Nghị quyết 59-NQ/TW: Việt Nam chủ động định hình luật chơi trong hội nhập quốc tế

Ông Trần Lê Hưng, Đại học Gustave Eiffel (Pháp) nhận định: Nghị quyết 59-NQ/TW là văn kiện chiến lược đặt nền móng cho sự chuyển đổi vị thế của Việt Nam từ một quốc gia tham gia cuộc chơi sang quốc gia có tiếng nói. Nếu thực hiện nghiêm túc và đồng bộ các nội dung trong Nghị quyết, trong vòng 10-15 năm tới, Việt Nam có thể đạt được những chuyển biến rất căn cơ ở vị thế kinh tế và vị thế chính trị.

Về vị thế kinh tế, Nghị quyết xác định hội nhập quốc tế không chỉ là mở rộng thương mại, mà còn là quá trình nâng cấp năng lực nội sinh, phát triển kinh tế độc lập, tự chủ. Nếu làm tốt, trong 10 năm tới, Việt Nam có thể trở thành trung tâm sản xuất và trung chuyển khu vực; trong đó, tận dụng tốt các FTA và sáng kiến mới như hành lang vận tải Bắc - Nam hay liên kết với Ấn Độ Dương - Trung Đông. Ngoài ra, cũng có thể định hình vai trò chủ động trong chuỗi giá trị toàn cầu, không chỉ là công xưởng thế giới mà là quốc gia sáng tạo, đổi mới. Cũng như tham gia vào thiết lập các chuẩn mực kinh tế số, tài chính xanh, chuỗi cung ứng bền vững, góp phần vào định hình trật tự kinh tế khu vực mới.

Về vị thế chính trị, Nghị quyết đặt rõ yêu cầu chủ động, tích cực tham gia và đóng góp có trách nhiệm vào các thể chế đa phương. Điều này sẽ giúp Việt Nam củng cố hình ảnh quốc gia có trách nhiệm, đáng tin cậy, trung lập tích cực trong tranh chấp khu vực. Cùng đó, trở thành cầu nối giữa các nhóm nước giữa ASEAN với đối tác lớn, giữa Đông Á với Nam Á, giữa các nước đang phát triển và nền kinh tế phát triển. Đặc biệt, gia tăng ảnh hưởng thông qua ngoại giao đa phương, ngoại giao văn hóa, ngoại giao số và ngoại giao nhân dân.

Theo ông Trần Lê Hưng, Nghị quyết 59-NQ/TW gửi đi thông điệp mạnh mẽ là Việt Nam bước ra thế giới không chỉ để thích nghi, mà để tham gia định hình tương lai chung, với tâm thế tự tin, chủ động, bình đẳng và không hòa tan. Đây là sự khẳng định vai trò và vị thế của một quốc gia đang trỗi dậy, biết mình là ai, đứng ở đâu và cần làm gì để bảo vệ lợi ích dân tộc mà vẫn gắn kết hài hòa với cộng đồng quốc tế.

Đại diện Bộ Công Thương cho biết: Nghị quyết số 59-NQ/TW là kim chỉ nam để đơn vị hỗ trợ doanh nghiệp hội nhập quốc tế, đa dạng hóa thị trường. Do đó, ngày 15/8/2025, Bộ Công Thương đã ban hành Quyết định số 2320/QĐ-BCT về Chương trình hành động của Bộ nhằm thực hiện Nghị quyết số 153/NQ-CP của Chính phủ, triển khai Nghị quyết số 59-NQ/TW của Bộ Chính trị về hội nhập quốc tế trong tình hình mới. Đây là văn bản quan trọng, góp phần cụ thể hóa chủ trương của Đảng và Chính phủ thành hành động thực tiễn, tạo nền tảng để ngành công thương phát huy vai trò nòng cốt trong tiến trình hội nhập toàn diện, sâu rộng và hiệu quả.

Chương trình hành động được ban hành lần này có ý nghĩa thiết thực trong bối cảnh kinh tế thế giới và khu vực có nhiều biến động, đặt ra yêu cầu mới đối với Việt Nam trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh, tận dụng cơ hội từ các FTA, đồng thời giữ vững độc lập, tự chủ và bảo đảm lợi ích quốc gia - dân tộc. Đặc biệt, Bộ Công Thương sẽ tập trung triển khai các nhóm nhiệm vụ trọng tâm như hoàn thiện thể chế, chính sách thương mại đa phương và song phương; thúc đẩy mở rộng thị trường xuất khẩu; phát triển công nghiệp hỗ trợ, năng lượng bền vững; tăng cường hợp tác quốc tế trong lĩnh vực thương mại điện tử, chuyển đổi số và kinh tế xanh…

“Với sự đồng bộ trong chỉ đạo và quyết liệt trong hành động, Chương trình hành động của Bộ Công Thương được kỳ vọng sẽ góp phần nâng cao vị thế và uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế, đồng thời thúc đẩy tăng trưởng bền vững, hội nhập gắn với phát triển, vì lợi ích lâu dài của đất nước”, đại diện Bộ Công Thương chỉ rõ.

