Đồng bộ các giải pháp
Thống kê từ tỉnh Kiên Giang, hiện toàn tỉnh có 10.780 chiếc tàu cá, công suất bình quân 257 CV/tàu, trong đó khai thác xa bờ gần 4.500 chiếc, với 20 loại nghề, nhưng tập trung 4 nghề chính là lưới kéo, lưới rê, lưới vây, nghề câu.
Chuyển sản từ tàu cá lên bờ tại Cảng cá Tắc Cậu, huyện Châu Thành.
Hầu hết những phương tiện này đều được trang bị đầy đủ các trang thiết bị an toàn theo quy định. Sản lượng khai thác thủy sản hơn 545.000 tấn/năm, chiếm 16% tổng sản lượng thủy sản cả nước, hơn 40% sản lượng khai thác của vùng Đồng bằng sông Cửu Long.
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Kiên Giang Mai Anh Nhịn khẳng định, tỉnh không dung túng, bao che cho hoạt động khai thác IUU ở các vùng biển trong nước và quốc tế. Chính vì vậy, tỉnh đã tiến hành thực hiện các giải pháp ngăn chặn, giảm thiểu và loại bỏ hoạt động khai thác IUU của tổ chức, cá nhân Việt Nam và nước ngoài trên vùng biển Kiên Giang. Điều này không những thúc đẩy phát triển nghề cá bền vững mà còn góp phần bảo đảm an ninh quốc gia, khu vực và hội nhập quốc tế.
Ngoài ra, thông qua các biện pháp này sẽ chấm dứt tình trạng tàu cá, ngư dân Kiên Giang khai thác hải sản trái phép tại vùng biển các nước, hướng tới việc EC xem xét và sớm thu hồi thẻ vàng cho thủy sản Việt Nam.
Không những thế, kiểm soát chặt chẽ khai thác IUU sẽ góp phần bảo vệ, tái tạo nguồn lợi thủy sản tự nhiên và hệ sinh thái thủy sinh, đảm bảo nghề cá phát triển an toàn, bền vững, hiệu quả.
Theo đó, tỉnh Kiên Giang tập trung triển khai thực hiện có hiệu quả các chỉ thị, công điện của Thủ tướng Chính phủ và của tỉnh về những giải pháp cấp bách để khắc phục cảnh báo của EC về chống khai thác IUU; thanh tra, kiểm tra, kiểm soát nghề cá theo hướng dẫn của EC.
Ông Nguyễn Văn Tâm, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Kiên Giang cho biết, thời gian qua, tỉnh đã tăng cường các giải pháp tổng thể, nâng cao năng lực thực thi pháp luật của các lực lượng chức năng trong thanh tra, kiểm tra, kiểm soát trên biển, ở cảng cá, bến cá, chợ cá.
Mặt khác, xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân vi phạm để chấm dứt hoàn toàn tình trạng tàu cá và ngư dân của tỉnh khai thác hải sản trái phép ở vùng biển nước ngoài và vùng biển quốc tế; xây dựng cơ chế chịu trách nhiệm của người đứng đầu các sở, ban ngành có liên quan và chủ tịch UBND các huyện, thị xã, thành phố để xảy ra việc tàu cá của ngư dân khai thác bất hợp pháp ở nước ngoài.
Điều tra, xác minh, phát hiện, xử lý nghiêm các trường hợp tổ chức đưa tàu cá và ngư dân ra nước ngoài hoặc môi giới chuộc tàu cá, ngư dân bị nước ngoài bắt giữ về nước trái phép.
Cùng với đó, tỉnh xây dựng hệ thống thông tin giám sát tàu cá hoạt động trên biển; xây dựng lộ trình bắt buộc lắp đặt thiết bị giám sát hành trình trên tất cả các tàu cá hoạt động xa bờ, vận hành thiết bị này kết nối với trạm bờ của Chi cục Thủy sản Kiên Giang 24/24 giờ theo quy định.
Bắt buộc chủ tàu cá hoạt động trên biển hoặc thuyền trưởng phải thực hiện ghi nhật ký khai thác, nhật ký tàu dịch vụ hậu cần nghề cá và báo cáo khai thác, dịch vụ theo đúng quy định; đẩy nhanh tiến độ triển khai đầu tư xây dựng Trung tâm nghề cá lớn Kiên Giang, nâng cấp cảng cá Tắc Cậu (Châu Thành) đáp ứng nhu cầu hoạt động dịch vụ hậu cần nghề cá.
Đáng lưu ý, tỉnh cũng đã phối hợp với các Bộ, ngành hữu quan đẩy mạnh việc ngoại giao, đàm phán và ký kết hợp tác nghề cá với các nước đưa tàu cá của tỉnh sang khai thác hợp pháp ở vùng biển quốc tế và các nước trong khu vực theo đề án khai thác viễn dương.
