Dự án cao tốc Vạn Ninh - Cam Lộ thuộc dự án Đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021 - 2025 có chiều dài gần 66 km, khởi công ngày 1/1/2023; trong đó đoạn qua tỉnh Quảng Trị dài trên 32,5 km đi qua các huyện: Vĩnh Linh, Gio Linh và Cam Lộ.
Tổng số hộ bị ảnh hưởng bởi dự án phải di dời tái định cư là 351 hộ; trong đó huyện Vĩnh Linh 88 hộ, Gio Linh 132 hộ, Cam Lộ 131 hộ. Tỉnh xây dựng 9 khu tái định cư gồm Cam Hiếu, Cam Tuyền, Cam Thủy (huyện Cam Lộ); Bến Quan, Vĩnh Hà, Vĩnh Khê (huyện Vĩnh Linh); Gio An, Linh Trường, Hải Thái (huyện Gio Linh) với tổng diện tích trên 37ha để di dời các hộ dân bị ảnh hưởng dự án.
Trong năm 2023, Ủy ban Nhân dân tỉnh Quảng Trị đã nhiều lần đốc thúc các ngành, địa phương khẩn trương hoàn thành xây dựng các khu tái định cư nhưng vẫn lỡ hẹn. Tháng 1/2024, Ủy ban Nhân dân tỉnh Quảng Trị lại yêu cầu lãnh đạo các huyện có dự án đi qua gồm: Vĩnh Linh, Gio Linh và Cam Lộ đôn đốc nhà thầu đẩy nhanh tiến độ thi công, hoàn thành các khu tái định cư trước ngày 20/1 nhưng vẫn không đạt được.
Sau đó Ủy ban Nhân dân tỉnh Quảng Trị tiếp tục yêu cầu các địa phương hoàn thành các khu tái định cư vào ngày 31/3. Việc chậm xây dựng các khu tái định cư để di dời người dân đến ở là nguyên nhân chính khiến giải phóng mặt bằng dự án chưa đảm bảo yêu cầu.
Dự án đoạn qua huyện Vĩnh Linh dài 14,25 km. Địa phương này đã bàn giao mặt bằng 12,5/14,25km đạt 87,7%; trong đó bàn giao mặt bằng sạch để thi công dự án trên 10 km. Huyện Vĩnh Linh xây dựng 3 khu tái định cư với tổng diện tích 8 ha, bố trí 88 lô đất gồm: Bến Quan 20 lô, Vĩnh Hà 40 lô, Vĩnh Khê 28 lô. Các khu tái định cư đã và đang hoàn thiện các hạng mục như hệ thống thoát nước, cấp nước, đường giao thông, người dân đã thống nhất phương án bốc thăm nhận đất.
Về tiến độ, khu tái định cư thị trấn Bến Quan dự kiến cơ bản hoàn thành toàn bộ hạ tầng vào ngày 15/3, hai khu Vĩnh Hà và Vĩnh Khê dự kiến hoàn thành ngày 31/3.
Ông Võ Văn Trà, Giám đốc Ban Quản lý dự án, Phát triển quỹ đất và Cụm công nghiệp, Du lịch biển huyện Vĩnh Linh cho biết, việc giải phóng mặt bằng và xây dựng các khu tái định ở Vĩnh Linh gặp khó khăn vướng mắc như: Thủ tục đấu nối cấp phép thi công hệ thống đường giao thông và hệ thống cấp điện; trên tuyến chính của dự án còn 1,75 km chưa phê duyệt được phương án bồi thường, hỗ trợ vì ảnh hưởng nhà ở cần bố trí tái định cư và Công ty Lâm sản Quảng Trị cần phải bố trí di dời nhà máy.
Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh Quảng Trị Lê Đức Tiến cho biết, đến ngày 8/3, dự án đã giải phóng mặt bằng được 87%, còn lại gặp khó khăn liên quan đến các khu tái định cư chưa hoàn thành. Tỉnh chỉ đạo các địa phương khẩn trương hoàn thành 9 khu tái định cư đảm bảo cung cấp điện, nước và mặt bằng để người dân nhận đất và triển khai xây dựng nhà ở.
Tỉnh cũng chỉ đạo các địa phương lập kế hoạch tạm cư để di dời người, đến ngày 31/3 các hộ dân bàn giao mặt bằng cho chủ đầu tư dự án (Ban Quản lý Dự án đường Hồ Chí Minh). Trong thời gian tạm cư chờ xây dựng nhà ở trong các khu tái định cư, mỗi hộ được tỉnh hỗ trợ 2 triệu đồng/tháng.
Theo ông Lê Đức Tiến, các khu tái định cư chậm tiến độ là do gặp khó khăn trong giải phóng mặt bằng khi đất liên quan đến nhiều tổ chức, cá nhân, nhất là Tập đoàn Cao su Việt Nam. Việc xử lý tài sản của nhà nước thuộc Tập đoàn Cao su Việt Nam là những cây cao su gặp khó khăn và cần thời gian. Các khu tái định được UBND huyện giao cho các Ban Quản lý dự án, Phát triển quỹ đất và Cụm công nghiệp.
Do đó các đơn vị này phải xin ý kiến nhiều sở, ngành để tháo gỡ vướng mắc khi thực hiện. Tỉnh đã và đang quyết liệt chỉ đạo, yêu cầu các địa phương hoàn thành các khu tái định cư chậm nhất là ngày 31/3 để di dời người dân, hoàn thành giải mặt bằng thi công dự án theo đúng chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.