Phối hợp chặt chẽ chính sách tài khóa, tiền tệ để giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô

Đổi mới tổ chức sản xuất kinh doanh trong nông nghiệp

Đầu giờ sáng 8/6, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan và các thành viên Chính phủ liên quan tiếp tục trả lời chất vấn đại biểu Quốc hội về nhóm vấn đề thuộc lĩnh vực nông nghiệp và phát triển nông thôn.

Trả lời câu hỏi về các mối liên kết dựa trên niềm tin, vận dụng vốn xã hội trong phát triển nông nghiệp, Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho rằng: Niềm tin của người dân hay vốn xã hội đều là thứ vô hình nhưng là nguồn vốn quan trọng không kém những nguồn lực vật chất, hữu hình. Nếu biết chuyển hóa thì sẽ tạo ra giá trị hữu hình rất lớn.

Theo Bộ trưởng, vốn xã hội, niềm tin của người dân, sự cố kết cộng đồng tạo nên sức mạnh, làm nên thành công trong việc thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia. Vì vậy, việc kích hoạt được nguồn vốn xã hội là điều vô cùng quan trọng. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã có định hướng, chiến lược xây dựng những thiết chế xã hội nông thôn, những nhóm nghề nghiệp, nhóm xã hội, chính quyền cấp cơ sở tạo mạng lưới xã hội tham gia sâu vào sự phát triển ở địa phương, qua đó nâng cao tính tự chủ, tự lực của người dân, giữ vững niềm tin và sự cố kết xã hội, tạo sự chia sẻ, tin tưởng giữa các thành phần doanh nghiệp và người dân, giúp nhanh chóng hồi phục sau những đứt gãy xã hội, đứt gãy chuỗi cung ứng.

Báo cáo về một số nội dung được nhiều đại biểu Quốc hội quan tâm tại phiên chất vấn, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành nhấn mạnh, nông nghiệp luôn là trụ đỡ của nền kinh tế nhưng ngành còn tồn tại nhiều hạn chế. Việc xuất khẩu gặp rất nhiều khó khăn, nhất là tại các thị trường lớn, thị trường đòi hỏi chất lượng cao. Nguyên nhân chủ yếu là chưa có nhiều vùng sản xuất nông nghiệp tập trung với quy mô lớn, công nghệ cao, đáp ứng các tiêu chuẩn và điều kiện của thị trường.

Để ngành nông nghiệp tiếp tục phát triển hơn nữa, theo Phó Thủ tướng, tới đây Chính phủ sẽ tập trung chỉ đạo thực hiện một số giải pháp trọng tâm như: Đổi mới tổ chức sản xuất kinh doanh trong nông nghiệp từ khâu đầu tư, nghiên cứu chọn tạo giống đến quy hoạch xây dựng vùng nguyên liệu đạt chuẩn, hình thành các vùng sản xuất nông nghiệp có quy mô lớn. Đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ để có sản phẩm nông nghiệp sạch, chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước và đặc biệt là đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế phục vụ xuất khẩu…

Kết luận phiên chất vấn và trả lời chất vấn với Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nêu rõ, đây là lần đầu tiên Bộ trưởng Lê Minh Hoan trả lời chất vấn trước Quốc hội, nhưng với kinh nghiệm thực tiễn phong phú, nghiên cứu chuyên sâu trong lĩnh vực nông nghiệp, phần trả lời chất vấn cho thấy Bộ trưởng nắm rõ tình hình, thực trạng vấn đề thuộc lĩnh vực quản lý của Bộ.

Nhìn chung, Bộ trưởng đã trả lời đầy đủ, bao quát các vấn đề đại biểu Quốc hội đặt ra và bảo đảm nội dung, quy định về thời gian, đồng thời gợi mở rất nhiều định hướng lớn và đề xuất một số giải pháp cụ thể cho lĩnh vực này.

Qua báo cáo của Bộ trưởng gửi đến các đại biểu Quốc hội và diễn biến của phiên chất vấn đã làm rõ thêm thực trạng, tình hình hiện nay và những phương hướng, giải pháp chủ yếu. Theo đó, tiếp tục đẩy mạnh cơ cấu lại ngành nông nghiệp, phát triển kinh tế nông thôn, nông nghiệp sinh thái bền vững, hiệu quả cao gắn với xây dựng nông thôn mới, lấy người nông dân là chủ thể và trung tâm xây dựng chương trình hành động với các chiến lược, kế hoạch, đề án, giải pháp cụ thể; phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ sản xuất kinh doanh nông nghiệp, chế biến, bảo quản nông sản, đáp ứng nhu cầu cơ cấu lại ngành nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới.

