Việt Nam đã linh hoạt ứng phó, đạt nhiều thành công trong phòng, chống dịch

Ngăn chặn nguồn bệnh xâm nhập

Ở các giai đoạn 1, 2, 3, Việt Nam áp dụng triệt để 5 nguyên tắc chiến lược “ngăn chặn - phát hiện - cách ly - khoanh vùng - dập dịch và điều trị hiệu quả”.

Chính phủ đã chỉ đạo áp dụng các biện pháp ở mức cao hơn, sớm hơn so với khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), kịp thời ban hành các Chỉ thị số 15/CT-TTg, 16/CT-TTg và 19/CT-TTg nhằm hướng dẫn các địa phương đáp ứng phù hợp với các tình huống về dịch bệnh.

Thành công nhất trong giai đoạn này chính là nước ta áp dụng các biện pháp ngăn chặn nguồn bệnh xâm nhập, cách ly tập trung, khoanh vùng dập dịch, hạn chế đến mức thấp nhất tỷ lệ mắc và tử vong, được WHO và nhiều nước công nhận là biện pháp đúng đắn, hiệu quả. Đặc biệt, ngay từ đầu, Chính phủ đã huy động lực lượng an ninh, quân đội thực hiện các nhiệm vụ như cách ly tập trung, kiểm soát nhập cảnh trên các tuyến biên giới, hạn chế, tạm dừng nhập cảnh, tạm dừng cấp thị thực, hiệu lực giấy miễn thị thực.

Ngay sau khi ghi nhận dịch bệnh tại Vũ Hán (Trung Quốc), khi dịch bệnh chưa xâm nhập vào Việt Nam, Bộ Y tế đã chủ động xây dựng, đề xuất triển khai các kế hoạch, kịch bản phòng, chống dịch COVID-19, đồng thời liên tục cập nhật theo thực tế diễn biến và các cấp độ dịch theo thời gian.

Bộ Y tế chủ động tham mưu và xây dựng đầy đủ, chi tiết các văn bản chỉ đạo, các hướng dẫn chuyên môn, hướng dẫn giám sát và phòng, chống COVID-19, điều tra, truy vết, khoanh vùng dịch, hướng dẫn cách ly tập trung, cách ly tại khách sạn, cách ly người về từ vùng dịch, người nhập cảnh, chuyên gia nước ngoài, hướng dẫn xét nghiệm, gộp mẫu xét nghiệm, phòng, chống dịch tại nơi công cộng, nơi làm việc, ký túc xá, cơ sở giáo dục, cơ sở y tế, cơ sở sản xuất kinh doanh, khu công nghiệp, xử lý môi trường và khử trùng, hướng dẫn sử dụng vắc xin, hoàn chỉnh phác đồ điều trị, phương tiện phòng hộ cá nhân...

Đồng thời, luôn chuẩn bị sẵn sàng một số lượng lớn về nhân lực, vật lực, trang thiết bị, thuốc, vật tư y tế, hóa chất để đảm bảo cho công tác phòng, chống dịch, kết nối các cơ sở y tế trong điều trị COVID-19.

Những ổ dịch nhanh chóng được dập tắt dứt điểm, số lượng ca mắc chiếm tỷ lệ rất nhỏ so với quy mô dân số... là những thành tích chống dịch COVID-19 nổi bật của Việt Nam được cộng đồng quốc tế ghi nhận.

Trước yêu cầu tiếp tục duy trì các hoạt động kinh tế, thương mại, hội nhập, không áp dụng các biện pháp cực đoan như dừng hoạt động nhập cảnh, dừng hoạt động bay quốc tế... Bộ Ngoại giao đã phối hợp với các bộ liên quan tham mưu điều chỉnh chính sách xuất nhập cảnh, giải quyết thuận lợi việc nhập cảnh cho chuyên gia nước ngoài, thực hiện công nhận tạm thời hộ chiếu vaccine của phía nước ngoài... Việt Nam cũng là quốc gia đầu tiên áp dụng biện pháp bắt buộc khai báo y tế đối với người nhập cảnh, đồng thời tiếp tục tổ chức cách ly tập trung đối với tất cả công dân nhập cảnh.