Ngoài ra, tỉnh thiết lập đường dây nóng để xử lý các tình huống, sự cố xảy ra trên các vùng biển giáp ranh, chồng lấn và phối hợp với các Viện, Trường điều tra, đánh giá trữ lượng, xác định khả năng cho phép khai thác nguồn lợi thủy sản phục vụ quy hoạch, quản lý cường lực khai thác tại vùng biển Kiên Giang.
Đặc biệt, tỉnh đã xây dựng và thực hiện chương trình truyền thông về phòng chống khai thác IUU tại các địa phương trọng điểm ven biển phát triển mạnh nghề cá kết hợp cảnh báo, chấn chỉnh kịp thời.
Nhiệm vụ cụ thể
Để giải quyết triệt để và hiệu quả tình trạng tàu cá và ngư dân Kiên Giang khai thác thủy sản bất hợp pháp tại vùng biển nước ngoài, Tổ công tác 689 tỉnh Kiên Giang đã chủ động làm việc với các địa phương trọng điểm để xảy ra tình trạng hoạt động khai thác IUU nhằm cảnh báo và có hướng xử lý, chấn chỉnh kịp thời.
Theo ông Nguyễn Văn Tâm, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Kiên Giang, Sở đã chủ trì phối hợp các cơ quan hữu quan và địa phương xây dựng cơ chế chịu trách nhiệm của người đứng đầu để xảy ra tình trạng tàu cá khai thác bất hợp pháp ở nước ngoài.
Bên cạnh đó, chỉ đạo đơn vị thanh tra chuyên ngành tăng cường thực thi pháp luật, xử lý các hành vi vi phạm pháp luật về thủy sản trên vùng biển Kiên Giang; đồng thời phối hợp với các lực lượng chức năng có liên quan phát hiện, ngăn chặn kịp thời tàu cá, ngư dân có dấu hiệu vi phạm vùng biển nước ngoài, loại bỏ khai thác IUU.
Mặt khác, tăng cường năng lực kiểm soát, thanh tra tàu cá, xác nhận sản lượng thủy sản lên bến tại các cảng cá, bến cá cũng như hướng dẫn, kiểm tra chủ tàu lắp đặt thiết bị giám sát hành trình trên tất cả các tàu cá hoạt động xa bờ và vận hành thiết bị, ghi nhật ký và báo cáo khai thác; thiết lập đường dây nóng chống đánh bắt thủy sản bất hợp pháp…
Cùng với đó, tỉnh đề nghị Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh chỉ đạo các đồn, trạm biên phòng kiểm soát chặt chẽ tàu cá khi xuất nhập bến; kiên quyết không cho ra khơi tàu cá khi chưa đủ các thủ tục, giấy tờ hợp lệ và trang thiết bị theo quy định.
Riêng với đồn, trạm biên phòng nào để xảy ra vi phạm thì người đứng đầu đơn vị chịu trách nhiệm. Chủ trì, phối hợp với các lực lượng liên quan chú trọng tuần tra, kiểm soát xử lý tàu cá vi phạm trong hoạt động khai thác thủy sản, ngăn chặn tàu cá của tỉnh vi phạm vùng biển nước ngoài.
Ngoài ra, tỉnh đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật trong nhân dân về những quy định của pháp luật liên quan đến vấn đề phân định vùng biển giữa Việt Nam và một số quốc gia láng giềng, nhất là các vùng biển chưa phân định, chồng lấn với các nước.
Mặt khác, tuyên truyền các quy định pháp luật trong hoạt động thủy sản của Việt Nam, quốc tế và các nước thường có tàu cá và ngư dân Việt Nam vi phạm.
Các địa phương phối hợp với sở, ngành hữu quan lập danh sách quản lý chặt chẽ, tổ chức xử lý theo quy định, kiểm điểm công khai hóa chủ tàu, thuyền trưởng, phương tiện hoạt động khai thác thủy sản bất hợp pháp và bị nước ngoài bắt giữ trên phương tiện thông tin đại chúng và trước cộng đồng địa phương. Đặc biệt, bắt buộc chủ tàu cá vi phạm khai thác IUU phải trả kinh phí để đưa ngư dân vi phạm về nước…
Từ đầu năm đến nay, tình trạng tàu cá của ngư dân Kiên Giang hoạt động khai thác IUU có chiều hưởng giảm nhưng vẫn còn vi phạm, với 28 tàu cá và khoảng 200 người bị lực lượng các nước có vùng biển lân cận bắt giữ.