Nông dân thu hoạch lúa mì trên cánh đồng ở Kharkiv, Ukraine. Ảnh: AFP/TTXVN
Một bản cập nhật tình báo được Bộ Quốc phòng Anh chia sẻ lên mạng X ngày 22/1 nhấn mạnh rằng thành công của Ukraine là "gần như chắc chắn" trong việc thiết lập tuyến đường vận chuyển hiệu quả trên Biển Đen, bất chấp chiến sự đang diễn ra. Theo báo cáo, các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái và tên lửa của Kiev đã đạt được thành công lớn trong việc tấn công các mục tiêu ở Crimea, nơi đã sáp nhập Nga vào năm 2014.
Ukraine là một trong những nhà cung cấp nông sản lớn nhất thế giới bao gồm dầu hướng dương, lúa mạch, ngô và lúa mì. Bộ Quốc phòng Anh cho biết xuất khẩu trong tháng 12/2023 đã vượt mức đạt được trong Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen, một thỏa thuận giữa Ukraine, Nga và Thổ Nhĩ Kỳ do Liên hợp quốc (LHQ) làm trung gian và có hiệu lực từ tháng 7/2022 đến tháng 7/2023.
Một quân nhân Ukraine vào ngày 18/12/2023. Ảnh: AFP
“Các cảng của Ukraine đã xuất khẩu nhiều sản phẩm nông nghiệp vào tháng 12/2023 hơn bất kỳ thời điểm nào khác kể từ khi Nga tấn công, gần như chắc chắn là do việc mở lại các cảng Biển Đen của Ukraine và thiết lập kênh xuất khẩu vận chuyển đơn phương” - bản cập nhật của Bộ Quốc phòng Anh cho biết - “Ukraine đã ngăn cản phần lớn Hạm đội Biển Đen của Nga hoạt động ở phía Tây Biển Đen.
"Sức khỏe của tuyến xuất khẩu này rất quan trọng về lâu dài: cả về doanh thu xuất khẩu của Ukraine và như một biểu tượng cho thấy cả hai bên sẵn sàng đình chỉ các cuộc tấn công vào vận tải biển dân sự, mở đường cho việc giảm thiểu rủi ro và tăng cường thương mại cho tất cả các bên ở vùng Biển Đen”, tài liệu viết.
Ukraine tuyên bố đánh chìm soái hạm Moskva của Hạm đội Biển Đen Nga trong những ngày đầu của cuộc xung đột. Những cuộc tấn công vẫn tiếp diễn kể từ đó. Bộ trưởng Quốc phòng Anh Grant Shapp tháng trước nói rằng Nga đã mất 20% Hạm đội Biển Đen trong vòng 4 tháng.
Tuyên bố của Bộ trưởng Quốc phòng Anh được đưa ra trong bối cảnh Ukraine khi đó liên tục tập kích vào lực lượng hải quân Nga tại Biển Đen. Các cuộc tấn công diễn ra gần như hàng ngày, chủ yếu sử dụng máy bay không người lái (UAV), tên lửa và biệt kích, phá hủy các hệ thống radar, khẩu đội phòng không và các hệ thống tên lửa quan trọng của Nga.
Trong vụ tấn công vào sáng 26/12/2023, Bộ Quốc phòng Nga xác nhận, tàu đổ bộ cỡ lớn Novocherkassk của hải quân Nga đã bị hư hại khi đang neo tại cảng ở thành phố Feodosia, bán đảo Crimea.
Nông dân thu hoạch lúa mì trên cánh đồng ở Mykolaiv, Ukraine. Ảnh: AFP/TTXVN
Tuần trước, Ukraine cũng cho biết máy bay không người lái của họ đã đánh chìm một tàu chiến hộ tống lớp Tarantul trong cùng tháng. Một cuộc tấn công tên lửa vào tháng 9/2023 nhằm vào trụ sở Hạm đội Biển Đen của Nga ở Sevastopol cũng được cho là đã gây ra thiệt hại và thương vong đáng kể.
Quan chức Ukraine nói với Newsweek vào tháng 9/2023 rằng nỗ lực của Kiev nhằm "phi quân sự hóa" Hạm đội Biển Đen là một phần trong chiến lược lớn hơn nhằm mục đích cuối cùng là giành lại bán đảo Crimea.
Thành công của Ukraine trong việc xuất khẩu qua hành lang Biển Đen là một điều đáng ngạc nhiên sau những dự đoán rằng việc Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen bị đình chỉ sẽ gây ra hậu quả tai hại. Tuy nhiên, theo hãng tin Reuters, đã có những dấu hiệu cho thấy thỏa thuận này có thể được phục hồi khi đại sứ Ukraine tại Thổ Nhĩ Kỳ cho biết vào tuần trước rằng “một số cuộc đàm phán nhất định” đã bắt đầu.
Trong khi đó, Tổng thống Nga Vladimir Putin cáo buộc phương Tây lợi dụng thỏa thuận ngũ cốc và bảo vệ quyết định của Điện Kremlin chấm dứt thỏa thuận này vào tháng 7 năm ngoái. Ông lập luận rằng "việc tiếp tục 'thỏa thuận ngũ cốc' không còn ích lợi gì nữa vì nó đã không phục vụ được mục đích nhân đạo ban đầu" và nói rằng Moskva "có khả năng thay thế ngũ cốc của Ukraine".