Đặc biệt, trong giai đoạn này, có sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, của toàn dân, phát huy vai trò tương thân, tương ái, chia sẻ, ủng hộ và tự giác, tích cực thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch trong nhân dân, hỗ trợ thiết thực cho người lao động mất việc, giảm sâu thu nhập và hỗ trợ doanh nghiệp sản xuất kinh doanh.

Cũng trong giai đoạn này, Việt Nam tích cực thúc đẩy, tạo lập trạng thái bình thường mới, thực hiện “mục tiêu kép”, sẵn sàng phòng, chống dịch, vừa tập trung thúc đẩy phát triển kinh tế. Đặc biệt, khi số lượng ca mắc trong cộng đồng tăng nhanh ở Đà Nẵng và nhiều địa phương, việc phòng, chống dịch vẫn bảo đảm thế chủ động, bình tĩnh ứng phó, kịp thời, áp dụng kiên quyết, kịp thời, phù hợp ở các địa phương có dịch. Các địa phương không phát hiện ca bệnh tiếp tục đề cao cảnh giác, sẵn sàng phòng, chống dịch, đồng thời tập trung phát triển kinh tế, đã góp phần duy trì sự liên tục của các hoạt động kinh tế.

Sống chung an toàn

Trong giai đoạn 4 từ ngày 27/4/2021 đến nay, số ca mắc mới ghi nhận trong nước là 2.226.343 ca, trong đó có 1.959.780 bệnh nhân đã được công bố khỏi bệnh.

Với đa nguồn lây, đa chủng, đa ổ bệnh và đã xâm nhập sâu trong cộng đồng, xuất hiện ở mọi lứa tuổi (bao gồm cả trẻ em), tấn công vào các khu công nghiệp, nhà máy, cơ sở y tế, trường học, cơ quan hành chính, nhóm sinh hoạt tôn giáo... và tại các khu vực có mật độ dân cư cao làm số mắc tăng nhanh.

Đến cuối tháng 5/2021, dịch đã lây lan ra hơn 30 tỉnh, thành phố và bùng phát mạnh tại tỉnh Bắc Ninh, Bắc Giang; tấn công vào các khu công nghiệp, nhà máy, xí nghiệp, nơi ở và sinh hoạt tập trung đông công nhân, cộng đồng dân cư nơi có công nhân lưu trú.

Trong thời gian này, tại Đà Nẵng, Hà Nội, TP Hồ Chí Minh và một số địa phương khác cũng ghi nhận các ca bệnh không rõ nguồn lây.

TP Hồ Chí Minh ghi nhận rải rác các ca mắc mới từ cuối tháng 4/2021, đầu tháng 5/2021. Dịch bắt đầu bùng phát từ ngày 26/5/2021 với các ca bệnh được phát hiện từ nhóm truyền giáo Phục Hưng.

Sau đó số mắc tăng nhanh với hơn 20 chuỗi lây nhiễm trên toàn địa bàn Thành phố. Đến ngày 31/5/2021, Thành phố Hồ Chí Minh đã ghi nhận 260 ca mắc và quyết định áp dụng giãn cách xã hội theo Chỉ thị 15/CT-TTg trên toàn địa bàn và một số khu vực theo Chỉ thị 16/CT-TTg.

Trong hơn 1 tháng thực hiện giãn cách xã hội, dịch bệnh vẫn tiếp tục gia tăng và lan rộng, số mắc hằng ngày tăng liên tục, đến ngày 5/7/2021 đã vượt 1.000 ca mắc mới mỗi ngày.

Đến ngày 9/7/2021, Thành phố quyết định áp dụng Chỉ thị số 16/CT-TTg trên toàn địa bàn. Ngoài ra tại các tỉnh trọng điểm kinh tế trong khu vực phía Nam như Bình Dương, Đồng Nai, Long An và các tỉnh Trung Bộ và Tây Nam Bộ dịch bắt đầu có xu hướng lan rộng.

