Trong tâm cơn 'đại hồng thủy'- Bài 4: Giúp người dân đứng dậy sau lũ dữ

Những chính sách nhân văn

Chỉ đạo công tác khắc phục hậu quả mưa lũ, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các địa phương phải rà soát lại những gia đình bị mất nhà (số liệu mới nhất được các tỉnh khu vực miền Trung thống kê là khoảng 1.900 nhà bị sập, đổ, trôi). Trước ngày 31/1/2026 (trước Tết Nguyên đán) phải hoàn thành việc xây dựng lại nhà cho người dân. Với các nhà cần sửa chữa, gia cố, các địa phương tính toán để đến ngày 30/11/2025 phải hoàn thành.

Bí thư Tỉnh ủy Khánh Hòa Nghiêm Xuân Thành cho biết sẽ dành toàn bộ nguồn lực hỗ trợ từ Trung ương và các địa phương bạn để giúp đỡ trực tiếp cho người dân. Tỉnh dự kiến hỗ trợ 60 triệu đồng/nhà sập hoàn toàn; 30 triệu đồng/nhà hư hỏng; 1 triệu đồng/nhân khẩu bị ảnh hưởng; 500 nghìn đồng/học sinh để mua sách vở.

Trong thời gian rất ngắn, UBND tỉnh Khánh Hòa đã hoàn thiện các tiêu chí để triển khai hỗ trợ, bảo đảm công khai và đúng quy định. Ngoài ra, Khánh Hòa cũng chi khẩn cấp 112 tỷ đồng bổ sung cho các xã, phường trên toàn tỉnh nhằm khắc phục thiệt hại do mưa lũ.

Xã Diên Điền là nơi bị thiệt hại nặng do mưa lũ. Toàn bộ nhà dân trong xã đều bị ngập nặng. Toàn xã hiện có 960 hộ với 35.792 nhân khẩu. Trước tình hình đó, UBND tỉnh Khánh Hòa bổ sung có mục tiêu cho ngân sách xã 38,527 tỷ đồng để khắc phục hậu quả. Trong đó, hỗ trợ đời sống đối với người thuộc gia đình có nhà ở bị ngập 35,792 tỷ đồng; hỗ trợ cho học sinh từ cấp tiểu học trở lên để mua sách vở và đồ dùng học tập 2,735 tỷ đồng.

Ngay khi lũ vừa rút, chính quyền địa phương đã tổ chức chi trả kinh phí hỗ trợ người dân. Danh sách cần hỗ trợ được phê duyệt ngay từ tờ khai của người dân, có xác nhận của trưởng thôn và Chủ tịch UBND xã. Quy trình tiếp nhận, đối chiếu, phát tiền được tổ chức khoa học, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân. Những khu còn ngập nước, cán bộ xã đến tận nhà trao tiền cho từng gia đình.

Gia đình chị Nguyễn Thị Thủy (thôn Trung, xã Diên Điền) có 4 nhân khẩu, trong đó có một cháu đang tuổi đến trường. Đợt lũ vừa qua, nước dâng gần 2 mét, cuốn trôi và làm hư hỏng gần như toàn bộ vật dụng trong nhà. Giữa bộn bề mất mát ấy, khi nhận được kinh phí hỗ trợ từ UBND tỉnh, chị Thủy không giấu được xúc động. “Trong lúc khó khăn, nhận được sự hỗ trợ kịp thời thật sự quý. Nhờ khoản tiền này, gia đình tôi có thể sửa sang lại căn nhà, mua sắm những thứ thiết yếu để ổn định cuộc sống. Con lại tiếp tục được đến trường cùng bè bạn...” - chị Thủy tâm sự.

Dù nguồn lực còn hạn chế nhưng UBND tỉnh Đắk Lắk vẫn quyết định hỗ trợ khẩn cấp cho các gia đình bị ngập lụt và thiệt hại. Theo đó, mỗi hộ nghèo được hỗ trợ 3 triệu đồng, các hộ còn lại được nhận 1,5 triệu đồng để kịp thời khắc phục khó khăn ban đầu. Sở Tài chính cùng các cơ quan chuyên môn đang khẩn trương hoàn tất thủ tục, đảm bảo nguồn kinh phí được phân bổ nhanh chóng, đúng đối tượng, không để hộ dân nào bị bỏ sót.

“Trợ lực” để tái thiết sản xuất

Người nuôi tôm hùm ở vịnh Xuân Đài (thị xã Sông Cầu, tỉnh Phú Yên cũ, nay thuộc tỉnh Đắk Lắk) đã gần như kiệt quệ sau cơn bão số 13. Nay trận mưa lũ kinh hoàng ập đến, cuốn trôi toàn bộ thành quả nhiều năm. Nhiều hộ nuôi tôm từng là “tỷ phú” một thời giờ phải “oằn mình” gánh nợ... Nỗi lo của họ còn dài hơn vì chưa biết xoay xở vốn thế nào để làm lại bè nuôi, thả vụ tôm mới.

