giáo viên cổ vũ các thí sinh bước vào kỳ thi đại học (Cao khảo) tại Khu tự trị dân tộc Choang Quảng Tây, Trung Quốc ngày 7/6/2025. Ảnh: THX/TTXVN
Theo CNA (Singapore), các học sinh này lại chuyển hướng sang những ngôi trường mang lại triển vọng nghề nghiệp ổn định hơn hoặc cấp bằng trong những lĩnh vực mới nổi như trí tuệ nhân tạo (AI).
Vào tháng 8, tin tức về một số học sinh đạt điểm cao nhất trong kỳ thi Cao khảo từ chối lời mời nhập học từ các ngôi trường đại học "tinh hoa" đã lan truyền nhanh chóng. Nội dung “học sinh đạt điểm cao nhất từ chối Đại học Thanh Hoa sẽ đi đâu" đã trở thành chủ đề thịnh hành trên mạng xã hội Trung Quốc.
Trong đó có trường hợp một học sinh trong nhóm điểm cao hàng đầu ở Bắc Kinh đã từ chối lời mời từ Đại học Bắc Kinh để theo học ngành AI tại Đại học Chiết Giang ở Hàng Châu. Thành phố Hàng Châu cũng là nơi đặt trụ sở của công ty khởi nghiệp AI DeepSeek, được thành lập bởi một cựu sinh viên Đại học Chiết Giang. Trường đã triển khai các khóa học DeepSeek đặc biệt vào đầu năm nay trong bối cảnh Trung Quốc đang nỗ lực phát triển ngành AI trên toàn quốc.
Theo ShanghaiRanking, Đại học Chiết Giang vẫn nằm trong số những cơ sở giáo dục đại học hàng đầu Trung Quốc, xếp thứ ba trong năm nay. Đứng đầu là Đại học Thanh Hoa trong khi Đại học Bắc Kinh đứng thứ hai.
Một sĩ tử xuất sắc khác giành điểm cao gaokao đến từ Trùng Khánh đã chọn chuyên ngành bán dẫn tại Đại học Westlake, một viện nghiên cứu tư nhân mới thành lập cũng có trụ sở tại Hàng Châu.
Ông Shaun Rein, nhà sáng lập China Market Research Group nhận định rằng những học sinh này không từ chối các trường đại học hàng đầu để tìm kiếm những lựa chọn kém hơn. Ông ví von: “Không phải họ từ chối trường đại học số một, số hai để vươn xuống trí thứ 100. Điều đó cũng giống như việc từ chối Đại học Yale hay Princeton để đến MIT (Viện Công nghệ Massachusetts) vậy”.
Các thí sinh tại một điểm thi đại học ở Thiên Tân, Trung Quốc, ngày 7/6/2025. Ảnh: THX/TTXVN
Thay đổi trong lựa chọn trường của các học sinh giành điểm cao trong kỳ thi đại học diễn ra ở bối cảnh giới trẻ Trung Quốc phải đối mặt với áp lực ngày càng tăng trên thị trường việc làm.
Ông Xiong Bingqi tại Viện nghiên cứu giáo dục Thế kỷ 21 nhận định: “Những lựa chọn này phản ánh môi trường việc làm hiện nay. Nhiều học sinh và phụ huynh sẽ ưu tiên triển vọng nghề nghiệp ổn định thay vì những trường đại học nổi tiếng”.
Các học viện quân sự cũng đang nhận được quan tâm ngày càng tăng. Theo Bộ Quốc phòng Trung Quốc, trong năm nay, có tới 135.000 học sinh tốt nghiệp trung học đã nộp đơn – đây là con số cao kỷ lục. Đãi ngộ tại các trường quân sự như Đại học Công nghệ Quốc phòng Trung Quốc bao gồm miễn học phí, trợ cấp hàng tháng và sự nghiệp quân ngũ được đảm bảo.
Ông Rein cũng chỉ ra sự đổi mới của các trường như Đại học Chiết Giang, nơi đang đầu tư "hàng núi tiền" vào việc thu hút sinh viên và tập trung vào các lĩnh vực như chất bán dẫn và AI.
Ông phân tích: "Chính phủ Trung Quốc đang chuyển hướng nền kinh tế khỏi đầu tư mạnh vào những thứ như nhà ở và bất động sản, vốn từng chiếm 40% nền kinh tế. Giờ đây, nó chỉ chiếm khoảng 25%". Cuộc chiến thuế quan đang diễn ra với Mỹ cũng đã thúc đẩy Trung Quốc chuyển hướng khỏi ngành sản xuất giá rẻ.
Hơn nữa, theo truyền thông địa phương, tỷ lệ tuyển sinh vào một số chuyên ngành truyền thống như lịch sử và triết học đã giảm tại các trường đại học danh tiếng. Trung Quốc dự kiến sẽ điều chỉnh khoảng 20% chuyên ngành đại học trong năm nay, bổ sung một loạt chương trình mới gắn liền với công nghệ mới nổi và loại bỏ dần những chương trình mà họ cho là không còn đáp ứng được nhu cầu hiện nay.
Tuy nhiên, một số chuyên gia cảnh báo rằng các trường học không nên chỉ tập trung vào việc làm.
Theo ông Xiong Bingqi, trọng tâm của trường đại học nên là bồi dưỡng năng lực cơ bản và phẩm chất tổng quát của sinh viên, chứ không nên hướng đến việc làm. Ngược lại, các cơ sở đào tạo nghề chính mới là nơi cần hướng đến việc làm.