Dù thủ phạm đã tự sát, song vụ việc nghiêm trọng này đã làm lộ ra ba nguyên nhân chính đe dọa an toàn của học sinh trong các cơ sở đào tạo ở Nga.
Lực lượng an ninh được triển khai tại hiện trường vụ nổ ở Trường cao đẳng khu vực Krech trên Bán đảo Crimea ngày 17/10/2018. Ảnh: Kerch FM/TTXVN
Nguyên nhân thứ nhất theo giới chuyên gia trong lĩnh vực giáo dục đó là cả nước không có một cơ quan thống nhất toàn liên bang kiểm soát an ninh trong cơ sở giáo dục. Bộ Giáo dục không quản lý lĩnh vực này mà nó thuộc về chính quyền khu vực và thành phố.
Trong vụ Kerch vừa qua, thủ phạm đã ngang nhiên mang hai ba lô vào trường, một ba lô rất có thể đựng vũ khí và bom bên trong nhưng không hề bị phát hiện. Sau năm 2014, nhiều trường phổ thông, trung học và cao đẳng nghề đã được lắp đặt hệ thống cửa soi kim loại, có nhân viên của công ty bảo vệ trực. Hệ thống này cũng đã được áp dụng tại trường cao đẳng Kerch, nhưng nó đã không hoạt động vào ngày 17/10. Dịch vụ thuê nhân viên an ninh do các phụ huynh tự chi trả. Điều này tạo ra lỗ hổng ở những khu vực có mức sống thấp.
Người đứng đầu Trung tâm điều phối liên bang về các cơ cấu bảo vệ Aleksander Kozlov cho biết một số trường học đã không thực hiện quy định về biện pháp bảo vệ trước nguy cơ khủng bố. Theo nghị định Chính phủ số 1235 ngày 7/10/2017, tất cả các cơ sở đào tạo có số lượng học sinh từ 50 người trở lên đều phải ký hợp đồng với các công ty bảo vệ tư. Tuy nhiên, không phải vùng nào cũng được chi tiền ngân sách cho khoản này. Lãnh đạo Ủy ban Đuma quốc gia Nga về an ninh Vasili Piskarev từng đề xuất chuyển tất cả các nhân viên bảo vệ sang thuộc quản lý của Lực lượng Vệ binh Quốc gia.
Nguyên nhân thứ hai liên quan đến kiểm soát vũ khí. Thủ phạm đã mua được vũ khí hợp pháp vì đủ tuổi thành niên, đủ các giấy tờ xác nhận, khám sức khỏe. Vũ khí đối tượng mua là loại rất gọn nhẹ chỉ có giá từ 16-20.000 ruble (250-330 USD). Phó chủ tịch Ủy ban Đuma quốc gia Nga về an ninh Anatoly Vybornyi không loại trừ khả năng có sự dính líu của tổ chức cực đoan. Ông cho rằng thủ phạm đã chuẩn bị kỹ càng và rất có thể dưới sự dẫn dắt của những kẻ tuyển mộ viên cho các tổ chức khủng bố và cực đoan.
Nguyên nhân thứ ba có thể là tâm lý bất ổn không được phát hiện kịp thời của thủ phạm. Theo thông tin chính thức, trường cao đẳng nghề Kerch có biên chế cho chuyên gia tâm lý, song hiện vị trí này vẫn đang trống. Thủ phạm được đánh giá là người khép kín, không giao tiếp với bạn bè, kể cả trên mạng xã hội, gia đình có cha mẹ ly hôn. Phó chủ tịch Ủy ban Đuma quốc gia Nga về bảo vệ sức khỏe Nikolai Govorin nhận định chính môi trường gia đình tác động đến sự hình thành nhân cách của trẻ. Tâm lý trẻ sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng khi thiếu đi sự quan tâm đầy đủ của cha mẹ.
Ngoài ra, tâm lý của thủ phạm cũng có thể bị trò chơi điện tử tác động. Trên trang cá nhân của thủ phạm ở các mạng xã hội có rất nhiều ảnh, thông báo và bài đăng về trò chơi điện tử. Các chuyên gia tâm lý học hình sự tin rằng trò chơi điện tử bắn giết thường được những đối tượng khép kín, nội tâm, không tham gia đời sống xã hội và có khuynh hướng hiếu chiến lựa chọn. Thủ phạm trong vụ nổ súng tại thành phố Kerch chính là một người như vậy.
Theo con số thống kê không đầy đủ, hiện tính trên cả nước Nga, tỷ lệ lên đến 800 học sinh mới có một chuyên gia tâm lý. Giám đốc Viện pháp triển giáo dục Viện Hàn Lâm KH Nga Irina Abankina đánh giá tình trạng này khiến các chuyên gia tâm lý trường học không đủ thời gian và cả thẩm quyền để phát hiện, phòng ngừa và giám sát tình trạng sức khỏe tâm lý của trẻ em.