Theo ông Võ Ngọc Thạch, Chủ tịch UBND phường Sông Cầu, trong số 92.000 lồng nuôi tôm hùm của 2.000 hộ dân trong phường có hơn 77.000 lồng tôm chết do lũ, tỷ lệ chết từ 80 - 90%. Trước đó, cơn bão số 13 khiến cho 16.000 lồng tôm thiệt hại. Thiên tai khiến người nuôi tôm hùm ở địa phương thiệt hại hơn 2.400 tỷ đồng. Lúc này, điều mà người nuôi tôm hùm đang cần nhất là được các ngân hàng “khoanh” nợ cũ và tiếp tục cho vay mới để tái sản xuất.

Ngay khi bùn non còn dày đến mắt cá chân, gia đình anh Lương Bình Chơn (xã Diên Điền) đã bắt tay dọn dẹp, sửa sang lại nhà cửa. Bàn ghế bị nước cuốn trôi được tìm thấy ở góc vườn đã được mang về sửa sang lại. Mái tôn bị tốc được chằng chống, gia cố thêm cho khỏi dột. Anh Chơn tận dụng những tấm ván cũ đóng kệ để hàng tạp hóa, quyết tâm khôi phục lại “cần câu cơm” cho cả nhà. Quyệt mồ hôi trên khuôn mặt còn lấm lem bùn đất, anh Chơn chia sẻ, lũ cuốn hết nhưng mình phải đứng dậy mà làm lại. Giờ chỉ mong có được ít vốn để mở lại quán tạp hóa, buôn bán lại từ đầu, lo cho gia đình 4 miệng ăn...

Ngày 21/11/2025, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 2553/QĐ-TTg điều chỉnh giảm lãi suất cho vay đối với một số chương trình tín dụng chính sách tại Ngân hàng Chính sách xã hội. Quyết định này nhằm hỗ trợ nguồn vốn cho người dân tái thiết sản xuất sau thiên tai.

Theo đó, lãi suất cho vay hộ nghèo, cho vay học sinh, sinh viên giảm từ 6,6%/năm xuống 6,24%/năm. Lãi suất cho vay hộ gia đình sản xuất, kinh doanh tại vùng khó khăn, cho vay thương nhân hoạt động thương mại tại vùng khó khăn, giảm từ 9,0%/năm xuống 7,8%/năm. Lãi suất cho vay thực hiện việc cấp nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn, điều chỉnh giảm từ 9,0%/năm xuống 8,4%/năm. Mức lãi suất mới này sẽ được áp dụng chính thức từ ngày 1/12/2025.

Ông Lê Minh Lộc, Phó Giám đốc Chi nhánh Ngân hàng Chính sách xã hội tỉnh Khánh Hòa cho biết, ngân hàng đang chỉ đạo các phòng giao dịch trực thuộc tích cực phối hợp chặt chẽ với chính quyền cấp xã, tổ chức đoàn thể nhận ủy thác cho vay để thống kê các hộ vay vốn tín dụng chính sách bị thiệt hại. Mục tiêu là có giải pháp xử lý kịp thời, hỗ trợ các hộ vay khôi phục sản xuất, kinh doanh và đời sống sau mưa lũ.

Về nguồn vốn, Trung ương đã kịp thời phân bổ tạm thời cho Chi nhánh Ngân hàng Chính sách tỉnh Khánh Hòa 120 tỷ đồng. Khoản vốn này được sử dụng để đáp ứng ngay nhu cầu vay vốn của các hộ bị thiệt hại sau lũ lụt, giúp họ mua sắm tư liệu khôi phục sản xuất, kinh doanh, tạo việc làm để dần ổn định cuộc sống. Bên cạnh đó, ngân hàng đang tích cực rà soát, thống kê và nắm bắt nhu cầu vay vốn của hộ nghèo và các đối tượng chính sách để trình Trung ương và UBND tỉnh xem xét bổ sung nguồn vốn ủy thác cho vay. Đối với những trường hợp bị thiệt hại nặng nề, ngân hàng sẽ áp dụng các cơ chế về xử lý nợ rủi ro, nhằm giúp người dân sớm khôi phục sản xuất, kinh doanh...

Đứng dậy sau lũ, người dân miền Trung luôn kiên cường vượt qua mọi khắc nghiệt của thiên tai. Họ sẽ bền bỉ gây dựng cuộc sống mới. Rồi đây, trên những cánh đồng, người dân lại hăng say sản xuất vụ mùa mới. “Thủ phủ tôm hùm” ở Sông Cầu với những bè nuôi được thả giống mới lại nhộn nhịp cảnh bán mua... Dẫu biết còn nhiều khó khăn trước mắt nhưng với sự chung tay giúp đỡ của cả nước, sự nỗ lực cố gắng của mỗi người, mỗi nhà, cuộc sống mới sẽ trở lại với người dân vùng lũ.

Bài cuối: Làm gì để ứng phó mưa lũ bất thường