Trực thăng cánh xoay V-22 Osprey trên tàu sân bay Mỹ. Ảnh: US Navy
Theo các nhà phân tích, có dấu hiệu cho thấy Trung Quốc đang phát triển một loại trực thăng mới cho tàu sân bay, sau khi một nhóm kỹ sư nước này công bố nghiên cứu về thuật toán về quy trình giúp máy bay hạ cánh an toàn hơn.
Các kỹ sư này đến từ ba trường đại học tại đại lục, với các chuyên ngành về xây dựng hải quân, đóng tàu và hàng không. Ấn phẩm về công trình nghiên cứu mới của nhóm đã được đăng trên Tạp chí Kỹ thuật Hàng không Vũ trụ thuộc Hiệp hội Kỹ sư Dân dụng Mỹ (ASCE).
Các kỹ sư đã xem xét một mô hình hạ cánh mới dựa trên sự tối ưu hóa lấy cảm hứng từ loài chim bồ câu - các tính toán dựa trên hành vi của chim bồ câu đưa thư. Mục đích chính là giảm thiểu tai nạn đối với máy bay trực thăng cánh xoay (Tiltrotor helicopter).
Trực thăng cánh xoay là trực thăng lai máy bay cánh quạt cố định. Khi cất và hạ cánh, hai động cơ sẽ dựng đứng để máy bay hoạt động như một trực thăng, khi đạt độ cao nhất định thì hai động cơ xoay theo phương nằm ngang để trực thăng bay như một máy bay cánh quạt cố định. Những năm qua, vẫn xuất hiện lo ngại về độ an toàn với trực thăng này liên quan các vấn đề phức tạp khi hạ cánh trên tàu sân bay.
Quân đội Trung Quốc chưa có máy bay trực thăng cánh xoay nào trong biên chế dù đã bắt tay nghiên cứu phát triển loại máy bay này hơn một thập niên qua. Trong công trình nghiên cứu, các kỹ sư đã đưa ra một mô hình mới để lập kế hoạch di chuyển của trực thăng cánh xoay khi tiếp cận tàu sân bay, dựa trên cách di chuyển của loài chim bồ câu.
Các kỹ sư chia hướng đáp xuống tàu sân bay thành vùng có thể bay và vùng không bay. Từ đó, họ đề xuất một máy bay trực thăng cánh quạt xoay cần tuân theo ba quy trình hạ cánh chiến lược “từng bước” với các góc khác nhau. Công trình nghiên cứu đưa ra một loạt mô hình toán học cho cách tiếp cận trên, trong đó có tính đến yếu tố thời tiết, chuyển động của tàu sân bay và điều kiện biển.
Collin Koh - chuyên gia phân tích về an ninh hàng hải tại Trường nghiên cứu quốc tế S. Rajaratnam, Singapore (RSIS), nhận định nghiên cứu trên có thể là bằng chứng cho thấy Trung Quốc đang phát triển loại máy bay trực thăng cánh quạt xoay, tương tự trực thăng V-22 Osprey của Mỹ. Loại trực thăng này sẽ được phiên chế trên tàu đổ bộ tấn công Type-075 mới được Trung Quốc đưa vào sử dụng hồi tháng 4 vừa qua.
“Máy bay cánh xoay sẽ mạnh mẽ hơn về khả năng nâng so với các trực thăng thông thường” – ông Koh nhận định, nói thêm rằng máy bay này có thể mang lại năng lực không vận tốt hơn cho quân đội Trung Quốc, cả về chuyển quân, vũ khí trang bị. Ông cũng cho rằng máy bay trực thăng cánh quạt xoay cũng sẽ có thể được sử dụng trên các tàu sân bay Liêu Ninh và Sơn Đông.
Theo Lu Li-Shih - cựu giảng viên tại Học viện Hải quân Đài Loan ở Cao Hùng – nhận định nghiên cứu trên sẽ là nguồn tài liệu tham khảo về hoạt động hạ cánh an toàn, đồng thời là nền tảng lý thuyết đối với các loại máy bay cất và hạ cánh thẳng đứng (VTOL) khác mà Bắc Kinh dự định phát triển cho hải quân.
Trong khi đó, Zhou Chenming - nhà nghiên cứu từ Viện khoa học và công nghệ quân sự Yuan Wang, nhận định Bắc Kinh vẫn do dự trong việc phát triển loại máy bay trực thăng cánh xoay vì những lo ngại về tính bất ổn và sẽ tìm kiếm các lựa chọn khác.
“Trung Quốc cần các máy bay vận tải lớn để hỗ trợ tàu Type-075 và các tàu hải quân lớn khác. Máy bay trực thăng phục vụ trên tàu trong tương lai của Trung Quốc sẽ được lấy cảm hứng từ thiết kế của máy bay trực thăng hỗn hợp Sikorsky-Boeing SB-1 Defiant của Mỹ” – nhà nghiên cứu này nói thêm.
B-1 Defiant của Sikorsky-Boeing sử dụng một rotor cánh quạt đồng trục, và ở phía đuôi được trang bị thêm một động cơ cánh quạt đẩy phụ, giúp máy bay di chuyển nhanh hơn. Thiết kế này khác với thiết kế cánh quạt xoay của V-22 Osprey.