Do chưa được bàn giao về cho quận Ninh Kiều quản lý nên việc thu gom rác, vệ sinh môi trường ở hồ Búng Xáng đang gặp khó khăn.
Được khởi công từ giữa năm 2016, hồ Búng Xáng rộng 12,6 ha, thuộc địa bàn 3 phường Xuân Khánh, An Khánh, Hưng Lợi (quận Ninh Kiều). Công trình cải tạo hồ Búng Xáng thuộc Dự án Nâng cấp đô thị vùng Đồng bằng sông Cửu Long – tiểu dự án thành phố Cần Thơ (Dự án 2) sử dụng vốn vay từ Ngân hàng Thế giới với tổng vốn đầu tư được phê duyệt 306 tỷ đồng; trong đó, chi phí xây lắp 222 tỷ đồng được kỳ vọng góp phần chống ngập khu trung tâm, chỉnh trang đô thị thành phố Cần Thơ.
Công trình gồm các hạng mục nạo vét 280.000 m3 bùn, xây 2,8 km đường giao thông quanh hồ và trên 2,5 km kè bờ quanh hồ; xây dựng hệ thống cấp thoát nước sinh hoạt được kết nối với hệ thống cấp nước chung của thành phố để cung cấp nước sinh hoạt cho khu vực dân cư quanh Hồ Bún Xáng. Hệ thống thoát nước được thiết kế với 2 hệ thống thoát nước mưa và thoát nước thải tách riêng, tuyến cống thoát nước thải được đấu nối vào tuyến cống thu gom nước thải chung của thành phố nhằm giữ cho nguồn nước trong hồ sạch vệ sinh môi trường... Dù vậy, hiện trạng công trình này cho thấy, hiệu quả thấp, cảnh quan nhếch nhác.
Tuyến đường ven hồ Búng Xáng ngập nặng trong đợt triều cường tháng 10/2022.
Hiện nay, lối đi bộ sau kè của hồ được xây thấp hơn mặt đường gần một mét, nhiều đoạn bị ngập vào mùa khô, biến thành nơi chứa rác. Tuyến đường quanh hồ cũng chưa hoàn chỉnh, một số đoạn trũng thấp, thường ngập khi triều cường lên. Giữa hồ phần lớn là lục bình, rác thải, nguy cơ ô nhiễm. Do thiết kế lan can bảo vệ hồ nhiều đoạn thấp hơn mặt đường nên mỗi khi nước dâng cao, rác thải lại tấp vào bờ sau đó kẹt lại phía trong lan can. Số rác này không có người thu gom lâu ngày dẫn đến tình trạng mất mỹ quan đô thị.
Theo Ban Quản lý dự án ODA, Chủ tịch UBND thành phố đã chỉ đạo bàn giao hồ Búng Xáng theo hiện trạng, nghĩa là hiện trạng sao sẽ bàn giao vậy. UBND quận Ninh Kiều là đơn vị nhận bàn giao đã đề nghị Ban gửi hồ sơ, thủ tục cho Sở Xây dựng kiểm tra, đủ điều kiện mới nghiệm thu và quận sẽ tiếp nhận. Ban đã gửi hồ sơ một số gói thầu và Sở Xây dựng đã tiến hành đo đạc, kiểm tra. Một số hạng mục Ban đã tiến hành sửa chữa theo yêu cầu. Khi Sở Xây dựng đồng ý bàn giao theo hiện trạng sẽ thực hiện.
Trong khi đó, ông Nguyễn Ngọc Ánh, Phó Chủ tịch UBND quận Ninh Kiều cho rằng, việc bàn giao công trình hồ Búng Xáng không phải đơn giản. Bởi, Ban Quản lý dự án ODA đã nhiều lần xin ý kiến lãnh đạo thành phố về việc bàn giao này. Công trình khi bàn giao phải được quyết toán và nghiệm thu, nhưng công cải tạo hồ Búng Xáng còn nhiều hạng mục chưa hoàn thành. Do đó, các sở, ngành chưa thể nghiệm thu, thẩm định được.
Gói thầu cải tạo hồ Búng Xáng ở quận Ninh Kiều, TP Cần Thơ sử dụng vốn vay của Ngân hàng Thế giới.
Theo ông Nguyễn Ngọc Ánh, các bên cũng đã bàn đến phương án bàn giao từng hợp phần nhưng thực tế cũng không được. Ban Quản lý dự án ODA cần phải làm việc với các Sở: Xây dựng, Tài nguyên và Môi trường, Giao thông Vận tải và được các cơ quan này thẩm định công trình hoàn thiện theo đúng quy hoạch, bản vẽ.
Do chưa thể nhận bàn giao hồ Búng Xáng nên UBND quận Ninh Kiều đang gặp khó khăn trong việc thu gom rác, dọn vệ sinh ở khu vực này. Lãnh đạo UBND quận Ninh Kiều cho biết, do rác thải ở khu vực hồ Búng Xáng chưa nằm trong danh mục quản lý của quận nên chưa thể tổ chức đấu thầu cho đơn vị thu gom rác ở đây. Hiện nay, quận Ninh Kiều chỉ có thể huy động các tổ chức đoàn thể như Đoàn thanh niên, Hội Phụ nữ thỉnh thoảng ra quân dọn dẹp vệ sinh môi trường ở khu vực hồ Búng Xáng và chưa có phương án khác.
Cơ quan chức năng thành phố Cần Thơ sau khi kiểm tra đã xác định công trình chưa đạt yêu cầu đề ra, còn một số hạng mục chưa hoàn thiện như đường, kè, cống thoát nước. Nhà thầu năng lực yếu kém, thi công chây ỳ, tự ý vi phạm hợp đồng...
Còn theo Ban Quản lý dự án ODA thành phố Cần Thơ, một số hạng mục của dự án hồ Búng Xáng được điều chỉnh, gia hạn thời gian hoàn thành đến tháng 6/2024. Đây là các công trình mục nằm ở gói điều chỉnh Dự án Phát triển thành phố Cần Thơ và tăng cường khả năng thích ứng của đô thị (Dự án 3) tổng đầu tư khoảng 70 tỷ đồng. Hiện tại, Ban Quản lý dự án ODA đang lựa chọn nhà thầu để khởi công các công trình còn dang dở.
Theo chủ đầu tư, ngoài hồ Búng Xáng nằm ở trung tâm, còn các công trình của dự án này bao quanh như: kè sông Cần Thơ, kè Mương Khai, kết hợp cống âu thuyền Cái Khế, trạm bơm... Khi hoàn thành, các công trình này sẽ bao khép kín, kiểm soát được mực nước khoảng 1,4-1,5m, thấp hơn cao trình kè hồ Búng Xáng (1,65m), giảm ngập cho khu vực trung tâm.
Vào đầu tháng 12/2022, Đoàn công tác Ngân hàng Thế giới (WB) do bà Mari Pangestu, Tổng Giám đốc điều hành Chính sách phát triển và quan hệ đối tác của WB dẫn đầu đến khảo sát các hợp phần của các dự án sử dụng vốn vay của WB tại thành phố Cần Thơ; trong đó, có dự án hồ Búng Xáng. Qua khảo sát, Đoàn công tác của WB ghi nhận những kết quả bước đầu của dự án và các hợp phần đang triển khai trong việc góp phần chỉnh trang đô thị, thích ứng với biến đổi khí hậu của thành phố và bày tỏ mong muốn dự án được triển khai đúng tiến độ đã cam kết.