Dấu ấn Việt Nam trong vai trò Chủ tịch AIPA 2020

Đây là lần đầu tiên trong lịch sử AIPA, một kỳ Đại hội đồng được tổ chức theo hình thức trực tuyến vừa thích ứng với những diễn biến phức tạp của đại dịch COVID-19, vừa đáp ứng yêu cầu kịp thời thảo luận các biện pháp hợp tác giữa Nghị viện các nước thành viên, tiếp tục thực hiện các mục tiêu xây dựng Cộng đồng ASEAN lấy người dân làm trung tâm. Như nhận định của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng trong Thông điệp chúc mừng gửi tới Đại hội đồng AIPA 41 - “Đại hội đồng lần này hướng đến "tư duy vì cộng đồng, hành động vì cộng đồng" nhằm mục tiêu hiện thực hóa một Cộng đồng ASEAN vững mạnh, gắn kết, có vai trò, vị thế quốc tế, thực sự hướng đến người dân và lấy người dân làm trung tâm”.

Đảm nhận thành công vai trò Chủ tịch AIPA 2020 

Từ đầu năm 2020, đại dịch COVID-19 tác động trực tiếp đến tình hình kinh tế, chính trị - an ninh, xã hội của tất cả các nước cũng như Việt Nam. Tuy vậy, trong khuôn khổ Năm Chủ tịch AIPA 2020, với quyết tâm của Quốc hội Việt Nam trong việc đảm nhận vai trò Chủ tịch AIPA 2020, nhiều hoạt động đã được triển khai tích cực. 
 
Quốc hội Việt Nam đã xây dựng Đề án tổng thể Năm Chủ tịch AIPA 2020 và tổ chức Đại hội đồng AIPA 41, thành lập Ban Chỉ đạo quốc gia và Ban Tổ chức AIPA 41; thành lập Ban Thư ký quốc gia và các Tiểu ban Nội dung, Tiểu ban Thông tin, tuyên truyền và Tiểu ban Lễ tân, hậu cần, an ninh, y tế. 

Trong đó, ngày 30/3/2020, với tư cách Chủ tịch AIPA, Chủ tịch Quốc hội Việt Nam đã có Thư gửi các Chủ tịch Nghị viện thành viên AIPA, kêu gọi các nghị viện đoàn kết, tăng cường hành động, đồng hành với Chính phủ trong đối phó với đại dịch COVID - 19. Thư của Chủ tịch Quốc hội nhận được sự phản hồi tích cực của các Nghị viện thành viên AIPA.

Đại diện của Quốc hội Việt Nam tham dự nhiều cuộc họp trực tuyến với các Nghị viện thành viên AIPA, với Liên minh Nghị viện Thế giới (IPU), thúc đẩy vai trò của nghị viện trong ứng phó với đại dịch COVID-19.

Trong khuôn khổ Hội nghị Cấp cao ASEAN 36 theo hình thức họp trực tuyến vào ngày 26/6/2020, Phiên đối thoại giữa các nhà Lãnh đạo ASEAN và AIPA đã được tổ chức thành công, góp phần vào việc thực hiện các nhiệm vụ trong Năm Chủ tịch ASEAN 2020 và Chủ tịch AIPA 2020 của Việt Nam, được các nghị viện ASEAN đánh giá cao.

Những đóng góp rất thiết thực, hiệu quả của Quốc hội Việt Nam trong Năm Chủ tịch AIPA 2020 trong bối cảnh đặc biệt có ý nghĩa quan trọng đối với việc củng cố quan hệ hữu nghị, hợp tác nhiều mặt giữa Việt Nam với các nước ASEAN, sẽ là nền tảng để Việt Nam tiếp tục thực hiện tốt và khẳng định vững chắc vai trò, vị trí của mình trong hội nhập quốc tế. 

