Dịch COVID-19: Tình hình dịch bệnh ngày 19/8

Đến thời điểm hiện tại, hơn 188,4 triệu người đã bình phục, hơn 17,5 triệu người vẫn đang được điều trị, trong đó 108.062 ca bệnh nặng.

Mỹ hiện là nước có số ca nhiễm và tử vong cao nhất thế giới, chiếm 1/5 số ca nhiễm (hơn 38 triệu ca) và 1/7 số ca tử vong (hơn 641.000 ca). Brazil đứng thứ hai về số ca tử vong, hiện đã hơn 571.000 ca, trong khi Ấn Độ đứng thứ hai về số ca nhiễm với hơn 32,3 triệu ca.

Châu Á đã vượt xa các khu vực khác về số ca nhiễm, hiện là gần 67 triệu ca. Châu Âu đứng thứ hai đang có hơn 53,7 triệu ca. Con số này của Bắc Mỹ là 45,5 triệu và Nam Mỹ là 36,4 triệu ca. Số ca tử vong của châu Á cũng đã vượt Bắc Mỹ, hiện lên tới hơn 982.000 ca trong khi Bắc Mỹ là hơn 966.000 ca. Tuy nhiên, châu Âu và Nam Mỹ đứng đầu thế giới về số ca tử vong, lần lượt là 1,15 triệu ca và 1,11 triệu ca.

Tại châu Mỹ, Argentina đã có hơn 5,1 triệu ca nhiễm, trong khi con số này của Colombia có hơn 4,8 triệu ca, Mexico là 3,1 triệu ca trong khi Peru có 2,1 triệu ca. Hãng tin CNN đã đăng phân tích mới chỉ ra phần lớn người dân Mỹ sinh sống tại những khu vực có tỷ lệ lây nhiễm cao nhưng tỷ lệ nhập viện và tử vong đặc biệt cao hơn tại các bang có tỷ lệ tiêm chủng thấp nhất. Theo Trung tâm phòng ngừa và kiểm soát dịch bệnh (CDC) Mỹ, gần 93% dân số Mỹ sống tại khu vực có tỷ lệ lây nhiễm cao.

Theo ghi nhận của Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh, trung bình tỷ lệ nhập viện vì COVID-19 tại 10 bang có tỷ lệ tiêm phòng thấp nhất là 39 người/100.000 dân trong khi tỷ lệ này ở nhóm 10 bang có tỷ lệ tiêm phòng cao nhất là 10 người/100.000 dân. Trong khi đó, theo số liệu của Đại học Johns Hopkins tỷ lệ tử vong tương ứng của các nhóm là 34 người/1 triệu dân và 6 người/1 triệu dân. Giám đốc CDC (Mỹ) Rochelle Wallensky cho biết tỷ lệ tử vong trung bình tại nước này là 500 ca/ngày, phản ánh nguy cơ tử vong đã được ngăn chặn đáng kể. Hiện Mỹ đang đương đầu với làn sóng dịch bệnh mới với số ca mắc và nhập viện tăng nhanh chóng. Theo Đại học Johns Hopkins, Mỹ ghi nhận trung bình hơn 137.500 ca mắc mới mỗi ngày trong tuần qua, cao gấp 11 lần so với 2 tháng trước khi mọi số liệu dịch bệnh đều giảm xuống mức thấp nhất trong năm.         

Tại châu Á, thận trọng trước thông tin số trẻ em nhập viện vì COVID-19 tại Mỹ tăng cao nhất từ trước đến nay trong bối cảnh biến thể Delta đang lây lan nhanh chóng ở những người chưa tiêm chủng, một số bang của Ấn Độ đang gấp rút bổ sung giường bệnh nhi và bình oxy y tế do lo ngại trẻ em trở lại trường học mà không được tiêm phòng 9 sẽ là những đối tượng dễ bị tổn thương nhất trong đợt lây nhiễm thứ 3. Hiện Ấn Độ chỉ tiêm vaccine cho người trên 18 tuổi. Trong khi đó, các trường học ở ít nhất 11/28 bang của nước này đã mở cửa lại sau hơn một năm đóng cửa, làm dấy lên lo ngại bùng phát dịch bệnh trở lại. Tại Singapore, Bộ Y tế Singapore (MOH) thông báo sẽ triển khai thí điểm việc áp dụng cách ly tại nhà đối với những bệnh nhân COVID-19 có triệu chứng nhẹ hoặc không có triệu chứng. Đây là “bước đi quan trọng” trong lộ trình hướng tới việc sống chung với “bệnh đặc hữu COVID-19” (hàm ý rằng đại dịch COVID-19 cuối cùng sẽ trở thành bệnh thông thường như cúm, sốt xuất huyết…).  Tuy nhiên, để có thể được cách ly tại nhà, bệnh nhân và người nhà của họ cần phải đáp ứng các điều kiện nghiêm ngặt như tất cả người sinh sống trong gia đình phải được tiêm vaccine ngừa COVID-19 đầy đủ và không thuộc những nhóm người dễ “bị tổn thương” như phụ nữ mang thai, người già hoặc những người có hệ miễn dịch yếu kém… Bệnh nhân COVID-19 sẽ được điều trị tại cơ sở y tế trong vài ngày đầu tiên, sau đó sẽ được chuyển về cách ly điều trị tại nhà khi lượng virus SARS-CoV-2 gây bệnh COVID-19 trong cơ thể giảm xuống. Thông báo này được đưa ra trong bối cảnh số ca mắc COVID-19 hằng ngày tại quốc gia Đông Nam Á này tiếp tục có xu hướng giảm sau khi các biện pháp siết chặt hơn được áp dụng vào tháng trước đã phát huy hiệu quả. Trong một tuần tính đến ngày 17/8, trung bình mỗi ngày Singapore ghi nhận 63 ca mắc mới, giảm một nửa so với trước đó 2 tuần.

