Việc khởi tố vụ án căn cứ vào kết quả giải quyết nguồn tin tố giác tội phạm của luật sư Hoàng Văn Hướng (bào chữa cho bị cáo Triệu Thị Chính, nguyên Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Giang) được nêu tại bản án sơ thẩm ngày 25/10/2019.
Theo sự tố giác này, trong Kỳ thi Trung học phổ thông Quốc gia năm 2017, hai thí sinh cá biệt tại điểm thi của huyện Xín Mần đã đạt điểm cao và trúng tuyển vào một trường công an.
Trước đó, từ ngày 14 đến 25/10/2019, Tòa án nhân dân tỉnh Hà Giang đã đưa vụ án gian lận điểm thi trong Kỳ thi Trung học phổ thông Quốc gia năm 2018 tại tỉnh Hà Giang ra xét xử sơ thẩm. Hội động xét xử xác định, các bị cáo đã cấu kết với nhau trong việc tác động, sửa và nâng điểm cho hàng trăm bài thi tại Kỳ thi Trung học phổ thông Quốc gia năm 2018 tại tỉnh Hà Giang. Tại phiên tòa bị cáo Triệu Thị Chính (nguyên Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Hà Giang) bị tuyên 24 tháng tù, phạt bổ sung là cấm đảm nhiệm chức vụ quản lý trong ngành giáo dục một năm sau khi chấp hành án phạt tù.
Tuy nhiên, cơ quan tố tụng nhận định động cơ phạm tội của các bị cáo là do sự nể nang đối với bạn bè, người thân, không có việc đưa hoặc nhận hối lộ.
Sau phiên sơ thẩm, bà Triệu Thị Chính kháng cáo. Tháng 2/2020, Tòa án nhân dân Cấp cao tại Hà Nội căn cứ đơn kháng cáo của Triệu Thị Chính, đã giảm án từ 24 tháng tù xuống còn 15 tháng tù đối với bị cáo này. Các bị cáo còn lại không kháng án.
Từ kết quả xác minh, Cơ quan An ninh điều tra (Công an tỉnh Hà Giang) xác định có dấu hiệu tội phạm “lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong thi hành công vụ” nên khởi tố vụ án để tiếp tục điều tra.