Báo cáo của Cục Thú y (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) cho thấy, từ đầu năm 2024 đến nay, bệnh dịch tả lợn châu Phi xảy ra trầm trọng và đang diễn biến phức tạp ở trên 90% địa phương cấp xã của tất cả 8/8 địa bàn cấp huyện của tỉnh Bắc Kạn, buộc tiêu hủy gần 10.000 con lợn, chiếm hơn 40% số lợn bị tiêu hủy do bệnh dịch tả lợn châu Phi của cả nước.
Từ đầu năm đến nay, tỉnh Bắc Kạn đã tiêu hủy gần 374 tấn lợn mắc bệnh dịch tả lợn châu Phi. Ảnh: TTXVN phát
Trong khi đó, tại tỉnh Lạng Sơn, bệnh dịch tả lợn châu Phi cũng đang diễn biến phức tạp ở gần 50% địa phương cấp xã của tất cả 10/11 địa bàn cấp huyện của tỉnh Lạng Sơn, buộc tiêu hủy gần 4.000 con lợn, chiếm gần 17% số lợn bị tiêu hủy do dịch tả lợn châu Phi của cả nước. Tại tỉnh Quảng Ninh, bệnh dịch tả lợn châu Phi đã bùng phát và lây lan tại 23 địa phương cấp xã của 7/13 địa bàn cấp huyện của tỉnh Quảng Ninh, buộc tiêu hủy gần 1.600 con lợn.
Còn tại Hòa Bình, bệnh dịch tả lợn châu Phi xảy ra ở 18 địa phương cấp xã của 6/11 địa bàn cấp huyện của tỉnh Hòa Bình, buộc tiêu hủy gần 1.300 con lợn. Ngay sau khi các ổ dịch bùng phát ở Bắc Kạn, Lạng Sơn, Quảng Ninh, Hòa Bình, Cục Thú y đã lập đoàn công tác kiểm ra và nhận thấy có nhiều nguyên nhân dẫn đến dịch bệnh lây lan diện rộng và nguy cơ tiếp tục diễn biến phức tạp. Theo đó là do địa phương chưa công bố dịch cấp huyện, cấp tỉnh và tổ chức chống dịch theo đúng quy định; vẫn còn tình trạng người dân bán chạy lợn bệnh, nghi mắc bệnh, người mua lợn và phương tiện vận chuyển lợn làm dịch bệnh lây lan diện rộng; hầu hết người chăn nuôi chưa áp dụng nghiêm ngặt các biện pháp vệ sinh phòng bệnh, sát trùng, tiêu độc và chăn nuôi an toàn sinh học. Mặc dù đã có vaccine dịch tả lợn châu Phi và một số địa phương cũng như một số hộ chăn nuôi đã sử dụng, cho kết quả rất tốt, bảo vệ được đàn lợn, nhưng trên 99% các đàn lợn thịt không được tiêm phòng vaccine.
Hệ thống thú y từ cấp tỉnh đến cấp xã đều rất thiếu, yếu, chưa tham mưu kịp thời, có hiệu quả các biện pháp kiểm soát dịch bệnh, phòng, chống dịch bệnh... Trước tình hình trên, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đề nghị Chủ tịch UBND các tỉnh Bắc Kạn, Lạng Sơn, Quảng Ninh, Hòa Bình chỉ đạo các sở, ban ngành, chính quyền các cấp của địa phương chấn chỉnh, tập trung triển khai quyết liệt, đồng bộ giải pháp kiểm soát, phòng, chống bệnh dịch tả lợn châu Phi; công bố dịch cấp huyện, cấp tỉnh và tổ chức chống dịch theo đúng quy định; yêu cầu kiểm điểm, xử lý trách nhiệm của tập thể, cá nhân có liên quan không kịp thời tham mưu, chỉ đạo, triển khai chống dịch theo quy định.
Địa phương tập trung nguồn lực, kịp thời hỗ trợ, bố trí kinh phí cho chính quyền cấp xã tổ chức xử lý dứt điểm các ổ dịch do bệnh dịch tả lợn châu Phi, không để phát sinh ổ dịch mới; tổ chức xử lý tiêu hủy lợn mắc bệnh, nghi mắc bệnh, chết do bệnh dịch tả lợn châu Phi; tổng vệ sinh, phun thuốc khử trùng, tiêu độc (bằng vôi bột, hóa chất,...); kịp thời phát hiện, ngăn chặn và xử lý nghiêm các trường hợp bán chạy, buôn bán, vận chuyển lợn bệnh, nghi mắc bệnh, vứt xác lợn chết ra ngoài môi trường làm lây lan dịch bệnh, ô nhiễm môi trường; thực hiện nghiêm việc giết mổ, kiểm dịch vận chuyển lợn trong vùng dịch theo đúng quy định.
Cơ quan chức năng hướng dẫn người chăn nuôi hàng ngày áp dụng nghiêm ngặt các biện pháp vệ sinh, sát trùng bằng vôi bột, hoá chất khu vực chuồng nuôi và khu vực xung quanh; yêu cầu và có biện pháp bảo đảm chủ hộ chăn nuôi, cơ sở chăn nuôi có lợn buộc phải tiêu hủy do dịch bệnh thực hiện đầy đủ việc sát trùng, vệ sinh, tiêu độc để tiêu diệt mầm bệnh, không để phát tán làm lây lan dịch bệnh. Các tỉnh rà soát, yêu cầu các lực lượng tham gia chống dịch áp dụng nghiêm các biện pháp bảo hộ cá nhân, vệ sinh, sát trùng, tiêu độc để không làm lây lan dịch bệnh trong quá trình xử lý, vận chuyển, tiêu hủy lợn bệnh; có biện pháp xử lý các hố chôn lợn bệnh không làm phát sinh ô nhiễm môi trường và lây lan dịch bệnh.
Đồng thời, bố trí kinh phí để tổ chức tiêm vaccine phòng bệnh dịch tả lợn châu Phi theo hướng dẫn của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tại Công văn số 4870/BNN-TY ngày 24/7/2023 về việc sử dụng vaccine phòng bệnh dịch tả lợn châu Phi và Công văn số 2560/BNN-TY ngày 09/4/2024 về việc tập trung tổ chức tiêm phòng vaccine phòng bệnh cho đàn vật nuôi. Các tỉnh thực hiện chế độ báo cáo đầy đủ, kịp thời, chính xác số liệu dịch bệnh trên Hệ thống Quản lý thông tin dịch bệnh động vật (VAHIS); xử lý nghiêm các trường hợp giấu dịch, chậm báo cáo làm lây lan dịch bệnh. Cùng với đó, tăng cường thông tin, tuyên truyền sâu rộng bằng nhiều hình thức về tính chất nguy hiểm của bệnh dịch tả lợn châu Phi, nguy cơ dịch bệnh tái phát, lây lan, các biện pháp phòng dịch bệnh và sử dụng vaccine.
Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cũng đề nghị các tỉnh khẩn trương kiện toàn và tăng cường năng lực hệ thống thú y các cấp theo quy định của Luật Thú y năm 2015, chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Quốc hội, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ (Quyết định số 414/QĐ-TTg ngày 22/3/2021 và Quyết định số 889/QĐ-TTg ngày 25/7/2023) để bảo đảm các nguồn lực tổ chức triển khai có hiệu quả các nhiệm vụ phòng, chống dịch bệnh động vật. Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Ủy ban nhân dân các cấp thành lập các đoàn công tác tổ chức kiểm tra, đôn đốc công tác phòng, chống bệnh dịch tả lợn châu Phi.