Quốc hội Việt Nam đã chủ trì tổ chức thành công bằng hình thức trực tuyến Hội nghị Hội đồng tư vấn AIPA về ma túy nguy hiểm lần thứ 3 (AIPACODD 3) vào ngày 29/6/2020 và Hội nghị Đối tác nghị viện về hợp tác giáo dục, văn hóa vì sự phát triển bền vững (AIPA ECC) vào ngày 30/7/2020. Hội nghị AIPA ECC được tổ chức theo sáng kiến của Quốc hội Việt Nam trong Năm Chủ tịch AIPA 2020, kết nối với AIPA và Liên minh Nghị viện Thế giới, có sự tham gia của đại diện Liên hợp quốc, Tổng Thư ký Liên minh Nghị viện Thế giới. Đây là lần đầu tiên AIPA tổ chức một hội nghị chuyên đề nhằm thúc đẩy sự phát triển quan hệ đối tác nghị viện trong triển khai thực hiện các Mục tiêu phát triển bền vững nói chung, về hợp tác giáo dục và văn hóa nói riêng. Với sáng kiến và thành công bước đầu của Hội nghị, Việt Nam mong muốn tạo diễn đàn mang tính thường niên của AIPA để cùng trao đổi, tìm ra các biện pháp thúc đẩy thực hiện có hiệu quả các Mục tiêu phát triển bền vững trong khu vực ASEAN. Bên cạnh đó, đại diện Quốc hội Việt Nam đã tham gia Hội nghị trực tuyến các nhà tư vấn AIPA lần thứ 11 tại Manila (Philippines).

Đại sứ Ấn Độ tại Việt Nam Pranay Verma cho rằng Quốc hội Việt Nam đã thể hiện xuất sắc vai trò Năm Chủ tịch AIPA 2020, trong đó điểm nhấn là việc chủ trì tổ chức Đại hội đồng AIPA 41 theo hình thức trực tuyến, nhằm thích ứng với diễn biến phức tạp của đại dịch COVID-19. Việc Quốc hội Việt Nam tổ chức thành công Đại hội đồng AIPA 41 trong bối cảnh đại dịch COVID-19 đã truyền cảm hứng cho các Nghị viện thành viên AIPA cùng nhau hành động chống lại đại dịch COVID-19, khắc phục những khó khăn do đại dịch gây ra.  

Trong bài phát biểu tiếp nhận chức Chủ tịch luân phiên AIPA năm 2021, người đứng đầu Hội đồng Lập pháp (Quốc hội) Brunei Pehin Abdul Rahman Taib đã đề cao vai trò của Việt Nam trên cương vị Chủ tịch AIPA trong năm 2020, đó là thúc đẩy ngoại giao nghị viện nhằm đưa khu vực ASEAN hướng tới sự gắn kết và chủ động thích ứng nhanh hơn trong thời điểm khó khăn hiện nay. Theo đánh giá của Hội đồng Lập pháp Brunei, dưới sự dẫn dắt của Việt Nam năm 2020, AIPA đã có những phản ứng rất gắn kết trên tinh thần “ASEAN gắn kết và chủ động thích ứng”. Đặc biệt, chủ đề của kỳ họp Đại hội đồng AIPA 41 đã tiếp tục nhấn mạnh vai trò của các nghị viện thành viên ASEAN với tư cách là tiếng nói của người dân, cũng như sự cần thiết phải đoàn kết và nhanh chóng phản ứng trước các vấn đề cấp bách.

Dấu ấn lịch sử quan trọng

Sau 3 ngày làm việc tích cực, khẩn trương, Đại hội đồng AIPA 41 với chủ đề “Ngoại giao Nghị viện vì Cộng đồng ASEAN gắn kết và chủ động thích ứng” đã tập trung thảo luận, thông qua 26 nghị quyết và thông cáo chung có nội dung mang tính bao trùm, toàn diện, vì sự thịnh vượng cho mọi người dân. Việt Nam được đánh giá đã phát huy vai trò nước Chủ tịch AIPA 41 trong việc xây dựng sự đoàn kết, nhất trí giữa các nước thành viên.

Với vai trò Chủ tịch AIPA 41, việc Quốc hội Việt Nam chủ động đề xuất họp Đại hội đồng qua hình thức trực tuyến và đề xuất các hình thức xây dựng nghị quyết chương trình nghị sự đã ghi dấu ấn và tạo nên một cách tổ chức hoàn toàn mới, sẽ được áp dụng nhiều trong thời gian tới đối với một số hoạt động của AIPA. Đặc biệt, chủ đề đưa ra tại các Ủy ban, Hội nghị Nữ Nghị sỹ, Hội nghị (không chính thức) Nghị sỹ trẻ AIPA và các Nghị quyết tại Đại hội đồng đã bám sát chủ đề Năm Chủ tịch ASEAN 2020 “gắn kết và chủ động thích ứng”, phù hợp với tình hình thực tiễn, thể hiện sự đồng hành và hỗ trợ của AIPA đối với ASEAN trong việc triển khai các sáng kiến, ưu tiên của ASEAN trong năm 2020. Đó là các nỗ lực phòng, chống, khắc phục hậu quả của đại dịch, thúc đẩy khôi phục an toàn các hoạt động kinh tế, duy trì sự ổn định, phát triển ở khu vực. Quốc hội Việt Nam đã phát huy vai trò dẫn dắt trong AIPA, tạo sự ủng hộ, đồng thuận cao với các Nghị viện thành viên và Nghị viện Quan sát viên AIPA với các vấn đề thuộc mối quan tâm chung của ASEAN.

