Theo Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Hà Minh Hải, tình trạng giải ngân vốn đầu tư công còn chậm xuất phát từ nhiều nguyên nhân mà phần lớn là chậm trễ trong giải phóng mặt bằng, tiến độ thực hiện các dự án nhà ở xã hội, nhà tái định cư còn chậm…
Theo báo cáo của UBND thành phố về đầu tư công năm 2024, kế hoạch năm 2024 là 77 nghìn tỷ đồng (gấp 1,64 lần so với kế hoạch năm 2023). Lũy kế giải ngân đến ngày 30/11/2024 của toàn thành phố hơn 40 nghìn tỷ đồng, đạt 52,4% kế hoạch. Áp lực về khối lượng công việc và kế hoạch vốn cần phải giải ngân trong những tháng cuối năm là rất lớn (36.670 tỷ đồng, tương đương 47,6% kế hoạch).
Để tăng tốc giải ngân vốn đầu tư công năm 2024, ngay trong tháng 11/2024 vừa qua, UBND thành phố đã chỉ đạo các đơn vị tập trung triển khai nhiệm vụ trọng tâm đến hết tháng 1/2025 với tinh thần quyết tâm cao nhất, nỗ lực lớn nhất để hoàn thành mức cao nhất giải ngân vốn đầu tư công.
Phân tích “điểm nghẽn”trong giải ngân vốn đầu tư công, Bí thư Quận ủy - Chủ tịch HĐND quận Long Biên Đường Hoài Nam cho biết, thành phố đã phân cấp cho các quận, huyện triển khai dự án cải tạo vườn hoa, công viên. Khi triển khai các dự án giải phóng mặt bằng, quận luôn nhận được đơn, thư khiếu nại của người dân về giá đền bù giải phóng mặt bằng. Đây thực sự là một "điểm nghẽn" lớn mà thành phố cần quan tâm tháo gỡ để các địa phương đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư công.
Tương tự, theo Bí thư Quận ủy Nam Từ Liêm Nguyễn Quang Hiếu, giải ngân đầu tư công của thành phố từ đầu năm đến nay chưa đạt kế hoạch do vướng mắc về cơ chế, chính sách trong giải phóng mặt bằng; trong đó, việc áp giá đền bù đất của năm 2024 vẫn còn một số bất cập nên chưa tạo được sự đồng thuận của nhân dân.
Bí thư Quận ủy Nam Từ Liêm cho rằng, cùng với sự quyết tâm của cả hệ thống chính trị thành phố cũng như các đơn vị, việc phân cấp, phân quyền cho các đơn vị trong thực hiện dự án đầu tư công cũng là yếu tố quan trọng để đẩy nhanh kế hoạch đầu tư công.
Đồng tình với nguyên nhân giải phóng mặt bằng ảnh hưởng đến giải ngân vốn đầu tư công, Bí thư Quận ủy Hai Bà Trưng Nguyễn Văn Nam phân tích, ngoài nguyên nhân vướng mắc trong giải phóng mặt bằng thì việc thực hiện thủ tục đầu tư còn chậm; chất lượng dự án có vấn đề nên trong quá trình thực hiện phải điều chỉnh nhiều lần; khi điều chỉnh và phê duyệt mới cũng rất mất thời gian.
“Hiện nay, có tình trạng “tiền chờ dự án” không chỉ ở cấp quận, huyện, mà cả ở thành phố do sự chậm trễ trong việc chuẩn bị thủ tục đầu tư cũng như phân cấp trong đầu tư cho các địa phương chưa triệt để” - Bí thư Quận ủy Hai Bà Trưng dẫn chứng.
Đánh giá về kết quả giải ngân năm 2024, Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Hà Minh Hải chỉ rõ, mặc dù thành phố đã rất nỗ lực cố gắng và thúc đẩy nhưng kết quả giải ngân năm 2024 vẫn đạt thấp, dự báo không đạt mục tiêu 95%. Thành phố sẽ tiếp tục rà soát trên cơ sở ý kiến của các đại biểu tại hội nghị này để triển khai.
“Các đại biểu đã nhận diện ra 4 điểm nghẽn của giải ngân vốn đầu tư công; trong đó lớn nhất là giải phóng mặt bằng, mà điểm nghẽn lớn nhất trong giải phóng mặt bằng là xác định nguồn gốc đất. Theo Chủ tịch thành phố thì cần xem xét, thảo luận thêm để có cơ chế xử lý nguồn gốc đất” - Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Hà Minh Hải cho biết.
Ngoài vướng mắc giải phóng mặt bằng, Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Hà Minh Hải chỉ rõ điểm nghẽn quan trọng thứ hai là thủ tục chuẩn bị đầu tư. Ngoài thể chế để tháo gỡ thì các chủ đầu tư phải rất chủ động trong chuẩn bị đầu tư.
Tại Hội nghị Hội nghị Ban Chấp hành Đảng bộ thành phố Hà Nội khóa XVII lần thứ 20, Bí thư Thành ủy Hà Nội Bùi Thị Minh Hoài đã đề nghị các đại biểu tập trung đánh giá nguyên nhân dẫn đến tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công còn thấp; các dự án có khó khăn, vướng mắc về giải phóng mặt bằng, hoàn thiện thủ tục đầu tư chậm. Trong đó, thảo luận kỹ, đưa ra giải pháp đẩy nhanh việc giải ngân, bố trí đủ vốn cho các dự án, tập trung một số vấn đề như: tính khả thi của nguồn vốn kế hoạch đầu tư công năm 2025, nguồn vốn các dự án xây dựng cơ bản tập trung của thành phố, vốn đối ứng cho các dự án sử dụng vốn ODA, vốn vay ưu đãi nước ngoài; các dự án chuyển tiếp, các dự án, công trình trọng điểm…
Kế hoạch đầu tư công trung hạn 5 năm 2021 - 2025 đã được điều chỉnh nhiều lần trong thời gian qua, hiện chỉ còn 1 năm để thực hiện, Bí thư Thành ủy Hà Nội đề nghị các đại biểu thảo luận, đánh giá khả năng hấp thu vốn, tính khả thi của các dự án để đề xuất giải pháp cắt giảm, điều chuyển vốn trung hạn, tập trung nguồn lực đẩy nhanh tiến độ các dự án trọng điểm của thành phố. Đặc biệt, đưa ra các giải pháp để thúc đẩy tiến độ giải ngân vốn đầu tư công ngay từ đầu năm, khắc phục cho được tình trạng chậm giải ngân vốn đầu tư công trong thời gian qua.