nuôi con và chăm sóc con cũng thiếu nghiêm trọng”.
Mặc dù chính phủ nới lỏng chính sách dân số vào đầu năm nay, cho phép các gia đình sinh 3 con nhưng nhiều nghiên cứu cho thấy các yếu tố kinh tế, như giá bất động sản tăng, là lực cản chính với tỷ lệ sinh.
Nghiên cứu cho thấy ở Trung Quốc, cứ mỗi mét vuông đất tăng 1.000 nhân dân tệ thì tỷ lệ người dân sinh 1 con giảm 2%, sinh 2 con giảm 5%.
Trước đó, Giáo sư Chen Gong, Giám đốc Viện Nghiên cứu Dân số tại Đại học Bắc Kinh dự báo rằng dân số Trung Quốc sẽ bắt đầu giảm từ năm 2025. Ông cho rằng mặc dù dân số già hóa sẽ tăng gánh nặng lên hệ thống phúc lợi xã hội nhưng cũng có một số tin tốt. Chính phủ gần đây đã thực hiện một loạt chiến dịch kiểm soát giá bất động sản, giảm chi phí giáo dục, tăng số lượng nhà trẻ, nhưng Giáo sư Chen Gong cho rằng cần nhiều biện pháp hơn nữa.