Các Trưởng đoàn Nghị viện thành viên khẳng định, Đại hội đồng AIPA 41 là cơ hội để Nghị viện các nước thành viên AIPA thảo luận về các vấn đề đang đặt ra trong khu vực và vai trò của Nghị viện, những vấn đề mà Nghị viện, nghị sỹ các nước cần đoàn kết và nỗ lực thúc đẩy. Với tinh thần trách nhiệm cao nhất, Quốc hội Việt Nam đã thu thập được tất cả các ý kiến và soạn thảo các nội dung để đạt được sự đồng thuận giữa các thành viên AIPA.

Chủ tịch Quốc hội Lào Pany Yathotou đánh giá cao Việt Nam trong vai trò Chủ tịch AIPA 41, đồng thời nhấn mạnh, với sự chuẩn bị rất kỹ, Việt Nam không chỉ đưa ra các nội dung, chủ đề khác nhau, mà còn trao đổi, thống nhất được các nội dung mà các nước thành viên đề xuất, trở thành sáng kiến chung của AIPA.

Tại Đại hội đồng AIPA 41, Quốc hội Việt Nam đề xuất sáng kiến về việc tổ chức Hội nghị Nghị sĩ trẻ AIPA được các đại biểu đồng thuận cao và đánh giá là nhân tố mới trong kỳ Đại hội đồng AIPA 41, là dấu ấn lịch sử quan trọng trong việc hình thành cơ chế hội nghị dành cho các nghị sĩ trẻ AIPA. Các nước đã thỏa thuận giao lại cho Ban thư ký AIPA và Ban thư ký nghị viện các nước tiến hành quy trình, thủ tục để năm tới đưa vào là một hoạt động chính thức của Đại hội đồng AIPA.

Đánh giá rất cao sáng kiến của Việt Nam về thành lập Hội nghị Nghị sĩ trẻ AIPA, Chủ tịch Quốc hội Campuchia Heng Samrin và Tổng thư ký Quốc hội Campuchia Leng Peng Long cho rằng nội dung này có tầm quan trọng to lớn, vì thế hệ thanh niên hiện đóng vai trò quan trọng trong cả việc phát triển đất nước và xây dựng một Cộng đồng ASEAN thịnh vượng, tiến bộ.

Bên cạnh đó, công tác về nội dung, thông tin, tuyên truyền và lễ tân, hậu cần, an ninh, y tế cũng được chuẩn bị chu đáo, chuyên nghiệp tạo ấn tượng tốt đẹp và sự tin tưởng trong lòng bạn bè khu vực, quốc tế. Tại Phiên họp toàn thể thứ hai, Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội Campuchia, Indonesia, Lào, Malaysia, Myanmar, Philippines, Singapore, Thái Lan trân trọng cảm ơn và đánh giá cao công tác tổ chức chu đáo, kịp thời của Quốc hội Việt Nam, đặc biệt là sự chuẩn bị về mặt nội dung, kỹ thuật đường truyền, bảo đảm thành công của Đại hội đồng AIPA - 41 vượt qua những thách thức của đại dịch COVID-19. 

Với vai trò Chủ tịch AIPA 2020, Quốc hội Việt Nam đã làm hết sức mình và cùng với sự ủng hộ, đồng lòng của các Nghị viện thành viên AIPA đã tổ chức thành công các hoạt động của Năm Chủ tịch AIPA 2020, Đại hội đồng AIPA 41, đóng góp thiết thực vào việc nâng tầm quan hệ đối tác AIPA - ASEAN đi vào chiều sâu, tăng cường sự phối hợp hành động giữa kênh lập pháp và kênh hành pháp để giữ vững đà liên kết, đẩy mạnh tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN hòa bình, ổn định, an toàn, thịnh vượng và hạnh phúc cho mọi người dân.