Các tay súng M23 gác tại Mutaho, CHDC Congo. Ảnh: AFP/ TTXVN
Lễ bàn giao quyền kiểm soát cho các lực lượng thuộc Cộng đồng Đông Phi (EAC) đánh dấu sự khởi đầu của tiến trình M23 rút khỏi thị trấn quân sự chiến lược Rumangabo, cách thủ phủ Goma của tỉnh Bắc Kivu khoảng 40 km về phía Bắc, nơi nhóm phiến quân này đã chiếm giữ hồi cuối tháng 10/2022.
Tướng Emmanuel Kapita thuộc các lực lượng EAC nhấn mạnh sự kiện tiếp quản Rumangabo còn là dấu mốc quan trọng trong những nỗ lực không ngừng nhằm mang lại hòa bình và ổn định ở miền Đông CHDC Congo. Tuy nhiên, những nghi ngờ được đặt ra về độ tin cậy của lễ bàn giao tương tự ở khu vực Kibumba của tỉnh Bắc Kivu hôm 23/12/2022. Các chuyên gia phân tích tình báo của LHQ đã phát hiện ra những động thái di chuyển đáng ngờ của M23 ở khu vực này, nơi các phiến quân M23 phải rút khỏi như một phần của lệnh ngừng bắn được thống nhất vào tháng 11/2022.
Hiện cũng có những dấu hiệu cho thấy M23 đã chiếm giữ các khu vực khác, làm dấy lên sự hoài nghi về thực trạng xung đột ở tỉnh Bắc Kivu. M23 đã bác bỏ các báo cáo về việc lực lượng này không rút khỏi Kibumba và tái khẳng định cam kết ngừng bắn.
Nhóm phiến quân M23 do người Tutsi lãnh đạo đã phát động cuộc tấn công mới ở miền Đông giàu khoáng sản của CHDC Congo trong năm 2022, khiến ít nhất 450.000 người phải rời bỏ nhà cửa, bất chấp sự ngăn chặn của quân đội và các nỗ lực khu vực nhằm giải quyết xung đột.
CHDC Congo cùng với các cường quốc phương Tây và các chuyên gia LHQ cáo buộc Rwanda hậu thuẫn nhóm M23. Tuy nhiên, chính quyền Kigali kiên quyết phủ nhận cáo buộc này.
Hồi tháng 11 năm ngoái, giới lãnh đạo khu vực đã đứng ra làm trung gian cho thỏa thuận giữa các bên tham chiến, theo đó, M23 phải rút khỏi các vị trí chiếm giữ gần đây và tạo điều kiện cho những người đi sơ tán trở về nhà.