Hai nghệ sỹ Quốc Cơ - Quốc Nghiệp trong buổi biểu diễn xác lập kỷ lục Guinness Thế giới. Ảnh: NVCC. |
Màn biểu diễn “Sức mạnh đôi tay” của hai anh em Giang Quốc Cơ - Giang Quốc Nghiệp tại cuộc thi tìm kiếm tài năng của Anh (Britain's Got Talent 2018) đã chinh phục ban giám khảo cuộc thi và hàng trăm nghìn lượt người xem trên toàn thế giới. Người dân Việt Nam thì vừa thán phục, vừa tự hào về hai chàng trai tuyệt vời này. Trước đó, năm 2016, hai anh em họ Giang đã xác lập kỷ lục thế giới với màn chồng đầu leo 90 bậc thang của Nhà thờ Chánh tòa ở thành phố Girona, Tây Ban Nha trong 52 giây. Và tên của Giang Quốc Cơ và Giang Quốc Nghiệp cùng nghệ thuật xiếc Việt Nam đã được ghi nhận trong sách Kỷ lục Guinness Thế giới.
Không chỉ hai anh em họ Giang, mà trong những năm gần đây, nghệ thuật xiếc Việt Nam đã có những thành tích ấn tượng, với nhiều tiết mục xiếc đã đoạt giải thưởng cao tại các cuộc thi trên thế giới.
Tại Liên hoan Xiếc quốc tế Cuba Circuba năm 2017, diễn ra tại thủ đô La Habana, đoàn Việt Nam với tiết mục nhào lộn trên không mang tên “Cánh chim Việt” do Ngọc Ánh và Thu Thùy (Trường Trung cấp Nghệ thuật Xiếc và Tạp kỹ Việt Nam) biểu diễn đã xuất sắc đoạt “Mái bạt vàng”, giải thưởng cao nhất của cuộc thi. TS Hoàng Minh Khánh, Hiệu trưởng trường cho biết, sau liên hoan, một số nước đã có lời mời đưa tiết mục này sang biểu diễn, một tập đoàn giải trí ở Vương quốc Anh mời trường đem tiết mục "Cánh chim Việt" cùng một số tiết mục đặc sắc sang biểu diễn trong vòng 6 tháng. Một tập đoàn giải trí khác của Mexico đề nghị gửi học sinh tới trường để đào tạo...
Cũng trong năm 2017, Liên hoan Xiếc quốc tế Golden Circus - một Liên hoan danh tiếng của châu Âu diễn ra tại thủ đô Roma (Italia), Ban tổ chức đã trao Huy chương Bạc duy nhất cho tiết mục “Tạo hình trên dây da” của 2 nghệ sĩ trẻ Văn Thái và Thu Hường (Liên đoàn Xiếc Việt Nam). Trước đó, cũng tại liên hoan này năm 2014, tiết mục xiếc "Đu quan họ" của Liên đoàn Xiếc Việt Nam được trao Huy chương Vàng duy nhất của liên hoan.
Có thể nói, trong khoảng gần chục năm trở lại đây, xiếc Việt Nam đã đạt được nhiều thành tích cao trong các kỳ liên hoan xiếc quốc tế, như tiết mục “Đu siêu nhân” đạt Huy chương Vàng tại Tây Ban Nha năm 2010 và Huy chương Vàng tại Liên hoan Xiếc quốc tế lần thứ 14 tại Pháp năm 2014; tiết mục “Hề xiếc” đạt Huy chương Vàng tại Cuba... Không chỉ có các tiết mục dự thi đoạt giải, vở xiếc tre có tên “Làng tôi” do Liên đoàn Xiếc Việt Nam dàn dựng đã từng có hơn ba năm “chu du” nước ngoài, với hàng trăm đêm diễn cháy vé...
Tiết mục “Cánh chim Việt” đoạt giải Vàng tại liên hoan. Ảnh: Vũ Lê Hà, PV TTXVN tại Cuba. |
Việc liên tiếp giành thứ hạng cao tại các cuộc thi quốc tế đã cho thấy, khả năng dàn dựng và biểu diễn của xiếc Việt Nam không hề thua kém, đã ghi được dấu ấn trong lòng công chúng thế giới, và được giới chuyên môn đánh giá là là đất nước có “tiềm năng” về nghệ thuật xiếc.
