Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động của Tòa án

Đã xử lý nghiêm các vụ án tham nhũng 

Theo báo cáo, từ ngày 1/10/2020 đến ngày 30/9/2021, các Tòa án thụ lý 537.577 vụ việc, đã giải quyết được 436.660 vụ việc (đạt 81,2%). Số vụ việc đã thụ lý giảm 64.675 vụ việc, đã giải quyết giảm 107.944 vụ việc, nguyên nhân là do ảnh hưởng của dịch COVID-19 nên nhiều vụ việc không thể mở phiên tòa, phiên họp theo kế hoạch. Tỷ lệ các bản án, quyết định bị hủy, sửa do nguyên nhân chủ quan của Tòa án là 0,81% (giảm 0,25%), đáp ứng yêu cầu Quốc hội đề ra.

Về giải quyết các vụ án hình sự, bảo đảm nghiêm minh, đúng pháp luật; đặc biệt đã xử lý nghiêm các vụ án tham nhũng do những người có chức vụ, quyền hạn thực hiện như: vụ án Đinh La Thăng, Trịnh Xuân Thanh và đồng phạm xảy ra tại Dự án Ethanol Phú Thọ, vụ án xảy ra tại Công ty Nhật Cường, Công ty Gang thép Thái Nguyên,… Trong năm 2021, ngành Tòa án đã đưa ra xét xử 136 vụ với 177 bị cáo liên quan đến phòng, chống dịch COVID-19. 

Về giải quyết các vụ việc dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại và lao động, đảm bảo đúng pháp luật, bảo vệ kịp thời quyền và lợi ích chính đáng của các bên đương sự.

Các Tòa án đã tích cực triển khai thi hành Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án. Tính đến ngày 30/9/2021, các Tòa án nhận được 197.279 đơn khởi kiện đủ điều kiện tiến hành hòa giải, đối thoại; trong đó, các đương sự đồng ý hòa giải, đối thoại là 28.004 đơn, đã hòa giải, đối thoại thành 13.279 vụ việc, đạt 58,31%. Tuy nhiên do luật mới có hiệu lực và ảnh hưởng của dịch bệnh nên cũng làm hạn chế đến kết quả hòa giải.

Về giải quyết các vụ án hành chính, tính đến ngày 30/9/2021, không có vụ án để quá hạn luật định do nguyên nhân chủ quan, không có bản án, quyết định hành chính phải giải thích hoặc kháng nghị do tuyên không rõ ràng, gây khó khăn cho công tác thi hành án.

Về giải quyết đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm, chất lượng trả lời đơn được bảo đảm. Việc kháng nghị, xét xử giám đốc thẩm, tái thẩm của Tòa án nhân dân tối cao, Tòa án nhân dân cấp cao được thực hiện thận trọng, chặt chẽ, có căn cứ, đúng pháp luật. Việc giải quyết khiếu nại, tố cáo trong hoạt động tố tụng, tuân thủ đúng thủ tục, thời hạn theo quy định của pháp luật, bảo đảm có căn cứ, khách quan, thận trọng và trách nhiệm. Các Tòa án đã giải quyết 4.942/5.211 đơn khiếu nại quyết định tố tụng và hành vi tố tụng, đạt 94,8%.

Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin

Bên cạnh những kết quả đạt được, tại hội nghị, Phó Chánh án Tòa án Nhân dân Tối cao Nguyễn Trí Tuệ cho biết những tồn tại, hạn chế, thiếu sót trong năm qua. Tỷ lệ giải quyết các loại vụ việc và tỷ lệ giải quyết đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm chưa đạt chỉ tiêu của Tòa án đề ra; tỷ lệ các bản án, quyết định hành chính bị hủy, sửa do nguyên nhân chủ quan của Tòa án vẫn còn cao; tỷ lệ giải quyết yêu cầu tuyên bố phá sản doanh nghiệp còn thấp, tiến độ giải quyết còn chậm; vẫn còn để các vụ việc quá thời hạn giải quyết theo quy định của pháp luật do nguyên nhân chủ quan của Tòa án; chưa khắc phục triệt để việc bản án, quyết định tuyên không rõ; một số Tòa án còn chậm chuyển hồ sơ vụ việc theo yêu cầu của Viện Kiểm sát và Tòa án… Tổ chức bộ máy của các Tòa án chưa thực sự tinh gọn, cơ cấu đội ngũ công chức Tòa án nhân dân các cấp còn thiếu. Điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị, phương tiện làm việc ở nhiều đơn vị, đặc biệt là cấp huyện còn khó khăn. Một số công chức Tòa án chưa chấp hành nghiêm kỷ luật công vụ dẫn đến bị xử lý kỷ luật…