Sau hơn 5 tháng xảy ra đợt dịch thứ 4, đến hết ngày 10/10/2021 dịch đã cơ bản được kiểm soát trên phạm vi toàn quốc với 835.036 ca mắc tại cộng đồng ở 62 tỉnh, thành phố, trong đó có 20.520 ca tử vong (tỷ lệ chết/mắc là 2,4%).

Xác định chuyển hướng từ “zero COVID” sang sống chung an toàn với dịch bệnh, ngày 11/10/2021, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 128/NQ-CP về việc ban hành quy định tạm thời “thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch COVID-19”. Bộ Y tế cũng đã ban hành Quyết định số 4800/QĐ-BYT hướng dẫn thực hiện Nghị quyết 128/NQ-CP của Chính phủ.

Từ ngày 11/10/2021, Việt Nam chuyển hướng sang “thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch COVID-19", với giải pháp 5K + vaccine + thuốc điều trị + công nghệ + ý thức của nhân dân cùng các trụ cột: Xét nghiệm, cách ly, điều trị; đồng thời kết hợp hài hòa giữa phòng ngự và tấn công nhằm giảm tới mức thấp nhất tỷ lệ mắc, nặng phải nhập viện, tử vong.

Đến nay, dịch bệnh đã cơ bản được kiểm soát trên phạm vi cả nước. Tất cả các tỉnh, thành phố đều đã chuyển sang trạng thái “Thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch COVID-19” theo Nghị quyết 128/NQ-CP của Chính phủ. Tuy nhiên, dịch bệnh vẫn diễn biến phức tạp với số ca nhiễm mới khoảng 15.000 ca/ngày tại hầu hết các tỉnh, thành phố trên cả nước.

Hiện Việt Nam cũng đã ghi nhận 166 trường hợp nhiễm biến chủng Omicron, trong đó có 6 trường hợp phát hiện trong nước, trong đó tại TP Hồ Chí Minh (5 ca), Hà Nội (1 ca) và 160 ca nhập cảnh từ 22 quốc gia trên 49 chuyến bay và qua 1 cửa khẩu đường bộ (Mộc Bài - Tây Ninh). Các hành khách đi cùng đã được cách ly, theo dõi, quản lý ngay khi nhập cảnh, sức khỏe ổn định.

Tập trung toàn lực giảm tử vong

Trong giai đoạn 4, các lực lượng y tế Trung ương và địa phương đã tiếp tục ưu tiên tập trung toàn lực cho công tác điều trị giảm tử vong bằng việc triển khai đồng bộ các giải pháp điều trị như thiết lập các trung tâm hồi sức tích cực, bệnh viện dã chiến.

Bộ Y tế đã thiết lập 11 trung tâm hồi sức tích cực, trong đó có 5 Trung tâm với 4.600 giường bệnh hồi sức tích cực tại TP Hồ Chí Minh, đã chữa khỏi nhiều trường hợp COVID-19 nặng, nguy kịch. TP Hồ Chí Minh và các tỉnh phía Nam đã huy động 184 bệnh viện điều trị COVID-19 với quy mô 132.000 giường.

Bộ Y tế đã thiết lập kho dã chiến tại TP Hồ Chí Minh về thuốc, trang thiết bị, vật tư y tế để hỗ trợ kịp thời cho các địa phương trong khu vực này. Tổ chức hiệu quả việc phân tầng điều trị (mô hình tháp 3 tầng) với sự hỗ trợ chuyên môn giữa các tầng; thực hiện việc hỗ trợ chuyên môn thông qua hình thức hội chẩn trực tuyến, trực tiếp, giao ban giữa các tầng điều trị, chuyển viện an toàn, đặc biệt tầng 3 (nặng, nguy kịch) cho tầng 2 và tầng 1; tổ chức phân loại, chuyển tuyến phù hợp với mức độ bệnh và năng lực tiếp nhận người bệnh của các cơ sở điều trị.

