Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi phát biểu chỉ đạo Hội nghị.
Kim ngạch mặt hàng nhập khẩu giảm khiến hụt thu
Theo Tổng cục Hải quan (TCHQ), kết quả thu ngân sách từ ngày 1/1 đến 14/12 đạt 351.428 tỷ đồng, bằng 82,7% dự toán, giảm 16% so với cùng kỳ năm ngoái. Ước thu cả năm 2023 đạt 365.000 tỷ đồng, bằng 85,9% dự toán được giao, giảm 16,4% so với cùng kỳ năm 2022.
Lý giải nguyên ngân của việc giảm thu, đại diện TCHQ cho biết: Xuất phát từ nhiều yếu tố khách quan, đặc biệt kim ngạch các mặt hàng nhập khẩu là nguồn thu chính đã giảm mạnh so với cùng kỳ năm ngoái. Điển hình là nhóm mặt hàng nhập khẩu nguyên liệu, máy móc thiết bị, phụ tùng nhập khẩu phục vụ sản xuất (than, hóa chất và sản phẩm hóa chất, chất dẻo, sắt thép, nguyên phụ liệu dệt may, linh kiện điện tử, linh kiện ô tô…) chiếm 57% tổng kim ngạch nhập khẩu có thuế, giảm khoảng 16,7% khiến thu ngân sách giảm khoảng 32.200 tỷ đồng.
Nhóm xăng dầu nhập khẩu tăng khoảng 21,4% về lượng nhưng giảm khoảng 1,4% về kim ngạch khiến nguồn thu giảm khoảng 2.400 tỷ đồng.
Ngoài ra còn nguyên nhân khác như tác động ưu đãi về thuế suất nhập khẩu xăng từ thị trường ASEAN là 5%, dầu DO và dầu FO là 0% nên các doanh nghiệp chủ yếu nhập khẩu từ ASEAN thay vì nhập khẩu từ Hàn Quốc với mức thuế suất xăng là 8%; nhóm dầu thô nhập khẩu tăng 7% về lượng nhưng giảm 12% về kim ngạch do giá dầu thô giảm khoảng 19,4% so với năm 2022…
“Năm 2024, ngành Hải quan sẽ sớm ban hành kế hoạch, Chỉ thị về thu ngân sách ngay từ đầu năm để phấn đấu thu đạt và vượt chỉ tiêu được giao năm 2024 với phương châm tạo thuận lợi thương mại tối đa; triển khai các dự án công nghệ thông tin về chuyển đổi số hải quan; tiếp tục có các kiến nghị, đề xuất để đảm bảo nhân sự của ngành”, Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Nguyễn Văn Cẩn cho biết.
Phát biểu tại Hội nghị trực tuyến, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi đề nghị ngành Hải quan triển khai dự toán thu ngân sách năm 2024 ngay từ ngày đầu, tháng đầu đảm bảo thu đúng, thu đủ vào ngân sách Nhà nước.
Bên cạnh đó, toàn ngành tiếp tục tập trung tạo thuận lợi thương mại; chống buôn lậu, gian lận thương mại; tập trung ứng dụng công nghệ thông tin, xây dựng hệ thống quản lý hải quan đối với thương mại điện tử; đẩy mạnh cải cách hành chính. Cùng với đó, quan tâm truyền thống chính sách, giải đáp, đối thoại chính sách với doanh nghiệp, tổ chức có liên quan…
Theo Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi, năm 2023 ngành hải quan đã nỗ lực thực hiện nhiệm vụ trong bối cảnh tình hình kinh tế gặp nhiều khó khăn. Đó là: Tiếp tục tạo thuận lợi thương mại; thông quan hàng hoá xuất nhập khẩu 24/7, tạo thuận lợi tối đa cho hoạt động xuất nhập khẩu, xuất nhập cảnh; đồng thời làm tốt vai trò cơ quan thường trực Một cửa Quốc gia; cải cách hành chính, cải cách quản lý hàng nhập khẩu; ứng dụng công nghệ thông tin trong giám sát, kiểm tra...
“Thu ngân sách của ngành Hải quan hiện chưa đạt dự toán nhưng là sự nỗ lực cố gắng rất lớn bởi nguồn thu phụ thuộc vào hoạt động xuất nhập khẩu hàng hoá chịu thuế. Ngành Hải quan đã đảm bảo thu đúng, thu đủ vào ngân sách ở tất cả các khâu từ giám sát, kiểm tra sau thông quan”, ông Nguyễn Đức Chi cho biết.