Với vai trò tham mưu và tổ chức thực hiện các nhiệm vụ nhằm đẩy mạnh hội nhập kinh tế quốc tế, trong giai đoạn 2025 - 2030, ông Tạ Hoàng Linh- Vụ trưởng Vụ Thị trường nước ngoài (Bộ Công Thương) nhấn mạnh: Đơn vị sẽ tăng cường theo dõi, nghiên cứu tình hình chính trị, kinh tế, hệ thống chính sách và pháp luật về kinh tế, thương mại, công nghiệp và năng lượng, hệ thống và tập quán kinh doanh của các nước và cơ chế hợp tác tiểu vùng phụ trách để tham mưu lãnh đạo Bộ; phối hợp với đơn vị liên quan xây dựng chiến lược phát triển thị trường nước ngoài và thực hiện chính sách phát triển quan hệ kinh tế với các nước. Cùng đó, phối hợp với đơn vị liên quan nghiên cứu nhu cầu, thị hiếu, xu hướng tiêu dùng, cấu trúc cạnh tranh và yêu cầu của thị trường nước ngoài, từ đó đề xuất với lãnh đạo Bộ các chủ trương, cơ chế, chính sách, biện pháp nhằm tăng cường và mở rộng quan hệ kinh tế, thương mại, hợp tác công nghiệp, năng lượng...

Ngoài ra, chủ động triển khai thực thi FTA đã có hiệu lực gồm Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam- EU (EVFTA), Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam- Vương quốc Anh (UKVFTA), Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam và Liên minh Kinh tế Á- Âu (VN-EAEU), Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) và các hiệp định với Chile, Hàn Quốc, Ấn Độ. Mặt khác, đẩy mạnh đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, tập trung vào các khu vực tiềm năng như Ấn Độ, Trung Đông, châu Phi, Mỹ Latinh, Đông Âu nhằm giảm sự phụ thuộc vào thị trường truyền thống. Các chương trình xúc tiến thương mại sẽ được thiết kế phù hợp với đặc thù từng thị trường, đảm bảo hiệu quả và tính bền vững.

Theo ông Tạ Hoàng Linh, Vụ sẽ đẩy mạnh hoạt động đàm phán quốc tế, vận động chính sách và tháo gỡ rào cản thị trường nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp; trong đó, thúc đẩy khởi động đàm phán FTA với khối MERCOSUR ở Nam Mỹ, GCC ở Trung đông; phối hợp với Vụ Chính sách thương mại đa biên trong quá trình ký kết Khuôn khổ kinh tế Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương (IPEF); thúc đẩy đàm phán FTA với các nước EFTA...
Bên cạnh đó, Vụ Phát triển thị trường nước ngoài tăng cường tổ chức hội thảo và diễn đàn quốc tế nhằm quảng bá sản phẩm Việt Nam, kết nối doanh nghiệp với đối tác nước ngoài giúp nâng cao hình ảnh thương hiệu Việt và hỗ trợ doanh nghiệp thâm nhập thị trường Trung Đông, châu Phi và Mỹ Latinh, góp phần khẳng định vị thế hàng hóa Made in Việt Nam trên bản đồ thương mại toàn cầu.

Ngoài ra, Vụ sẽ hỗ trợ doanh nghiệp quảng bá thương hiệu, tập trung vào các ngành hàng chủ lực như nông sản, thủy sản, dệt may, và đồ gỗ... tại thị trường trọng điểm nhằm nâng cao giá trị và uy tín của sản phẩm Việt Nam. Cùng đó, hỗ trợ doanh nghiệp áp dụng tiêu chuẩn quốc tế về sản xuất xanh, tuần hoàn, và thân thiện môi trường. Đồng thời, kết nối doanh nghiệp với chuỗi cung ứng toàn cầu, giúp nâng cao giá trị gia tăng của sản phẩm…

Ông Tạ Hoàng Linh cho biết: Vụ sẽ đẩy mạnh phối hợp với Thương vụ Việt Nam tại nước ngoài bám sát tình hình thị trường, kịp thời báo cáo và biến động ảnh hưởng đến trao đổi thương mại và đầu tư với Việt Nam; vận động doanh nghiệp nước ngoài tìm kiếm nguồn hàng hoặc mở rộng đầu tư tại Việt Nam. Chủ động phối hợp ứng phó biện pháp phòng vệ thương mại, rào cản thương mại mà nước sở tại áp dụng với hàng xuất khẩu. Hơn nữa, tích cực triển khai có hiệu quả hoạt động thực hiện Nghị quyết 36-NQ/TW với người Việt Nam ở nước ngoài; kịp thời thông tin về tình hình phát triển kinh tế, cơ hội kinh doanh trong nước để hỗ trợ, khuyến khích doanh nghiệp Việt ở nước ngoài đầu tư, kinh doanh tại Việt Nam.

Với những giải pháp đồng bộ này, các chuyên gia cho rằng: Bộ Công Thương không chỉ là cơ quan điều phối mà còn là động lực chủ lực giúp Việt Nam chuyển từ “tham gia cuộc chơi” sang “định hình luật chơi”, đảm bảo hội nhập kinh tế sâu rộng, bền vững, đồng thời giữ vững độc lập, tự chủ và phát triển nhanh trong bối cảnh toàn cầu đầy biến động.