Các hạn chế, thiếu sót nêu trên là do tình hình dịch bệnh diễn biến phức tạp, khó lường gây rất nhiều khó khăn cho Tòa án khi thực hiện nhiệm vụ; mỗi năm trung bình các Tòa án thụ lý hơn 600.000 vụ việc trong khi đó số lượng biên chế cán bộ, Thẩm phán chưa đủ để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ dẫn đến áp lực, khó khăn rất lớn với Tòa án; cơ sở vật chất, trang thiết bị làm việc chưa đáp ứng được yêu cầu; chế độ chính sách đãi ngộ chưa tương xứng... 

Để khắc phục những hạn chế, thiếu sót và nâng cao hiệu quả hoạt động, Tòa án Nhân dân Tối cao đề ra 6 nhóm giải pháp cần tập trung thực hiện trong thời gian tới. Đó là các nhóm giải pháp về lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành các Tòa án; xây dựng, hoàn thiện thể chế; tổ chức, cán bộ; tăng cường công khai, minh bạch và sự giám sát của nhân dân đối với Tòa án; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động của Tòa án; phối hợp chặt chẽ với các cơ quan tiến hành tố tụng, tổ chức có liên quan trong quá trình thực hiện các mặt công tác của Tòa án.

Ứng dụng phần mềm trợ lý ảo hỗ trợ cho công tác xét xử

Phát biểu tại hội nghị, Chánh án Tòa án Nhân dân Tối cao Nguyễn Hòa Bình nhấn mạnh, Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đã xác định, trong nhiệm kỳ này sẽ xây dựng hoàn thiện Đề án nhà nước pháp quyền, trong đó có cải cách tư pháp. Tất cả các bộ, ngành tham gia đề án này hiện đang gấp rút nghiên cứu trình Trung ương các nội dung cải cách tư pháp. Tòa án Nhân dân Tối cao cũng tham gia và xây dựng nội dung cải cách tư pháp trong ngành Tòa án với một đề án thành phần về công tác này. Vì vậy hội nghị này sẽ dành thời gian để thảo luận kỹ về nội dung đó.

Bên cạnh đó, Chánh án Nguyễn Hòa Bình cho biết, hội nghị này cũng quán triệt và thực hiện một số nội dung lớn khác như: Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án; triển khai và đưa vào sử dụng một số ứng dụng công nghệ thông tin theo tinh thần Nghị quyết của Quốc hội; triển khai thực hiện việc Tổ chức phiên tòa trực tuyến. Vừa qua, Liên ngành Tư pháp Trung ương đã ký ban hành Thông tư liên tịch về vấn đề này và triển khai thực hiện trong thời gian tới.

Một điểm mới nữa là đưa vào sử dụng ứng dụng phần mềm trợ lý ảo đối với hệ thống Tòa án, hỗ trợ cho công tác xét xử. Theo Chánh án Nguyễn Hòa Bình, đây là phần mềm với ứng dụng công nghệ thông tin ưu việt có thể hỗ trợ được nhiều công việc quan trọng của các Thẩm phán.

Hội nghị cũng nghe Báo cáo tổng kết công tác năm 2021 và phương hướng nhiệm vụ 2022; quán triệt các nội dung phát biểu của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị toàn quốc triển khai Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng; quán triệt nghị quyết của Ban cán sự Đảng, Tòa án Nhân dân Tối cao về lãnh đạo chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ của công tác Tòa án năm 2022; về cải cách tư pháp tại Tòa án Nhân dân đến năm 2030 định hướng 2045 và triển khai, Tổ chức phiên tòa trực tuyến…