Tại Đông Nam Á, Bộ Y tế Philippines ghi nhận 14.895 ca mắc mới, mức cao thứ hai theo ngày kể từ khi bùng phát dịch ở nước này. Tổng số ca mắc tại nước này đến nay là 1,79 triệu ca, trong khi số ca tử vong đã tăng lên 30.881 ca sau khi ghi nhận thêm 258 ca. Cùng ngày, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã hối thúc Indonesia hành động nhằm ngăn chặn sự lây lan của dịch sau khi dữ liệu mới cho thấy hoạt động đi lại trong lĩnh vực bán lẻ và giải trí đã phục hồi về mức trước đại dịch tại một số khu vực trọng điểm. Báo cáo của WHO nhấn mạnh: “Việc xây dựng một kế hoạch cụ thể và hành động khẩn cấp là rất quan trọng nhằm dự phòng và giảm thiểu tác động từ sự gia tăng các hoạt động đi lại đối với sự lây lan dịch bệnh và khả năng của hệ thống y tế”.

Tại Campuchia, chính quyền thành phố Phnom Penh đang xem xét kéo dài lệnh giới nghiêm để ngăn chặn sự lây lan của dịch, đặc biệt là biến thể Delta sau khi phát hiện một loạt ca lây nhiễm biến thể này trong cộng đồng. Đô trưởng Phnom Penh Khuong Sreng bảnh báo người dân không được lơ là với các biện pháp phòng dịch vì biến thể Delta rất nguy hiểm và dễ lây lan. Tại Lào, trong bối cảnh tình hình dịch COVID-19 trong nước và khu vực vẫn diễn biến phức tạp, Chính phủ Lào đã gia hạn lệnh phong tỏa thêm 15 ngày kể từ ngày 20/8. Đây là lần thứ 8 Lào gia hạn lệnh phong tỏa được áp dụng từ ngày 22/4 vừa qua. Thông báo quyết định trên, chính phủ yêu cầu cơ quan chức năng tăng cường kiểm soát người xuất nhập cảnh, ngăn chặn vượt biên trái phép. Các cửa khẩu quốc tế tiếp tục đóng cửa đối với người xuất nhập cảnh phổ thông, ngoại trừ trường hợp đã được ủy ban chuyên trách cấp phép.

Tương tự, Australia đã tạm chuyển các chuyến bay xuất phát từ New Zealand đến Australia từ trạng thái "vùng xanh" không phải cách ly bắt buộc, sang "vùng đỏ" phải cách ly bắt buộc 14 ngày, trong bối cảnh dịch bùng phát trở lại tại cả hai quốc gia. Theo thông báo mới, mọi du khách từ New Zealand đến Australia đều sẽ phải thực hiện quy định cách ly tập trung tại khách sạn 14 ngày. Thời gian tạm dừng ban đầu dự kiến đến hết ngày 23/8 và sẽ được xem xét lại vào ngày 20/8.

Tại Đông Bắc Á, Cơ quan kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hàn Quốc (KDCA) cho biết hơn 1/10 số ca nhiễm mới COVID-19 trong 2 tuần qua là người nước ngoài sinh sống ở nước này. Cụ thể, 959 ca là ở khu vực thủ đô Seoul và vùng phụ cận và 420 ca ở các vùng khác của Hàn Quốc. Hầu hết trong độ tuổi 20 - 30 và đến từ các quốc gia châu Á. Trong khi đó, Chính phủ Nhật Bản đang cân nhắc sửa đổi các tiêu chí để dỡ bỏ tình trạng khẩn cấp vì dịch với hy vọng dỡ bỏ trước thời hạn tình trạng khẩn cấp lần thứ 4. Các tiêu chí mới sẽ chú trọng nhiều hơn tới các chỉ số như tình hình tiêm chủng và số bệnh nhân nguy kịch thay vì số ca mắc mới.

