Quang cảnh khu định cư của Israel ở Givat Zeev, Khu Bờ Tây. Ảnh: THX/TTXVN
Theo tờ Politico, kế hoạch do Bộ trưởng Tài chính Israel Bezalel Smotrich công bố nhằm nối liền khu định cư Ma’ale Adumim với Đông Jerusalem, qua đó chia cắt Bờ Tây thành hai khu vực. Ông Smotrich cho rằng động thái này sẽ chấm dứt khả năng hình thành một nhà nước Palestine, với lập luận hiện không có thực thể nào để công nhận cũng như không có bên nào để công nhận.
Văn phòng Nhân quyền Liên hợp quốc cảnh báo, kế hoạch sẽ khiến Bờ Tây bị chia thành các khu vực biệt lập và vi phạm nghiêm trọng luật pháp quốc tế. Người phát ngôn cơ quan này nói với Reuters rằng việc một cường quốc chiếm đóng đưa dân thường của mình đến sinh sống tại lãnh thổ bị chiếm đóng bị coi là “vi phạm nghiêm trọng luật nhân đạo quốc tế”.
Bộ Ngoại giao Đức cùng ngày đăng trên mạng X tuyên bố “kiên quyết phản đối” việc Israel phê duyệt hàng nghìn đơn vị nhà ở mới tại các khu định cư ở Bờ Tây, đồng thời nhấn mạnh hoạt động này “vi phạm luật pháp quốc tế”.
Dự án E1 - vốn bị đình chỉ hàng chục năm qua do áp lực quốc tế - từ lâu bị nhiều nước phản đối vì lo ngại sẽ làm suy yếu triển vọng thành lập Nhà nước Palestine. Giải pháp hai nhà nước được cộng đồng quốc tế coi là phương án nền tảng để đạt hòa bình bền vững cho khu vực.
Ngày 14/8, Đại diện cấp cao phụ trách chính sách đối ngoại của Liên minh châu Âu Kaja Kallas kêu gọi Israel dừng việc mở rộng các khu định cư, “lưu ý những tác động sâu rộng” và nhấn mạnh cần có biện pháp bảo vệ khả năng thực hiện giải pháp hai nhà nước.
Theo tổ chức chống khu định cư Peace Now của Israel, phiên điều trần để phê duyệt cuối cùng dự án đã được ấn định vào tuần tới với tiến độ được đánh giá là “kỷ lục”.
Trong phát biểu mới đây, ông Smotrich nhấn mạnh: “Sau nhiều thập kỷ chịu áp lực quốc tế và bị đóng băng, chúng tôi đang phá vỡ các quy ước, kết nối Ma’ale Adumim với Jerusalem. Đây là biểu hiện rõ nét của chủ nghĩa phục quốc Do Thái - xây dựng, định cư và củng cố chủ quyền tại Vùng đất Israel.”
Theo số liệu của Reuters, hiện có khoảng 700.000 người Israel sinh sống tại các khu định cư ở Bờ Tây và Đông Jerusalem, trong khi dân số Palestine tại đây ước tính khoảng 2,7 triệu người. Phần lớn cộng đồng quốc tế coi các khu định cư này là bất hợp pháp theo luật pháp quốc tế, song Israel bác bỏ quan điểm đó.
Giới quan sát cho rằng việc thúc đẩy dự án E1 có thể làm gia tăng căng thẳng trong khu vực, khiến tiến trình đàm phán hòa bình Israel - Palestine rơi vào bế tắc, đồng thời làm sâu sắc hơn những bất đồng giữa Israel và các đối tác quốc tế ủng hộ giải pháp hai nhà nước.