Tổng cục Thống kê vừa công bố sáng 29/7, giá lương thực, thực phẩm tăng tại một số địa phương thực hiện giãn cách xã hội phòng chống dịch COVID-19 do người dân có tâm lý lo ngại thiếu hàng hóa đã tăng tích trữ. Cùng với đó, giá xăng dầu, giá gas tăng theo giá nhiên liệu thế giới và giá điện sinh hoạt tăng theo nhu cầu sử dụng trong mùa nắng nóng là những nguyên nhân chính làm chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 7/2021 tăng 0,62% so với tháng trước và tăng 2,64% so với tháng 7/2020.
Khách hàng mua sắm tại siêu thị Big C Long Biên, Hà Nội. Ảnh minh họa: T.H
Tuy nhiên, tính chung 7 tháng của năm 2021, CPI tăng 1,64% so với cùng kỳ năm trước và đây là mức tăng thấp nhất kể từ năm 2016; lạm phát cơ bản 7 tháng tăng 0,89%.
Tổng cục Thống kê cho biết, so với tháng trước, CPI tháng 7/2021 tăng 0,62%; trong đó, khu vực thành thị tăng 0,64%; khu vực nông thôn tăng 0,6%. Trong 11 nhóm hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng chính tháng 7/2021 có 7 nhóm tăng giá so với tháng trước; 3 nhóm giảm giá, còn riêng nhóm hàng hóa và dịch vụ khác giữ giá ổn định.
Trong 7 nhóm hàng tăng giá, nhóm giao thông có mức tăng so với tháng trước cao nhất với 2,36%. Tiếp đến là nhóm nhà ở và vật liệu xây dựng tăng 0,88% và nhóm hàng ăn và dịch vụ ăn uống tăng 0,67% so với tháng 6… Trong 3 nhóm hàng giảm giá, nhóm văn hóa, giải trí và du lịch chịu ảnh hưởng lớn nhất của dịch COVID-19 giảm 0,1%. Tiếp đó là nhóm bưu chính viễn thông giảm 0,05% so với tháng trước và nhóm may mặc, mũ nón, giày dép giảm 0,03%.
Vụ Thống kê giá, Tổng cục Thống kê cũng chỉ ra một số nguyên nhân làm tăng CPI trong 7 tháng năm 2021 như: giá xăng dầu trong nước được điều chỉnh 12 đợt làm cho giá xăng A95 tăng 5.210 đồng/lít; giá xăng E5 tăng 4.980 đồng/lít và giá dầu diezen tăng 4.000 đồng/lít. So với cùng kỳ năm trước, giá xăng dầu trong nước bình quân 7 tháng năm nay tăng 20,36%. Điều này làm CPI chung tăng 0,73 điểm phần trăm.
Cùng với đó, giá dịch vụ giáo dục 7 tháng tăng 4,46% so với cùng kỳ năm trước đã làm CPI chung tăng 0,24 điểm phần trăm do ảnh hưởng từ đợt tăng học phí năm học mới 2020-2021 theo lộ trình của Nghị định số 86/2015/NĐ-CP ngày 02/10/2015 của Chính phủ quy định về cơ chế thu, quản lý học phí đối với cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân và chính sách miễn, giảm học phí, hỗ trợ chi phí học tập từ năm học 2015 - 2016 đến năm học 2020 - 2021.
Giá gạo trong nước tăng theo giá gạo xuất khẩu và nhu cầu tiêu dùng gạo nếp, gạo tẻ ngon trong dịp Tết Nguyên đán tăng cao cũng làm cho giá gạo 7 tháng năm 2021 tăng 6,83% so với cùng kỳ năm trước, từ đó làm CPI chung tăng 0,17 điểm phần trăm…
Bên cạnh các nguyên nhân làm tăng CPI, có một số nguyên nhân làm giảm CPI của 7 tháng năm 2021 so với cùng kỳ năm trước như: giá các mặt hàng thực phẩm 7 tháng giảm 0,44% so với cùng kỳ năm trước, làm CPI giảm 0,09 điểm phần trăm; trong đó, giá thịt lợn giảm 5,4%; giá thịt gà giảm 1,7%.