Chủ tịch Quốc hội cũng nhắc đến các giải pháp như xây dựng và triển khai đề án chuyển dần từ xuất khẩu tiểu ngạch sang chính ngạch; thực hiện các giải pháp đột phá để gia tăng giá trị kinh tế nông nghiệp, đẩy mạnh xây dựng các trung tâm logistics nông sản, hệ thống kho lạnh, gắn với vùng xuất khẩu nông sản, gắn với vùng nguyên liệu, nâng cao năng lực chế biến, bảo quản nông sản...

Tái cơ cấu toàn diện thị trường vốn, thị trường chứng khoán

Tiếp đó, dưới sự điều hành của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, Quốc hội tiến hành chất vấn Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc về nhóm vấn đề thứ hai thuộc lĩnh vực tài chính.

Trả lời câu hỏi của đại biểu Nguyễn Thị Lệ (Thành phố Hồ Chí Minh), đại biểu Nguyễn Thành Công (Ninh Bình) liên quan đến rà soát phương án sắp xếp, xử lý nhà đất, phê duyệt phương án sử dụng đất của doanh nghiệp thực hiện cổ phần hóa gặp nhiều khó khăn, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết, "việc sắp xếp nhà đất và việc phê duyệt phương án sử dụng đất là 'nút thắt' trong quá trình cổ phần hóa; việc cổ phần hóa chậm cũng từ khâu này".

Theo đó, khi trình phương án sắp xếp tài sản công, tức là nhà cửa, đất đai của các doanh nghiệp nhà nước, Ủy ban nhân dân các địa phương được giao thẩm quyền phê duyệt phương án. Tuy nhiên, việc phê duyệt phương án rất chậm, trong năm 2021 chỉ thực hiện bán vốn được 18 doanh nghiệp và cổ phần hóa được 4 doanh nghiệp, tổng số thu ngân sách hơn 4.402 tỷ đồng.

Vừa qua, tại hội thảo do Bộ Tài chính tổ chức, một số chuyên gia cho rằng, doanh nghiệp nhà nước sử dụng đất thuê với mục đích sản xuất kinh doanh, khi chuyển sang doanh nghiệp cổ phần hoặc doanh nghiệp tư nhân, cần thực hiện đúng đúng mục tiêu được phê duyệt trong phương án sử dụng đất. Nếu không có nhu cầu sử dụng, trả lại cho nhà nước, nhà nước sẽ thanh toán tiền tài sản trên đất cho doanh nghiệp và tổ chức đấu giá để thu về ngân sách. Điều đấy có nghĩa, địa tô chênh lệch sẽ không rơi vào túi doanh nghiệp mà do nhà nước điều tiết.

Việc này có lợi là sẽ thúc đẩy được năng lực của nền kinh tế. Doanh nghiệp cổ phần hóa để nâng cao năng lực sản xuất chứ không phải sau cổ phần hóa để giải tán doanh nghiệp, để thải hồi công nhân, bán máy móc, thiết bị và lấy khu đất này để lấy địa tô chênh lệch, chuyển qua đất ở hoặc một loại đất khác. Nếu làm được điều này, chắc chắn năng lực của nền kinh tế, đặc biệt sức mạnh của doanh nghiệp sẽ nâng lên.

Tại phiên chất vấn, nhiều đại biểu Quốc hội nêu lên và tranh luận về giá sách giáo khoa, đề xuất bổ sung sách giáo khoa vào danh mục hàng hóa được Nhà nước định giá. Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc và Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn đã giải trình về vấn đề này.

Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho rằng, giá sách giáo khoa không phải mặt hàng Nhà nước định giá mà được doanh nghiệp thực hiện. Nhà nước chỉ thẩm định giá đối với những loại sách, sản phẩm mua bằng ngân sách Nhà nước; còn mặt hàng sách giáo khoa người mua sẽ lựa chọn mua chỗ nào tốt nhất, giá rẻ nhất, với tinh thần niêm yết giá công khai, minh bạch.

Cho ý kiến về vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho rằng "đây là vấn đề liên quan đến tất cả mọi nhà". Thời gian sắp tới, Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ phối hợp với Bộ Tài chính làm các thủ tục cần thiết để trình Chính phủ và Quốc hội để có được một giải pháp ổn định, lâu dài.

