'Trên nóng dưới lạnh' trong việc khắc phục thẻ vàng từ EC

9 khuyến nghị này gồm: Sửa đổi khung pháp lý để đảm bảo tuân thủ các quy tắc quốc tế và khu vực áp dụng cho việc bảo tồn và quản lý nguồn lợi thủy sản. 

Đảm bảo thực hiện và thực thi có hiệu quả của pháp luật quốc gia sửa đổi; tăng cường việc thực hiện có hiệu quả các quy tắc quốc tế và các biện pháp quản lý thông qua một chế độ xử phạt đầy đủ được thực thi và theo dõi. 

Khắc phục những thiếu sót đã được xác định trong thanh tra, kiểm soát và giám sát (MCS) liên quan đến các yêu cầu đặt ra của các quy định quốc tế và khu vực cũng như trong khuôn khổ hệ thống chứng nhận khai thác; tăng cường quản lý và cải tiến hệ thống đăng ký và cấp phép khai thác. 

Cân bằng năng lực khai thác và chính sách đội tàu cá; tăng cường truy xuất nguồn gốc sản phẩm thủy sản và thực hiện tất cả các bước cần thiết, phù hợp với luật pháp quốc tế, để ngăn chặn các sản phẩm thủy sản đánh bắt bất hợp pháp được buôn bán và NK vào lãnh thổ. 

Tăng cường và đẩy mạnh hợp tác với các quốc gia khác (đặc biệt là các quốc gia ven biển trong vùng biển mà tàu thuyền treo cờ Việt Nam có thể hoạt động) phù hợp với các nghĩa vụ quốc tế; đảm bảo tuân thủ các nghĩa vụ báo cáo và lưu giữ trong RFMOs (các tổ chức quản lý nghề cá khu vực).

Từ ngày 15/5 - 25/5/2018, EC đã cử đoàn kỹ thuật sang Việt Nam để đánh giá thực tiễn,  kiểm tra những báo cáo của Việt Nam trong việc giải quyết 9 khuyến nghị này.

Theo Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hà Công Tuấn, về cơ bản, đoàn công tác của EC đã ghi nhận những kết quả đạt được của Việt Nam. Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại 3 thách thức rất lớn.

Thứ nhất là việc kiểm soát thủy sản đánh bắt, truy suất nguồn gốc còn nhiều lỗ hổng cần khắc phục.

Thứ hai là kiểm soát đánh bắt trên biển, Việt Nam có khoảng 109.000 tàu đánh bắt trên biển, trong đó có 33.000 tàu đánh bắt xa bờ, nhưng mới chỉ có 3.000 tàu đánh bắt xa bờ được trang bị các thiết bị định vị. Do vậy, số lượng tàu chưa được trang bị thiết bị định vị là rất lớn.

Việt Nam đã công khai và không giấu diếm số lượng tàu được định vị, theo đó Việt Nam chưa đủ kinh phí để trang bị  thiết bị định vị cho tất cả các tàu đánh bắt xa bờ, nhưng đã thực hiện tuyên truyền bằng nhiều cách và chia sẻ thông tin minh bạch.

Bên cạnh đó, ông Hà Công Tuấn cho biết, có một vấn đề đoàn công tác của EC phản hồi, đó là việc họ đã tiến hành điều tra và thấy rằng, ở Trung ương hành động rất quyết liệt, Luật đã sửa, các Nghị định đã ban hành… nhưng có tình trạng “trên nóng dưới lạnh”.

Ông Tuấn cho biết, Việt Nam đã ghi nhận những ý kiến của phái đoàn EC. Hai bên thống nhất tới tháng 1/2019, đoàn công tác của EC sẽ quay lại để xem xét đánh giá một lần nữa về thẻ vàng thủy sản của Việt Nam.

Ngoài ra, ông Tuấn cho biết thêm, kinh nghiệm của nhiều nước cho thấy, chưa có nước nào được EC hủy bỏ thẻ vàng trước 12 tháng. Với Việt Nam, vấn đề cơ bản là hai bên đã thực sự vào cuộc và không tạo ra những rào cản, gây ách tắc cho hàng hóa, hai bên cũng tích cực chia sẻ để cùng hiểu nhau hơn.     

Sau khi EC cảnh báo thẻ vàng đối với thủy sản Việt Nam xuất khẩu sang thị trường EU, Chính phủ cũng như Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, các địa phương đã triển khai quyết liệt các giải pháp.

Quốc hội cũng thông qua Luật Thủy sản mới. Ngoài ra, toàn bộ hệ thống pháp luật liên quan đã nghiên cứu 9 khuyến nghị của EC. Việt Nam cũng đã giải trình, tiếp thu 9 khuyến nghị và gửi cho phía EC kiểm tra.

Hơn nữa, sau Luật Thủy sản được thông qua, Bộ NN&PTNT ban hành 2 Nghị định và 9 Thông tư hướng dẫn về Luật Thủy sản. Đặc biệt, trong đó là Nghị định về xử phạt hành chính, trong đó quy định rõ các hành vi vi phạm về đánh bắt trái phép.

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cũng sang EU làm việc về vấn đề này, EU cũng đã đánh giá cao việc tích cực tham gia, thiết thực và chuyển biến của Việt Nam.