Chính phủ cũng triển khai các gói hỗ trợ cho người dân và người sản xuất gặp khó khăn do dịch COVID-19; trong đó, gói hỗ trợ của Tập đoàn Điện lực Việt Nam đã giảm giá điện, tiền điện cho khách hàng trong quý II và quý IV năm 2020. Theo đó, giá điện sinh hoạt bình quân 7 tháng năm 2021 giảm 1,79% so với cùng kỳ năm 2020 đã tác động làm CPI chung giảm 0,06 điểm phần trăm. Ảnh hưởng của dịch COVID-19 cũng khiến người dân hạn chế đi lại và theo đó giá vé tàu hỏa giảm 1,27% so với cùng kỳ năm trước; giá vé máy bay giảm 18,66%; giá du lịch trọn gói giảm 2,83%.
Cũng trong tháng 7, giá vàng trong nước biến động cùng chiều với giá vàng thế giới. Giá vàng thế giới tháng 7/2021 giảm so với tháng trước do đồng USD phục hồi; thị trường chứng khoán tăng điểm và lợi suất trái phiếu chính phủ Mỹ tăng nhẹ.
Tính đến ngày 28/7/2021, bình quân giá vàng thế giới ở mức 1.803 USD/ounce, giảm 1,78% so với tháng 6/2021. Trong nước, chỉ số giá vàng tháng 7/2021 giảm 1,39% so với tháng trước; giảm 1,16% so với tháng 12/2020 và tăng 7,07% so với cùng kỳ năm 2020; bình quân 7 tháng năm 2021 tăng 16,43%.
Đồng USD trên thị trường thế giới tăng trong bối cảnh các nhà đầu tư lo lắng biến thể COVID-19 mới có thể đe dọa triển vọng phục hồi kinh tế toàn cầu. Tính đến ngày 28/7/2021, chỉ số USD trên thị trường quốc tế đạt mức 92,6 điểm, tăng 1,72 điểm so với tháng trước.
Trong nước, lượng dự trữ ngoại tệ của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam bảo đảm đáp ứng nhu cầu của các doanh nghiệp nhập khẩu, giá USD bình quân trên thị trường tự do quanh mức 23.130 VND/USD. Chỉ số giá USD tháng 7/2021 tăng 0,09% so với tháng trước; giảm 0,23% so với tháng 12/2020 và giảm 0,55% so với cùng kỳ năm 2020; bình quân 7 tháng năm 2021 giảm 0,81%.
Tổng cục Thống kê cũng chỉ ra, lạm phát cơ bản tháng 7/2021 giảm 0,06% so với tháng trước, tăng 0,99% so với cùng kỳ năm trước. Bình quân 7 tháng năm 2021, lạm phát cơ bản tăng 0,89% so với cùng kỳ năm 2020, thấp hơn mức CPI bình quân chung (tăng 1,64%). Điều này phản ánh biến động giá tiêu dùng chủ yếu do giá lương thực, giá xăng, dầu, điện và giá gas tăng. Mức lạm phát cơ bản tháng 7 và 7 tháng năm 2021 so với cùng kỳ năm trước đều là mức thấp nhất kể từ năm 2011.
Dự báo về mức tăng CPI trong những tháng cuối năm, TS. Nguyễn Bích Lâm, nguyên Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê cho biết, do diễn biến phức tạp với quy mô lớn của đại dịch và thực hiện giãn cách xã hội ở hai thành phố lớn là trung tâm kinh tế, chính trị, văn hoá của đất nước và các tỉnh Nam bộ làm đứt gãy và gián đoạn lưu thông hàng hoá.
Theo đó, sản phẩm nông nghiệp và thuỷ sản đến kỳ thu hoạch không tiêu thụ được, rớt giá, người nuôi trồng bị thua lỗ nên dừng sản xuất. Doanh nghiệp chế biến và phân phối thực phẩm tạm ngừng sản xuất do dịch COVID-19 gây nên khan hiếm nguồn cung làm cho giá lương thực, thực phẩm, đồ uống tăng cao vào các tháng cuối năm.
Bên cạnh đó, giá xăng dầu, giá gas và nguyên vật liệu tăng theo giá thế giới; giá dịch vụ giáo dục tăng vào kỳ năm học mới…. Do vậy, chỉ số giá tiêu dùng 5 tháng còn lại trong năm nhiều khả năng sẽ tăng cao hơn mức tăng của tháng 7/2021, đặc biệt tăng cao vào các tháng cuối năm do giá những tháng cuối năm 2020 ở mức thấp. “Tuy vậy, dự kiến bình quân cả năm chỉ số CPI khoảng từ 3,3-3,6% thấp hơn mục tiêu Quốc hội đặt ra”, TS. Lâm nhận định.