Bộ Giáo dục và Đào tạo đang tích cực biên soạn thông tư mới về vấn đề quy cách, quy chuẩn sách cho phù hợp hơn với tình hình hiện nay. Quy cách và quy chuẩn này sẽ góp phần tác động vào giá sách và Bộ sẽ cố gắng làm thật nhanh việc yêu cầu doanh nghiệp cần tiết giảm chi phí, tiết kiệm để giảm các khâu trung gian, giảm chi phí phát hành và thực hiện cạnh tranh lành mạnh. Bộ sẽ thực hiện đối với Nhà xuất bản Giáo dục, một doanh nghiệp do Bộ là cơ quan chủ quản.

Trước các câu hỏi về giảm giá thuế đối với xăng dầu, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết, trước tình trạng giá xăng dầu Việt Nam lên cao, vấn đề đặt ra là có giảm thuế hay không thuộc thẩm quyền quyết định của Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Thời gian qua, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã quyết nghị giảm một phần thuế bảo vệ môi trường để giảm giá xăng dầu. Thời gian tới, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục nghiên cứu và tham mưu trình phương án giảm thuế đối với mặt hàng xăng dầu. Bên cạnh đó, Bộ trưởng cho rằng, ngoài giải pháp giảm thuế, cũng cần thực hiện đồng bộ các chính sách khác. Bởi nếu chỉ giảm thuế để giảm giá nhưng vẫn để xảy ra buôn lậu thì không hiệu quả. Mặt khác, giá xăng dầu không chỉ phụ thuộc thuế mà còn phục thuộc quan hệ cung cầu. Theo đó, cần phải đẩy mạnh sản xuất trong nước.

Báo cáo về một số nội dung được nhiều đại biểu Quốc hội quan tâm, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái cho biết, thời gian tới, Chính phủ tập trung chỉ đạo điều hành linh hoạt, chủ động, phối hợp chặt chẽ các chính sách tài khóa, tiền tệ để giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm các cân đối lớn. Bên cạnh đó, hoàn thiện thể chế, cơ chế chính sách để tháo gỡ vướng mắc, khó khăn; hoàn thiện tổ chức bộ máy cơ quan quản lý nhà nước, nâng cao trình độ của cán bộ thực thi nhiệm vụ, phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, ngành. Đồng thời, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát; đẩy mạnh công tác thông tin tuyên truyền, tạo đồng thuận xã hội.

Riêng đối với sách giáo khoa, Thủ tướng Chính phủ sẽ chỉ đạo Bộ Giáo dục và Đào tạo phối hợp chặt chẽ với Bộ Tài chính và các cơ quan liên quan để quản lý giá sách giáo khoa theo quy định của pháp luật về giá và phù hợp với yêu cầu thực tiễn, tạo điều kiện thuận lợi cho mọi học sinh được tiếp cận sách giáo khoa với giá cả hợp lý.

Đối với mặt hàng xăng dầu, Bộ Tài chính, Bộ Công Thương theo chức năng, nhiệm vụ được giao, khẩn trương đề xuất các giải pháp để bình ổn giá xăng dầu, nhất là rà soát điều chỉnh khoản chi phí định mức trong giá xăng dầu; nghiên cứu, điều chỉnh thuế suất thuế giá trị gia tăng, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế bảo vệ môi trường để áp dụng đối với xăng dầu để kiểm soát mặt bằng giá.

Về thị trường bất động sản, thị trường chứng khoán, trái phiếu doanh nghiệp, Phó Thủ tướng nêu rõ, trong thời gian tới, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ sẽ tiếp tục chỉ đạo tập trung thực hiện một số nhiệm vụ, giải pháp.

Phó Thủ tướng nhấn mạnh việc khẩn trương nghiên cứu, rà soát, hoàn thiện hệ thống pháp luật liên quan đến thị trường bất động sản, thị trường chứng khoán, trái phiếu doanh nghiệp. Bên cạnh đó, thường xuyên theo dõi sát tình hình, diễn biến thị trường, tăng cường thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm các vi phạm. Khuyến khích các tổ chức, cá nhân hoạt động theo quy định pháp luật, phát triển các thị trường này lành mạnh, an toàn, hiệu quả, bền vững; bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của các chủ thể, tổ chức, cá nhân tham gia thị trường...

