Quốc kỳ Mỹ (trái) và quốc kỳ Trung Quốc. Ảnh: IRNA/TTXVN
Theo hãng tin Bloomberg, cả Bắc Kinh và Washington đều đưa ra những cáo buộc lẫn nhau vi phạm thỏa thuận đạt được tại vòng đàm phán Geneva hồi tháng 5 - nơi hai bên đã cố gắng bắt đầu hạ nhiệt cuộc chiến thương mại. Mối quan hệ song phương giữa Mỹ và Trung Quốc ngày càng xấu đi kể từ khi Tổng thống Donald Trump trở lại Nhà Trắng, kéo theo những nghi ngại cho nhiều doanh nghiệp và nhà đầu tư trong một bối cảnh đầy bất ổn.
Trung Quốc hôm 7/6 cho biết nước này đã phê duyệt một số đề xuất xuất khẩu đất hiếm, nhưng không nêu rõ quốc gia hoặc ngành công nghiệp liên quan. Động thái trên diễn ra sau khi ông Trump hôm 6/6 tuyên bố Chủ tịch Tập Cận Bình đã đồng ý nối lại “dòng chảy” khoáng sản đất hiếm và nam châm sử dụng loại nguyên liệu này.
“Chúng tôi muốn đất hiếm, các loại nam châm vốn rất quan trọng cho điện thoại di động và mọi thứ khác được lưu thông trở lại như hồi trước tháng 4, và chúng tôi không muốn bất kỳ chi tiết kỹ thuật nào làm chậm quá trình đó. Điều đó đã được nói rõ với họ”, ông Kevin Hassett, Giám đốc Hội đồng Kinh tế quốc gia tại Nhà Trắng, phát biểu hôm 8/6 trong chương trình Face the Nation của CBS.
Căng thẳng thương mại Mỹ - Trung leo thang kể từ khi hai bên liên tục tuyên bố áp thuế quan lẫn nhau, khiến mức thuế nhập khẩu tăng vọt lên mức 3 con số trước khi được kéo giảm xuống. Mặc dù thỏa thuận ở Geneva vào tháng 5 được kỳ vọng mở đường cho việc hạ nhiệt căng thẳng nhưng các cuộc đàm phán sau đó đã không thể nhanh chóng diễn ra khi mà hai bên vẫn lời qua tiếng lại.
Phía Mỹ thể hiện thái độ khi cho rằng nguồn cung nam châm đất hiếm từ Trung Quốc - nguyên liệu thiết yếu cho sản xuất xe điện và các hệ thống quốc phòng của Mỹ - đã sụt giảm rõ rệt. Trong khi đó, Trung Quốc lại tỏ ra bất bình với các biện pháp siết chặt từ Washington đối với chip trí tuệ nhân tạo (AI) do hãng công nghệ Huawei sản xuất, quyền tiếp cận các công nghệ tiên tiến khác, cũng như các đợt trấn áp sinh viên nước ngoài đang theo học tại Mỹ.
Lệnh hoãn áp thuế với hàng hóa Trung Quốc của Tổng thống Trump sẽ hết hiệu lực vào tháng 8 tới, trừ khi ông quyết định gia hạn thêm. Nếu không đạt được thỏa thuận, Nhà Trắng tuyên bố rằng ông Trump sẽ khôi phục các mức thuế quan như đã công bố vào tháng 4, hoặc những mức thấp hơn nhưng vẫn vượt quá ngưỡng cơ bản 10% hiện nay.
Theo kế hoạch, tại London, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent, Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick và Đại diện Thương mại Jamieson Greer sẽ gặp phái đoàn Trung Quốc do Phó Thủ tướng Hà Lập Phong dẫn đầu.
Hiện nay, Tổng thống Trump đang thể hiên một góc nhìn khá tích cực về mối quan hệ vốn nhiều thăng trầm kể từ khi ông nhậm chức hồi tháng 1. Trong một bài viết trên mạng xã hội, ông cho rằng các cuộc đàm phán sẽ diễn ra “rất tốt”.
Trong khi cuộc điện đàm giữa hai nhà lãnh đạo Mỹ - Trump vào tuần trước đã tạo ra một số hy vọng trên Phố Wall về việc giảm thuế với các đối tác thương mại, thì sự lạc quan của các nhà đầu tư lại dường như khá “dè dặt”. Dù từng cam kết tái cấu trúc, định hình lại các quan hệ thương mại của Mỹ thì cho đến nay ông Trump cũng mới chỉ đạt được một thỏa thuận duy nhất - là với nước Anh.
Cuộc gặp ở Geneva trong tuần này tiếp tục cho thấy những thách thức trong việc đạt thỏa thuận giữa Mỹ và Trung Quốc.
“Đã có sự nhầm lẫn, hiểu lầm hoặc diễn giải sai một cách cố ý từ cả hai bên, tùy thuộc vào cách bạn nhìn nhận, về những gì đã được thống nhất", ông Josh Lipsky, Chủ tịch bộ phận kinh tế quốc tế tại Hội đồng Đại Tây Dương, nhận định.
“Họ để quá nhiều thứ có thể diễn giải theo nhiều cách khác nhau và tất cả đều phải trả giá trong những tuần tiếp theo”, ông Lipsky nhấn mạnh.
Sau cuộc điện đàm giữa hai nhà lãnh đạo, Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết ông Trump đã nói với ông Tập rằng sinh viên Trung Quốc được chào đón học tập tại Mỹ. Ông Trump sau đó cũng nói rằng ông sẽ “vinh dự” nếu được đón tiếp họ. Một tín hiệu tích cực nữa trong mối quan hệ song phương Mỹ - Trung nhưng chưa có gì là quá chắc chắn.
Hiện tại, ông Tập dường như đang đặt cược vào một bước khởi đầu mới trong quan hệ song phương, nhằm mang lại những kết quả cụ thể trong vài tuần và vài tháng tới, bao gồm việc giảm thuế, nới lỏng kiểm soát xuất khẩu và một giọng điều bớt căng thẳng hơn từ phía đối tác Mỹ.
Mỹ và Trung Quốc “chỉ muốn trở lại thời điểm họ ở Thụy Sĩ với một vài thỏa thuận nữa trên giấy tờ để thực sự hiểu rõ những gì sẽ được cấp phép, những gì không”, ông Lipsky nói.