Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky phát biểu tại cuộc họp báo sau cuộc gặp với các nhà lãnh đạo châu Phi ở Kiev ngày 16/6/2023. Ảnh: AFP/TTXVN
Ukraine đang nỗ lực liên minh với các nước châu Phi thông qua việc mở rộng chương trình vận chuyển ngũ cốc, tăng gần gấp đôi số đại sứ quán ở châu Phi và Tổng thống Volodymr Zelensky sẽ có chuyến thăm cấp nhà nước đầu tiên tới lục địa này trong thời gian tới.
Hiện ở năm thứ ba của cuộc xung đột với Nga, Ukraine đang tăng cường xây dựng các mối quan hệ địa chính trị trên toàn cầu khi gói viện trợ quan trọng cho Kiev do Tổng thống Mỹ Joe Biden thúc đẩy đang bị chặn ở Quốc hội nước này.
Động thái mở rộng chương trình ngũ cốc trùng hợp với những động thái rộng lớn hơn nhằm thúc đẩy mối quan hệ với các quốc gia châu Phi để cạnh tranh với Nga ở lục địa này. Nói về kế hoạch mở rộng quan hệ ngoại giao, người phát ngôn của Chính phủ Ukraine cho biết Kiev có kế hoạch tăng gần gấp đôi số đại sứ quán của mình ở châu Phi bằng cách bổ sung thêm từ 10 đến 12 đại sứ quán trong năm nay.
Trong khi đó, Tổng thống Zelensky cũng có kế hoạch đến thăm lục địa này. “Trong vài tháng tới, Tổng thống Zelensky sẽ đến Nam Phi vì ông ấy muốn tăng cường và mở rộng sự hợp tác”, Ngoại trưởng Nam Phi Naledi Pandor tiết lộ trong một sự kiện ở Mỹ hồi tuần trước.
Các quốc gia trên khắp châu Phi đã bị ảnh hưởng bởi giá lương thực tăng cao trong hơn hai năm qua kể từ khi cuộc xung đột ở Ukraine làm gián đoạn việc vận chuyển ngũ cốc từ một quốc gia nằm trong số những nước sản xuất lúa mì lớn nhất thế giới.
Ukraine, kể từ cuối năm 2022, đã hợp tác với Chương trình Lương thực Thế giới (WFP) của Liên hợp quốc để cung cấp ngũ cốc cho Ethiopia, Somalia và Kenya, những quốc gia châu Phi bị ảnh hưởng nặng nề nhất do tình trạng thiếu lương thực do xung đột. Năm nay, hai nước châu Phi khác là Nigeria và Sudan đã tham gia chương trình trên.
Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp Ukraine Markiyan Dmytrasevych thông báo cho đến nay, hơn 200.000 tấn lương thực đã được chuyển đến các nước châu Phi và Chính phủ Ukraine có kế hoạch mở rộng chương trình này. Ông Dmytrasevych nói: “Chúng tôi đang hợp tác với WFP để lên kế hoạch cung cấp lương thực đến Mozambique, Mauritania, Djibouti, CH Congo và Malawi”.
Những nỗ lực của Ukraine nhằm giành được sự ủng hộ của châu Phi phản ánh đánh giá ngày càng cao về vai trò của lục địa này trong các vấn đề địa chính trị. Trong một thế giới phân mảnh và phương Tây không còn là tiếng nói duy nhất trên trường quốc tế, điều quan trọng với Kiev là phải có đồng minh và đối tác ở nhiều nơi khác nhau trên thế giới.
Ukraine cũng đã thấy giá trị của châu Phi trong những tháng đầu của cuộc xung đột với Nga, khi gần một nửa trong số 35 quốc gia bỏ phiếu trắng trong cuộc bỏ phiếu tại Liên hợp quốc về cuộc chiến đều ở châu Phi.
Giờ đây, trong bối cảnh Mỹ ngày càng gặp khó khăn trong việc tiếp tục viện trợ cho Ukraine và sự chú ý toàn cầu đang chuyển sang cuộc xung đột Israel - Hamas ở Gaza, việc Kiev mở rộng liên minh ra ngoài phương Tây là điều hợp lý.
Trong cuộc chiến tiêu hao sinh lực có thể kéo dài nhiều năm, việc có thêm đối tác ở châu Phi và trên toàn cầu là rất cần thiết với Kiev. Bộ trưởng Dmytrasevych nói: “Chúng tôi sẽ tiếp tục hỗ trợ các đối tác của mình ở châu Phi, những nơi đang trải qua những tình huống khó khăn về lương thực”.
Những nỗ lực của Ukraine trong tăng cường mối quan hệ trên khắp châu Phi diễn ra sau một chiến dịch của Nga nhằm giành được sự ủng hộ của các chính phủ trên lục địa này. Moskva đã tìm cách gia tăng ảnh hưởng ở châu Phi thông qua sự kết hợp giữa chương trình cung cấp ngũ cốc, hỗ trợ quân sự, quan hệ đối tác truyền thông, các khóa học ngôn ngữ và học bổng đại học.
Tháng trước, Nga cho biết đã vận chuyển 200.000 tấn ngũ cốc miễn phí tới 6 quốc gia châu Phi như một phần trong nỗ lực thực hiện cam kết của mình. Trong khi đó, đề nghị tăng cường hợp tác quân sự của Nga đã được chấp nhận trong những tháng gần đây bởi chính quyền quân sự của ba quốc gia Tây Phi: Niger, Mali và Burkina Faso, những nước đang chiến đấu với các cuộc nổi dậy thánh chiến ở Sahel.