Phát biểu kết thúc phần chất vấn về lĩnh vực tài chính, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhấn mạnh, tài chính là lĩnh vực đa ngành, đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế- xã hội của đất nước, nhiều chính sách tài chính đều có ảnh hưởng trực tiếp đến người dân và doanh nghiệp, nên việc lựa chọn lĩnh vực này để chất vấn tại kỳ họp này đã đáp ứng được yêu cầu thực tiễn của cử tri và nhân dân cả nước.

Chủ tịch Quốc hội đánh giá, nhìn chung, phiên chất vấn diễn ra sôi nổi, trách nhiệm thẳng thắn và xây dựng. Quốc hội đánh giá cao Bộ trưởng Bộ Tài chính tuy lần đầu chất vấn nhưng đã có chuẩn bị tốt về nội dung, tập trung trả lời vào các vấn đề mà đại biểu Quốc hội đặt ra.

Chủ tịch Quốc hội đề nghị Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tài chính và các Bộ trưởng, Trưởng ngành tiếp thu ý kiến của các đại biểu Quốc hội có các giải pháp hiệu quả để khắc phục.

Trong đó, khẩn trương ban hành đầy đủ và hướng dẫn để thực hiện về chính sách tài khóa, tiền tệ, hỗ trợ Chương trình phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội; phê duyệt và triển khai Đề án huy động nguồn lực cho Chương trình...

Chủ tịch Quốc hội đề nghị tiếp tục kiểm soát lạm phát theo Nghị quyết của Quốc hội; nâng cao chất lượng tổng hợp, phân tích, dự báo tình hình kinh tế chính trị, diễn biến lạm phát, giá cả nhiên liệu, vật tư chiến lược trong nước và trên thế giới. Xây dựng kịch bản, phương án ứng phó đối với từng mặt hàng để điều hành sản xuất, tạo thuận lợi cho lưu thông, phân phối, cân đối và điều hành cung cầu, bình ổn giá, tính toán kỹ khi điều chỉnh đối với giá dịch vụ, hàng hóa do Nhà nước định giá, điều chỉnh giá theo lộ trình, cần phải đánh giá kỹ tác động đến CPI. Tăng cường kiểm tra, giám sát việc thực hiện kê khai giá, niêm yết giá, việc chấp hành pháp luật về giá, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm đầu cơ, găm hàng, tăng giá bất hợp lý.

Chủ tịch Quốc hội đề nghị tổ chức tái cơ cấu toàn diện thị trường vốn, thị trường chứng khoán; rà soát, hoàn thiện các quy định pháp luật, tăng cường tính minh bạch thông tin, bảo đảm cho thị trường hoạt động được một cách thông suốt và nhất quán, nâng cao trách nhiệm của các tổ chức cung cấp dịch vụ, tổ chức kinh doanh chứng khoán...

Kiểm soát chặt chẽ việc phát hành trái phiếu doanh nghiệp

Trong phiên chất vấn và trả lời chất vấn chiều 8/6, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng đã giải đáp nhiều câu hỏi liên quan đến hiện tượng lừa đảo trên mạng để lấy thông tin và lấy trộm tiền của chủ tài khoản, kiểm soát tín dụng bất động sản.

Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết, thời gian vừa qua, có hiện tượng lừa đảo trên mạng để lấy thông tin của chủ tài khoản và vào  Internet Banking để lấy cắp thông tin, lấy trộm tiền của tài khoản. Cũng có hiện tượng chèn sóng tin nhắn của ngân hàng khiến khách hàng không thể phân biệt được tin nhắn của ngân hàng hay tin nhắn giả mạo. Ngân hàng Nhà nước nhận thấy cần phối hợp với các bộ, cơ quan chức năng để xác minh, có giải pháp cảnh báo đối với người dân về hiện tượng này, để tất cả những người có tiền trong tài khoản lưu ý khi nhận được tin nhắn phải rất cảnh giác.