Cùng ngày, Ủy ban tổ chức Paralympic Tokyo 2020 thông báo ghi nhận ca mắc COVID-19 đầu tiên tại làng Paralympic ở Tokyo. Ca bệnh này không phải là vận động viên. Theo các đơn vị tổ chức, đến nay đã phát hiện 74 ca mắc COVID-19 liên quan đến Paralympic, trong đó hầu hết là nhân viên và những người tham gia công tác chuẩn bị cho sự kiện thể thao này sinh sống ở Nhật Bản.

Cơ chế Tiếp cận toàn cầu với vaccine ngừa COVID-19 (COVAX) do Liên hợp quốc hậu thuẫn vừa phân bổ 3 triệu liều vaccine do công ty dược phẩm Sinovac Biotech Ltd. của Trung Quốc sản xuất cho Triều Tiên. Tuy nhiên, vẫn chưa chắc chắn về khả năng Triều Tiên sẽ tiếp nhận những liều vaccine viện trợ này. Cơ chế COVAX yêu cầu tất cả những quốc gia nhận vaccine chấp nhận cơ chế giám sát việc tiêm chủng có được thực hiện đúng cách không, song Triều Tiên đã không chấp nhận.

Trong khi đó, Ủy ban Trừng phạt Triều Tiên thuộc Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (HĐBA LHQ) ngày 19/8 thông báo đã thông qua việc miễn trừ trừng phạt cho một dự án của Đức cung cấp cho Triều Tiên các thiết bị y tế ngăn ngừa COVID-19. Lệnh miễn trừ này sẽ cho phép Đức xuất khẩu thiết bị y tế nhằm ngăn chặn và kiểm soát dịch bệnh, trong đó có việc chuyển giao 6 máy Rotor-Disc 100 Starter Kit để hỗ trợ xét nghiệm PCR cho Bộ Y tế công cộng Triều Tiên. Quyết định này sẽ có hiệu lực trong vòng 9 tháng, tới ngày 23/4/2022.

Tại châu Âu, Nga cùng với Pháp và Anh là ba nước đã ghi nhận hơn 6,3 triệu ca nhiễm. Trong khi đó, Anh, Tây Ban Nha và Italy đã có hơn 4,4 triệu ca nhiễm. Các nước châu Âu khác trong top 10 gồm Đức, Ba Lan, Ukraine, Hà Lan và CH Séc.

Liên quan đến vaccine, kết quả nghiên cứu sức khỏe cộng đồng ở Anh cho thấy khả năng bảo vệ của hai loại vaccine được sử dụng nhiều nhất hiện nay nhằm phòng ngừa biến thể Delta là Pfizer/BioNTech và AstraZeneca giảm sau 3 tháng tiêm mũi thứ 2. Theo nghiên cứu, hai tuần sau khi tiêm liều vaccine thứ 2 của Pfizer/BioNTech hoặc AstraZeneca, hiệu quả bảo vệ của vaccine đạt được lần lượt là 85% và 68%. Tuy nhiên, dựa trên hơn 3 triệu mẫu bệnh phẩm thu thập trên khắp nước Anh, Đại học Oxford phát hiện ra rằng sau 90 ngày kể từ khi tiêm mũi vaccine thứ 2 của Pfizer/BioNTech hoặc AstraZeneca, hiệu quả của vaccine đã giảm xuống lần lượt là 75% và 61%.

Sự suy giảm hiệu quả vaccine thể hiện rõ rệt hơn ở những người từ 35 tuổi trở lên so với những người dưới độ tuổi này. Các nhà nghiên cứu không cho biết khả năng bảo vệ của vaccine sẽ giảm thêm như nào theo thời gian, song cho rằng hiệu quả phòng ngừa của cả hai loại vaccine trên là khoảng 4-5 tháng sau khi tiêm liều thứ 2. Theo Pfizer/BioNTech, hiệu quả vaccine của hãng này giảm dần theo thời gian. Tháng trước, AstraZeneca cho biết đang xem xét thời gian bảo vệ của vaccine kéo dài bao lâu và liệu có cần tiêm liều bổ sung hay không để duy trì miễn dịch.

Trong khi đó, một nghiên cứu của Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC) cho biết vaccine vẫn đạt hiệu quả cao trong ngăn ngừa bệnh chuyển biến nặng đến mức nhập viện. Các nhà nghiên cứu CDC đã so sánh dữ liệu hàng tuần của 3.862 nhà dưỡng lão và cơ sở chăm sóc dài hạn từ ngày 1-9/5, trước khi biến thể Delta chiếm tỷ lệ đông các ca nhiễm, với dữ liệu của 14.917 trung tâm giai đoạn từ 21/6-9/8, khi biến thể Delta trở thành căn nguyên chính của các ca mắc mới. Kết quả cho thấy tính hiệu quả của vaccine 2 mũi của Pfizer/BioNTech và Moderna trong việc ngăn ngừa các ca mắc, nhẹ hoặc nặng, giảm từ 74,7% xuống còn 53,1%. Tuy nhiên, các loại vaccine ngừa COVID-19 vẫn duy trì hiệu quả cao trong việc ngăn bệnh diễn tiến nặng đến mức phải nhập viện điều trị.