Theo NSND Tạ Duy Ánh, Giám đốc Liên đoàn Xiếc Việt Nam, trong các cuộc thi, liên hoan xiếc quốc tế, về mặt kỹ thuật, các nghệ sỹ Việt không thua kém các nghệ sỹ xiếc quốc tế, nhưng chúng ta có lợi thế hơn bởi sự khác biệt trong sáng tạo đạo cụ, biểu diễn luôn độc đáo và đậm bản sắc dân tộc là điều xiếc Việt được hội đồng giám khảo quốc tế đánh giá cao.
Đơn cử, tiết mục xiếc “Đu quan họ” giành Huy chương Vàng duy nhất tại Liên hoan Xiếc quốc tế Golden Circus Italia, sử dụng trang phục là bộ quần áo quan họ cách điệu, vũ đạo dân gian đương đại và trên nền nhạc dân ca quan họ, tạo được phong cách riêng và gây ấn tượng sâu sắc với ban giám khảo. Hay tiết mục “Cánh chim Việt” đạt giải cao nhất tại Liên hoan Xiếc quốc tế Cuba Circuba năm 2017 cũng mang đậm màu sắc Việt Nam với hình tượng cây tre đến nhạc nền là bài dân ca quan họ.
“Kỹ thuật của xiếc thì không có quá nhiều khác biệt, nhưng để làm nên bản sắc riêng, thì xiếc Việt Nam phải giữ được hồn dân tộc, từ âm nhạc, đạo cụ, trang phục... phải thể hiện được chất liệu của người Việt”, đại diện Liên đoàn Xiếc Việt Nam chia sẻ.
Trong những năm gần đây, Liên đoàn Xiếc Việt Nam liên tục đổi mới và cho ra đời những tiết mục, chương trình xiếc mới, được dàn dựng công phu theo hướng hiện đại, đạt chất lượng cao cả về nội dung và nghệ thuật... Ví dụ như vở kịch xiếc “Sông Trăng” - với sự kết hợp của nhiều loại hình nghệ thuật: xiếc, múa đương đại, nghệ thuật sắp đặt, kỹ xảo ánh sáng, âm nhạc dân tộc Việt Nam; chương trình “Hà Nội những giấc mơ” kỷ niệm ngày giải phóng thủ đô; chương trình xiếc mới “Ký ức trong tôi” kỷ niệm 100 năm Cách mạng Tháng Mười Nga; hoạt cảnh xiếc Cướp biển và Đại hội Xiếc thú chào mừng kỷ niệm ngày 30/4 và 1/5...
NSND Tạ Duy Ánh cho biết, với những nỗ lực đổi mới, nội dung hấp dẫn, dàn dựng công phu, rất nhiều đoàn xiếc quốc tế đã biết đến thương hiệu Xiếc Việt Nam và ngỏ ý muốn hợp tác. Hàng năm, Việt Nam cũng đưa nhiều đoàn đi biểu diễn khắp châu Âu, có những tiết mục được mời lưu diễn 2 năm liên tiếp.
Tuy nhiên, NSND Tạ Duy Ánh cũng rất trăn trở, bởi xiếc là một loại hình nghệ thuật chuyên biệt, đặc thù, tuổi nghề của diễn viên rất ngắn, mức độ rủi ro cao. Hơn nữa, yêu cầu tuyển chọn đào tạo lại ngặt nghèo trong khi đãi ngộ chưa tương xứng, đủ cho nhiều diễn viên xiếc sống được bằng nghề. Vì vậy, việc tìm kiếm đầu vào để đào tạo ra những nhân tài xiếc là rất khó khăn.
NSND Tạ Duy Ánh cho rằng, để xiếc Việt tiếp tục nâng tầm, vươn ra thế giới, rất cần có sự quan tâm đầu tư đến đội ngũ nghệ sĩ trẻ, đặc biệt là sự quan tâm, chăm lo khi các nghệ sỹ đang ở giai đoạn phát triển nhất, tỏa sáng nhất của nghề, đó sẽ là động lực để anh em nghệ sỹ tiếp tục cố gắng và cống hiến. NSND Tạ Duy Ánh tin rằng, nếu có được sự quan tâm hơn nữa, với những nỗ lực của các nghệ sỹ Việt Nam, xiếc Việt sẽ tiếp tục tỏa sáng, và giấc mơ nâng tầm xiếc Việt ra thế giới không còn quá xa vời.