Hoạt động mua bán, vận chuyển trái phép chất ma túy vẫn nhức nhối
Thứ trưởng nhấn mạnh và yêu cầu ngành Hải quan cần tập trung hơn nữa trong việc tận dụng dư địa để thúc đẩy quá trình cải cách.
Năm 2023, hoạt động buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa vẫn tiềm ẩn, diễn biến phức tạp, cơ quan Hải quan đã phát hiện các vụ việc vi phạm liên quan đến buôn lậu, gian lận thương mại, tập trung vào một số hành vi như: không khai báo, khai hải quan không đúng với thực tế hàng hóa; che giấu nguồn gốc, tuyến đường của lô hàng nhằm buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng cấm, ma túy, động vật hoang dã, tiền tệ qua biên giới, nhập khẩu hàng hóa không đáp ứng điều kiện tiêu chuẩn, quy chuẩn.
Theo Tổng cục Hải quan, hoạt động buôn bán, vận chuyển trái phép động vật hoang dã có chiều hướng chuyển dịch từ các cảng biển thuộc khu vực miền Nam, miền Trung ra các tỉnh phía Bắc như Hải Phòng, Quảng Ninh.
Thủ đoạn được các đối tượng thường sử dụng như chia nhỏ, trà trộn động vật hoang dã và sản phẩm động vật hoang dã trong hàng hóa nhập khẩu nhằm qua mặt cơ quan Hải quan, các đối tượng sử dụng phương thức khai sai tên hàng để xuất khẩu, nhập khẩu đường tiểu ngạch hoặc không khai hải quan, giấu kín trong phương tiện vận tải được gia cố hầm vách để vận chuyển qua cửa khẩu, lối mở, đường mòn.
“Đặc biệt, hoạt động mua bán, vận chuyển trái phép các chất ma túy qua biên giới vẫn diễn ra hết sức phức tạp, có chiều hướng gia tăng; các đối tượng thường xuyên thay đổi phương thức vận chuyển, không theo quy luật với thủ đoạn ngày càng tinh vi…”, lãnh đạo Tổng cục Hải quan cho biết.
Trước tình hình đó, Tổng cục Hải quan vừa thực hiện tốt nhiệm vụ tham mưu, giúp việc cho Cơ quan Thường trực Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia, Ban chỉ đạo 389 Bộ Tài chính đã tổ chức quyết liệt, đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ để kịp thời phát hiện, bắt giữ, xử lý các vụ vi phạm.
Năm 2023 (tính đến ngày 15/11), toàn ngành Hải quan đã phát hiện, bắt giữ và xử lý 14.618 vụ việc vi phạm; trị giá hàng hóa vi phạm ước tính 11.521,26 tỷ đồng, tăng 98,9% so với cùng kỳ năm 2022. Cơ quan Hải quan đã khởi tố 35 vụ và chuyển cơ quan khác kiến nghị khởi tố 166 vụ, tăng 48% so với cùng kỳ năm 2022; số tiền thu nộp 474,3 tỷ đồng, tăng 11% so với cùng kỳ năm 2022.
Đáng chú ý, ngành Hải quan đã chủ trì, phối hợp với các lực lượng Công an, Bộ đội Biên phòng phát hiện, bắt giữ 243 vụ, 277 đối tượng (trong đó cơ quan Hải quan chủ trì 112 vụ), thu giữ lượng tang vật khoảng 2,8 tấn ma túy các loại.
Năm thứ 7 liên tiếp đứng đầu về cải cách Theo báo cáo tại Hội nghị tổng kết chiều 18/12, Hải quan đã nỗ lực trong công tác cải cách hành chính, tạo thuận lợi tối đa cho người dân, doanh nghiệp.
Từ những kết quả đạt được, năm 2023 là năm thứ 7 liên tiếp Tổng cục Hải quan được Bộ Tài chính xếp hạng đứng đầu trong số các đơn vị khối tổng cục và tương đương thuộc Bộ về Chỉ số cải cách hành chính; đồng thời góp phần tăng điểm số Chỉ số cải cách (PAR INDEX) của Bộ Tài chính.