Thủ tướng Albanese (trái), Tổng thống Biden và Thủ tướng Sunak trong lễ công bố thỏa thuận ở San Diego, Mỹ, hôm 13/3. Ảnh: AFP
“Kế hoạch hợp tác tàu ngầm hạt nhân là hành động trắng trợn, có thể tạo ra nguy cơ phổ biến vũ khí hạt nhân nghiêm trọng, làm suy yếu hệ thống chống phổ biến vũ khí hạt nhân quốc tế, châm ngòi cho các cuộc chạy đua vũ trang, gây tổn hại đến hòa bình và ổn định trong khu vực”, phái đoàn ngoại giao của Trung Quốc tại Liên hợp quốc tuyên bố trong loạt bài đăng trên Twitter ngày 14/3.
Trước đó, phát biểu tại Căn cứ Hải quân Point Loma ở thành phố San Diego hôm 13/3, Tổng thống Mỹ Joe Biden, Thủ tướng Anh Rishi Sunak và Thủ tướng Australia Anthony Albanese đã công bố kế hoạch tạo ra một tàu ngầm lớp mới - SSN-AUKUS. Tàu ngầm này sẽ được chế tạo ở Anh và Australia với công nghệ và sự hỗ trợ của Mỹ vào khoảng cuối những năm 2030 hoặc đầu những năm 2040.
Tuy nhiên, để chế tạo lớp tàu hoàn toàn mới dựa trên công nghệ của Mỹ và Anh, trước tiên Australia sẽ mua ít nhất 3 tàu ngầm hạt nhân lớp Virginia của Mỹ. Các tàu ngầm của Australia sẽ sử dụng tên lửa thông thường, không được trang bị vũ khí hạt nhân.
Các tàu ngầm do Mỹ chế tạo được cung cấp nhiên liệu bằng urani làm giàu ở cấp độ vũ khí.
Kể từ khi liên minh AUKUS thành lập vào năm 2021, Bắc Kinh đã nhiều lần chỉ trích bộ ba này vì đã nới rộng các hạn chế phổ biến vũ khí hạt nhân.
Với tư cách là thành viên của NPT, Australia bị cấm sản xuất hoặc sở hữu vũ khí hạt nhân. Tuy nhiên, liên minh này nhấn mạnh rằng có một lỗ hổng trong hiệp ước NPT mà các lò phản ứng hải quân được miễn trừ khỏi các quy định an toàn hạt nhân.
“Điều trớ trêu của AUKUS là hai quốc gia sở hữu vũ khí hạt nhân tuyên bố duy trì tiêu chuẩn không phổ biến vũ khí hạt nhân cao nhất đang chuyển hàng tấn urani được làm giàu ở cấp độ vũ khí sang quốc gia phi vũ khí hạt nhân, vi phạm rõ ràng mục tiêu và mục đích của Hiệp ước chống phổ biến vũ khí hạt nhân”, Phái đoàn ngoại giao của Trung Quốc nói thêm.
Các nhà ngoại giao Trung Quốc cũng gọi động thái chuyển giao công nghệ và vật liệu hạt nhân theo kế hoạch này là “trường hợp sách giáo khoa về tiêu chuẩn kép”. Đồng thời, Bắc Kinh kêu gọi liên minh AUKUS “tôn trọng nghĩa vụ của mình với tư cách là thành viên của NPT.”