Quang cảnh diễn đàn.
Diễn đàn nhằm khẳng định vai trò quan trọng của ngành da giầy trong nền kinh tế đất nước và đề ra giải pháp thúc đẩy phát triển ngành công nghiệp da giầy, công nghiệp hỗ trợ da giầy Việt Nam trước những cơ hội, thách thức đến từ các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới.
Ông Đỗ Thắng Hải, Thứ trưởng Bộ Công Thương cho biết, da giầy là một trong những ngành xuất khẩu chủ lực của Việt Nam với kim ngạch xuất khẩu luôn tăng trưởng qua các năm, mức tăng bình quân trên 10%/năm. Ngành da giầy đã và đang ngày càng khẳng định vai trò quan trọng trong nền kinh tế đất nước với kim ngạch xuất khẩu đạt gần 20 tỷ USD trong năm 2018 và đạt trên 10 tỷ USD trong 6 tháng đầu năm 2019, tạo ra 1,5 triệu việc làm, đảm bảo ổn định an sinh xã hội, góp phần chuyển đổi cơ cấu kinh tế từ nông nghiệp sang công nghiệp, dịch vụ.
Theo Hiệp hội Da - Giầy - Túi xách Việt Nam (Lefaso), nhu cầu tiêu dùng sản phẩm da giầy tại các thị trường xuất khẩu chủ lực của Việt Nam những tháng cuối năm vẫn tăng trưởng ổn định. Dự kiến năm 2019, tổng kim ngạch xuất khẩu da giầy đạt khoảng 21,5 tỷ USD, tăng 10% so với năm 2018. Thị trường xuất khẩu giầy dép lớn nhất là Mỹ, EU, Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc. Riêng sản phẩm giầy dép của Việt Nam đã được xuất khẩu tới hơn 100 nước; trong đó, 50 nước có kim ngạch xuất khẩu hơn 1 triệu USD. Hiện ngành da giầy Việt Nam giữ vị trí thứ 2 về xuất khẩu trên thế giới và là một trong những ngành có đóng góp quan trọng cho phát triển kinh tế đất nước.
Hiện nay, nhiều doanh nghiệp trong nước đã mở rộng quy mô sản xuất, đổi mới công nghệ, tăng cường thiết kế mẫu, tạo ra nhiều sản phẩm phù hợp nhu cầu tiêu dùng trong nước. Nhiều thương hiệu giầy Việt như: VINA Giầy, T&T, Biti’s, Bita’s, Asia Shoes, giầy Hồng Thạnh… đã được người tiêu dùng biết đến.
Nhờ những bước chuyển mình như vậy, ngành da giầy Việt Nam luôn duy trì được vị thế trên thị trường thế giới, đứng thứ hai sau Trung Quốc cả về sản lượng và kim ngạch xuất khẩu các mặt hàng giầy dép. Tuy nhiên, những kết quả đạt được chủ yếu đến từ các doanh nghiệp FDI, các tập đoàn đa quốc gia, tuy chiếm tỉ trọng nhỏ về số lượng doanh nghiệp (trên 10%) nhưng đóng góp lớn về kim ngạch xuất khẩu của toàn ngành (70-80%).
Cùng với đó, ngành da giầy Việt Nam vẫn đứng trước nhiều thách thức như thách thức về mức lương ngày càng tăng ở trong nước và những thách thức đến từ cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, những bất ổn của nền kinh tế toàn cầu trước xu hướng bảo hộ và cuộc chiến thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.
Hiện nay, ngành da giầy Việt Nam đang đứng trước những cơ hội lớn từ các hiệp định thương mại như Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), Hiệp định Thương mại tự do EU-Việt Nam (EVFTA)… Tuy nhiên, có thể tận dụng được hay không thì Hiệp hội Da-Giầy-Túi xách Việt Nam cũng như các doanh nghiệp cần giải quyết các điểm nghẽn mà ngành đang gặp phải hiện nay và nổi cộm là công nghiệp hỗ trợ, nguyên phụ liệu trong nước chưa phát triển, phụ thuộc nhập khẩu (trên 80%); thiếu chính sách khuyến khích phát triển công nghiệp hỗ trợ; thiếu quy hoạch phát triển ngành theo cụm liên kết và chuỗi giá trị; chưa phát triển được thương hiệu mạnh và đội ngũ thiết kế trong nước; thiếu các trung tâm hỗ trợ kỹ thuật, nghiên cứu và phát triển (R&D) cho ngành.
Theo Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải, những thách thức này đặt ra yêu cầu cho ngành da giầy Việt Nam phải duy trì và cải thiện hơn nữa những kết quả đã đạt được trong thời gian vừa qua. Ngành cần đặc biệt chú trọng đến nâng cao năng suất, chất lượng nguồn nhân lực, hình thành các chuỗi giá trị và cụm liên kết ngành da giầy, tăng cường ứng dụng khoa học công nghệ nhằm nâng cao giá trị tạo ra trong nước và giữ chân các nhà đầu tư nước ngoài đang hoạt động tại Việt Nam.
Mặt khác, ngành da giầy đang có cơ hội lớn đến từ các hiệp định tự do thương mại thế hệ mới. Khi các hiệp định này có hiệu lực hoàn toàn, hàng rào thuế quan vào thị trường các nước EU và các nước thành viên CPTPP được gỡ bỏ sẽ mở ra cơ hội tăng trưởng xuất khẩu mạnh mẽ hơn nữa cho ngành da giầy Việt Nam.
Theo các chuyên gia, thời gian tới, ngành da giầy cần tập trung triển khai một số giải pháp như hình thành chuỗi giá trị ngành da giày trong nước, góp phần nâng cao giá trị gia tăng trong nước; nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong lĩnh vực da giày, tăng cường liên kết giữa các cơ sở đào tạo và các doanh nghiệp da giày. Song song đó, ngành cần hình thành các cụm liên kết ngành để tận dụng thế mạnh và lợi thế so sánh của các tỉnh, đẩy mạnh liên kết vùng; hình thành và phát huy hiệu quả của trung tâm hỗ trợ kỹ thuật cho các doanh nghiệp trong lĩnh vực da giày.