Công nhân thu hoạch dầu cọ tại Pelalawan, tỉnh Riau, Indonesia. Ảnh: AFP/TTXVN
Tại một số thành phố, người dân phải đợi nhiều giờ trước trung tâm phân phối để mua được hàng hóa thiết yếu được trợ giá. Giới chức Indonesia lo ngại rằng tình trạng khan hiếm và chi phí gia tăng có thể gây bất ổn xã hội và quyết định đảm bảo nguồn cung dầu cọ, nguyên liệu vốn được dùng để sản xuất nhiều mặt hàng như sô cô la và mỹ phẩm.
Trong quyết định cuối cùng đưa ra tối 27/4, Chính phủ Indonesia khẳng định lệnh cấm xuất khẩu sẽ áp dụng với toàn bộ các loại hạt có dầu, chứ không phải chỉ riêng dầu ăn như thông báo một ngày trước đó. Bộ trưởng Điều phối các vấn đề kinh tế Indonesia Airlangga Hartarto nêu rõ toàn bộ các sản phẩm, bao gồm dầu cọ thô đều sẽ áp dụng quy định mới này.
Theo phóng viên TTXVN tại Jakarta, lý giải về quyết định cấm xuất khẩu dầu cọ, Tổng thống Indonesia Joko Widodo khẳng định động thái này sẽ giúp đảm bảo nhu cầu thiết yếu của người dân. Mặc dù Indonesia là quốc gia sản xuất dầu cọ lớn nhất thế giới, song người dân trong nước lại gặp khó khăn khi mua dầu ăn. Trên thực tế, lượng nguyên liệu dầu ăn mà Indonesia sản xuất và xuất khẩu lớn hơn nhiều so với nhu cầu trong nước. Theo Tổng thống Widodo, mặc dù lệnh cấm xuất khẩu dầu cọ sẽ tác động tiêu cực đến năng suất thu hoạch của nông dân trong ngắn hạn nhưng quyết định này sẽ giúp ưu tiên đáp ứng nguồn cung trong nước. Chính phủ khẳng định sẽ dỡ bỏ lệnh cấm này nếu nhu cầu trong nước được đảm bảo.
Indonesia sản xuất khoảng 60% lượng dầu cọ trên toàn thế giới, trong đó hơn 30% sản lượng là tiêu thụ ở thị trường trong nước. Ấn Độ, Trung Quốc, Liên minh châu Âu và Pakistan là những khách hàng chính của Indonesia.
Trong những tuần qua, giá dầu thực vật tại Indonesia nằm trong số những mặt hàng có giá tăng lên mức kỷ lục. Tình trạng thiếu hụt kéo dài trong nhiều tháng đã trở nên trầm trọng hơn bởi quy định lỏng lẻo và các nhà sản xuất không muốn bán ở thị trường nội địa, do giá ở thị trường quốc tế cao hơn và đem lại mức lợi nhuận hấp dẫn hơn. Ngày 22/4 vừa, Tổng thống Widodo đã công bố lệnh cấm xuất khẩu dầu cọ, có hiệu lực từ ngày 28/4, áp dụng với dầu ăn và các nguyên liệu thô liên quan đến sản xuất dầu ăn. Indonesia dự định nối lại xuất khẩu khi giá bán buôn của dầu ăn ở thị trường nội địa giảm xuống còn 14.000 rupiah/lít (0,97 USD/lít), sau khi tăng 70% lên 26.000 rupiah/lít (1,8 USD/lít) trong thời gian gần đây.