Đại biểu Đỗ Thị Việt Hà (Bắc Giang) đề cập về tình trạng nhà đầu tư đầu cơ đẩy giá đất lên cao bất thường trong cuộc đấu giá, gây sốt ảo bất động sản, bong bóng giá nhà đất, làm lũng đoạn thị trường, ảnh hưởng đến việc cấp tín dụng, định giá tài sản đảm bảo của các tổ chức tín dụng được. Trả lời chất vấn của đại biểu, Người đứng đầu Ngân hàng Nhà nước cho biết, trên thực tế, các tổ chức tín dụng khi cho vay có thể có tài sản đảm bảo bằng bất động sản. Ngân hàng Nhà nước đã ban hành quy định và chỉ đạo các tổ chức tín dụng khi đã cho vay, các khoản vay có tài sản đảm bảo thì phải thường xuyên đánh giá lại những tài sản này để nhận diện rủi ro của khoản vay đó, đặc biệt là đối với các tổ chức tín dụng cho vay có tài sản đảm bảo ở những địa bàn giá bất động sản bong bóng và rất cao.

Nêu ý kiến, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng, thị trường trái phiếu, thị trường chứng khoán, thị trường bất động sản, các nhà điều hành đều nói là không “siết”, nhưng thực tế thị trường trái phiếu doanh nghiệp những tháng đầu năm rất "èo uột", nhất là những nhà đầu tư có tiềm lực, muốn huy động vốn để đảo nợ hoặc tiếp tục đầu tư mới là rất khó khăn. Thị trường bất động sản cũng vậy.

“Cho nên, chúng ta phải thanh tra, kiểm tra, giám sát từ sớm, từ xa, tránh trường hợp như các cụ nói ngày xưa là mất bò mới lo làm chuồng, rất dở. Nhưng nếu để xảy ra trường hợp mất bò rồi còn không dám làm lại chuồng để nuôi bò tiếp lại còn dở hơn”, Chủ tịch Quốc hội chỉ rõ.

Chủ tịch Quốc hội lưu ý, một mặt chúng ta phải giám sát, quản lý chặt thị trường, nhưng mặt khác phải tạo điều kiện thuận lợi cho thị trường phát triển. Chúng ta chấn chỉnh, xử lý những méo mó, hư hỏng của thị trường, chứ không phải đóng cửa hay hạn chế thị trường này phát triển.

Làm rõ một số nội dung liên quan đến thị trường bất động sản trong phiên chất vấn chiều 8/6, Bộ trưởng Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị cho biết, bên cạnh những đóng góp tích cực vào sự phát triển của kinh tế đất nước và bảo đảm bảo an sinh xã hội, thị trường bất động sản đang bộc lộ các hạn chế, bất cập, có những dấu hiệu chưa ổn định, chưa lành mạnh. Nổi lên là hệ thống pháp luật liên quan đến đất đai, đầu tư, xây dựng, kinh doanh bất động sản vẫn còn bất cập cần sửa đổi.

Để thị trường bất động sản phát triển ổn định, lành mạnh, hiệu quả và bền vững, đóng góp tích cực hơn cho phát triển của nền kinh tế, Bộ trưởng cho rằng, cần khẩn trương nghiên cứu, hoàn thiện hệ thống pháp luật liên quan đến lĩnh vực bất động sản để đảm bảo đồng bộ, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, tạo khung pháp lý, điều kiện để thị trường bất động sản phát triển ổn định, lành mạnh, bền vững. Đồng thời, tăng cường quản lý thị trường bất động sản, tăng nguồn cung, nhất là tạo điều kiện thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân khu công nghiệp, nhà ở cho phân khúc thu nhập thấp.

“Tư lệnh” ngành Xây dựng cũng cho rằng, cần tiếp tục tạo điều kiện cho vay đối với lĩnh vực bất động sản theo đúng quy định pháp luật. Các doanh nghiệp có năng lực, có tín nhiệm, có dự án tốt, cần được tạo điều kiện tiếp cận nguồn tín dụng để phát triển các dự án bất động sản, góp phần có thêm nguồn cung. Tiếp tục cho vay đối với các dự án đầy đủ pháp lý có hiệu quả, ưu tiên cho vay đối với các dự án nhà ở thương mại, nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân được cấp phép và khởi công để tạo nguồn cung cho thị trường. Kiểm soát chặt chẽ việc phát hành trái phiếu doanh nghiệp, nhất là trái phiếu riêng lẻ, đồng thời hướng dẫn thực hiện hoạt động phát hành trái phiếu, huy động vốn, thị trường chứng khoán của các doanh nghiệp bất động sản theo đúng quy định, không làm cản trở hoạt động huy động vốn cho các doanh nghiệp có đủ năng lực hoạt động kinh doanh tốt, hiệu quả, lành mạnh.