Đồng thời huy động sự tham gia, phối hợp chặt chẽ của các cơ sở y tế công lập và tư nhân, tuyến trên và tuyến dưới để tăng cường tối đa khả năng thu dung, điều trị bệnh nhân; huy động nguồn nhân lực y tế từ các chuyên ngành, từ các bệnh viện trung ương, tuyến tỉnh để tăng cường cho các địa bàn trọng điểm;...

Đặc biệt, việc thành lập các trạm y tế lưu động ngay tại xã, phường, thị trấn là giải pháp đột phá, đạt hiệu quả cao, giúp người dân tiếp cận y tế ngay tại xã, phường, góp phần giảm bệnh nặng, giảm tử vong. Triển khai các nghiên cứu, ứng dụng, các phương pháp điều trị mới, kết hợp Đông - Tây y trong điều trị như tại Bắc Giang, TP Hồ Chí Minh, Đồng Nai...

Bộ Y tế triển khai các mô hình chăm sóc, điều trị người mắc COVID-19 tại nhà, huy động sự tham gia của cộng đồng ở các địa phương có nhiều người nhiễm; tăng cường thành lập các trạm y tế lưu động cho xã, phường, thị trấn với sự tham gia của các lực lượng y tế, quân y, tình nguyện viên.

Riêng TP Hồ Chí Minh trong vòng 1 tuần đã thiết lập 536 trạm y tế lưu động và đã hỗ trợ quản lý, điều trị trên 152.000 trường hợp F0 tại nhà. Các trạm y tế lưu động đã thực hiện việc cấp cứu sơ bộ, để kịp thời chăm sóc, điều trị F0 tại nhà, xét nghiệm nhanh, tiêm chủng, hỗ trợ chuyển tuyến, cung cấp túi thuốc điều trị tại nhà....

Đây là giải pháp mang tính đột phá, đạt hiệu quả cao, bảo đảm người dân tiếp cận sớm nhất, nhanh nhất các dịch vụ y tế, ngay tại xã, phường, thị trấn, góp phần giảm rõ rệt số lượng bệnh nhân chuyển nặng và tử vong, giảm tải cho các cơ sở điều trị ở các tuyến, nhất là tại thời điểm vô cùng khó khăn của TP Hồ Chí Minh và các tỉnh phía Nam.

Đợt dịch thứ 4, số ca mắc mới ghi nhận trong nước là 2.226.343 ca, trong đó có 1.959.780 bệnh nhân đã được công bố khỏi bệnh. Hiện nay, các cơ sở y tế đang điều trị, giám sát trên 260.000 trường hợp, trong đó số bệnh nhân nặng đang điều trị là 3.869 ca.

Với mục tiêu giảm ca chuyển nặng, giảm tử vong, người dân được tiếp cận với dịch vụ y tế một cách sớm nhất, Chính phủ đã chỉ đạo chủ động các phương án điều trị, trong đó tăng cường năng lực (về nhân lực, trang thiết bị, vật tư, sinh phẩm...) ngay tại cơ sở, thiết lập hệ thống hồi sức, chăm sóc, điều trị giảm tử vong, hình thành trạm y tế lưu động để cung cấp các dịch vụ y tế cho người dân từ sớm, từ xa, ngay tại cơ sở (xã, phường, thị trấn), tại nhà; bảo đảm các trường hợp nhiễm đều được theo dõi y tế, chăm sóc sức khỏe và tiếp cận các dịch vụ y tế nhanh nhất, sớm nhất; trong đó tập trung kiểm soát các trường hợp nhập viện có nguy cơ cao, rất cao và giảm thiếu đến mức tối đa các trường hợp tử vong.

Theo thống kê sơ bộ, số tử vong đã giảm từ khoảng 300-350 ca/ngày (thời kỳ đỉnh dịch) xuống còn trên 200 ca/ngày; chủ yếu là những người mắc bệnh nền, người già, trong đó phần lớn (trên 70%) là người chưa tiêm vaccine. Số ca bệnh nặng giảm sâu (giảm đến 2/3) so với thời kỳ đỉnh dịch (tháng 8, 9/2021).