Bỉ bất ngờ phản đối đề xuất của Ủy ban châu Âu về việc dùng tài sản bị phong tỏa của Nga để cấp vốn cho Ukraine, viện dẫn lo ngại về rủi ro tài chính và uy tín đồng euro (trong ảnh: Trụ sở Ngân hàng trung ương Nga tại Moskva). Ảnh: Shutterstock/TTXVN
Theo mạng tin châu Âu euractiv.com ngày 29/9, kế hoạch đầy tham vọng của Ủy ban châu Âu (EC) về việc sử dụng tài sản bị phong tỏa của ngân hàng trung ương Nga để cấp vốn cho "khoản vay bồi thường" dành cho Ukraine đang đối mặt với trở ngại lớn từ Bỉ, quốc gia đóng vai trò then chốt trong vấn đề này. Phần lớn số tài sản bị đóng băng đang được nắm giữ tại Euroclear, một trung tâm thanh toán bù trừ có trụ sở tại Brussels, khiến Bỉ trở thành nhân tố không thể thiếu trong các cuộc đàm phán của EU.
Bỉ lo ngại rủi ro tài chính và uy tín của đồng euro
Trong một phát biểu mới đây, Thủ tướng Bỉ Bart De Wever đã thẳng thắn bác bỏ đề xuất của EC, dội một "gáo nước lạnh" vào kế hoạch này. Ông De Wever tuyên bố: "Lấy tiền của Nga và để lại rủi ro cho [Bỉ]. Điều đó sẽ không xảy ra, tôi xin nói rõ điều đó".
Thủ tướng Bỉ bày tỏ lo ngại sâu sắc về những hậu quả tiềm tàng đối với sự ổn định tài chính và uy tín quốc tế của khu vực đồng euro. Ông cảnh báo: "Nếu các quốc gia thấy rằng tiền của ngân hàng trung ương có thể biến mất khi các chính trị gia châu Âu thấy phù hợp, họ có thể quyết định rút dự trữ của mình khỏi khu vực đồng euro".
Động thái trên gây trở ngại lớn cho kế hoạch của cơ quan điều hành EU về việc sử dụng số dư tiền mặt liên quan đến 200 tỷ euro tài sản bị đóng băng để hỗ trợ nhu cầu ngân sách và tái thiết của Ukraine.
Những bình luận từ Thủ tướng De Wever được đưa ra chỉ vài ngày sau khi Thủ tướng Đức Friedrich Merz công khai ủng hộ kế hoạch của EC. Trong một bài xã luận đăng trên tờ Financial Times, ông Merz viết: "Tôi ủng hộ việc huy động nguồn lực tài chính ở quy mô có thể đảm bảo khả năng phục hồi quân sự của Ukraine trong nhiều năm".
Trong lời chỉ trích ngầm nhắm vào người đồng cấp Đức, ông De Wever kêu gọi các nhà lãnh đạo EU khác "hãy thảo luận và đưa ra giải pháp, thay vì ngày nào cũng chia sẻ ý kiến".
Tuy nhiên, một quan chức Bỉ sau đó đã làm rõ rằng Bỉ không hoàn toàn loại trừ kế hoạch của EC. Thay vào đó, Bỉ muốn xem xét kỹ lưỡng hơn các chi tiết trước khi có thể đồng ý. Vị quan chức này cho biết: "Chúng tôi luôn xem xét các đề xuất của EC một cách xây dựng và thận trọng".
Hướng tới thảo luận quyết định
Người phát ngôn của EC từ chối bình luận về những phát biểu này, nhưng cho biết cơ quan điều hành EU đang nỗ lực chuẩn bị đề xuất một cách kỹ lưỡng.
Những lo ngại của Bỉ, quốc gia nắm giữ phần lớn tài sản bị phong tỏa tại Euroclear, chắc chắn sẽ là một yếu tố then chốt định hình hướng đi tiếp theo của đề xuất đầy nhạy cảm này.
Mặc dù ý tưởng tịch thu tài sản Nga đã được thảo luận ngay sau khi xung đột toàn diện nổ ra, các nước EU, bao gồm cả Đức, trước đây vẫn phản đối. Họ lo ngại về việc vi phạm luật pháp quốc tế và khả năng Nga leo thang căng thẳng.
Tuy nhiên, gần đây, Chủ tịch EC Ursula von der Leyen đã báo hiệu sự thay đổi hướng đi này khi đề cập đến khả năng cung cấp cho Ukraine một "khoản vay bồi thường".
Để phản ứng với chiến dịch quân sự của Nga ở Ukraine, các nước phương Tây đã đóng băng dự trữ ngoại tệ và chứng khoán quốc tế của Ngân hàng Trung ương Nga, trị giá khoảng 260 tỷ euro. Hậu quả là Ngân hàng Trung ương Nga mất quyền tiếp cận gần một nửa tài sản. Phần lớn số tiền bị đóng băng- khoảng 190 tỷ euro - được lưu giữ tại ngân hàng lưu ký Euroclear của Bỉ, khiến Bỉ trở thành nhân tố chủ chốt trong các cuộc đàm phán, theo Politico.
Việc tịch thu tài sản hoàn toàn đã bị loại trừ. Nicolas Veron, chuyên gia tại viện nghiên cứu Bruegel, giải thích: "Vì EU không có chiến tranh với Nga, nên ngoài G7, việc tịch thu sẽ bị coi là bất hợp pháp hoặc thậm chí là trộm cắp - nó sẽ làm suy yếu niềm tin vào cam kết của EU đối với một trật tự quốc tế dựa trên luật lệ".