Gỗ và sản phẩm gỗ là một trong những mặt hàng xuất khẩu chủ lực có mức tăng trưởng cao trong 6 tháng đầu năm 2025. Ảnh: Vũ Sinh/TTXVN
Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến
Từ một quốc gia thiếu lương thực, Việt Nam đã đảm bảo đủ lương thực cho hơn 100 triệu dân và trở thành một trong những cường quốc xuất khẩu nông sản hàng đầu thế giới. Đây không chỉ là thành tựu quan trọng trong bảo đảm an ninh lương thực quốc gia, mà còn đóng góp vào an ninh lương thực toàn cầu.
Ngày nay, Việt Nam không chỉ là một trong những quốc gia hàng đầu về sản xuất và xuất khẩu nông lâm thủy sản, mà còn khẳng định vị thế vững chắc trong nền kinh tế toàn cầu. Với kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản đạt 62,5 tỷ USD trong năm 2024, Việt Nam tiếp tục giữ vững đà tăng trưởng. Chỉ trong 7 tháng năm 2025, tổng kim ngạch xuất khẩu đã đạt 39,68 tỷ USD, tăng 14,7% so với cùng kỳ năm 2024 (thặng dư thương mại đạt 11,52 tỷ USD, tăng 15,9% so với cùng kỳ). Đây là dấu hiệu rõ rệt của việc ngành nông nghiệp Việt Nam không ngừng phát triển, nâng cao giá trị sản phẩm và mở rộng thị trường.
Với những thành tựu đã đạt được, ngành nông nghiệp và môi trường Việt Nam đang hướng đến một mục tiêu cao hơn, đạt 70 tỷ USD kim ngạch xuất khẩu năm 2025. Ngành đã không chỉ đóng vai trò trong phát triển kinh tế, mà còn có ý nghĩa quan trọng trong bảo vệ môi trường và hòa nhập với xu hướng phát triển bền vững toàn cầu.
Việt Nam đã, đang, sẽ phấn đấu xây dựng một nền nông nghiệp sạch, xanh, hiện đại, hiệu quả kinh tế ngày càng cao và có trách nhiệm với môi trường. Điều này đòi hỏi Việt Nam phải tập trung vào tái cơ cấu ngành nông nghiệp, khai thác và phát huy các thế mạnh sẵn có, đồng thời thực hiện các chiến lược phát triển bền vững, bảo vệ môi trường.
Với tinh thần “Chủ động, linh hoạt, tăng tốc, sáng tạo" và “nỗ lực vượt khó khăn, thử thách, hành động quyết liệt, đổi mới, bứt phá vươn lên” ngành nông nghiệp và môi trường đã, đang và sẽ sẵn sàng cùng với đất nước bước vào kỷ nguyên mới - Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.
Ông Trần Quang Bảo, Cục trưởng Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm
Trong suốt 80 năm hình thành và phát triển, ngành lâm nghiệp Việt Nam đã có những bước tiến vượt bậc, từ một ngành chủ yếu là khai thác gỗ phục vụ cho kháng chiến, đến nay đã trở thành một trong những ngành kinh tế kỹ thuật quan trọng, đóng góp tích cực vào bảo vệ môi trường, phát triển kinh tế và đảm bảo sinh kế cho hàng triệu người dân. Ngành đã không ngừng đổi mới và phát triển, góp phần quan trọng vào sự ổn định kinh tế - xã hội của đất nước.
Trong giai đoạn cuối thập niên 1980, Việt Nam bắt đầu xuất khẩu gỗ thô và sản phẩm gỗ sơ chế, nhưng nhanh chóng chuyển sang xuất khẩu các sản phẩm chế biến sâu như đồ gỗ nội thất, ván nhân tạo. Sự phát triển mạnh mẽ của ngành chế biến gỗ được thúc đẩy nhờ việc chuyển đổi chính sách từ khai thác gỗ rừng tự nhiên sang phát triển rừng trồng cung cấp nguyên liệu, tận dụng lợi thế cạnh tranh của Việt Nam trong việc thu hút các doanh nghiệp FDI đầu tư lĩnh vực chế biến đồ gỗ, đồng thời hỗ trợ phát triển tự cường các doanh nghiệp Việt. Nhờ vậy, Việt Nam đã trở thành một trong những quốc gia xuất khẩu lâm sản hàng đầu thế giới; trong đó giá trị xuất khẩu của các doanh nghiệp Việt đã chiếm trên 50% tổng kim ngạch xuất khẩu.
Từ năm 2021 đến 2024, các sản phẩm lâm sản Việt Nam được xuất khẩu sang 170 quốc gia và vùng lãnh thổ, khẳng định vị thế hàng đầu trong sản xuất và xuất khẩu lâm sản toàn cầu, đưa ngành chế biến gỗ và lâm sản trở thành ngành hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam, với giá trị sản xuất tăng trưởng ổn định với tốc độ bình quân đạt trên 10%/năm. Đặc biệt, kim ngạch xuất khẩu gỗ, lâm sản của Việt Nam lập kỷ lục, đạt 17,35 tỷ USD, giá trị xuất siêu đạt 14,6 tỷ USD vào năm 2024, đóng góp khoảng 30% vào tổng giá trị xuất khẩu toàn ngành nông nghiệp.
Việt Nam hiện đứng thứ 5 thế giới, thứ 2 châu Á và lớn nhất Đông Nam Á về xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ, các thị trường xuất khẩu chính bao gồm Hoa Kỳ, Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản và EU, chiếm tới hơn 87% tổng kim ngạch xuất khẩu của ngành.
Tuy nhiên, ngành lâm nghiệp Việt Nam cũng đối mặt với một số thách thức lớn. Nguy cơ gian lận thương mại và giả xuất xứ ngày càng gia tăng, đặc biệt là khi các thị trường xuất khẩu chính yêu cầu kiểm soát chặt chẽ nguồn gốc gỗ hợp pháp và thân thiện với môi trường. Cạnh tranh thương mại ngày càng phức tạp, nhất là khi các dòng thuế nhập khẩu giảm và các sản phẩm gỗ của Việt Nam phải cạnh tranh với những quốc gia khác trong khu vực và toàn cầu. Thêm vào đó, ngành lâm sản còn chịu ảnh hưởng của các cuộc xung đột địa chính trị và những chính sách thuế quan của Hoa Kỳ.
Mặc dù gặp phải những khó khăn trên, ngành lâm nghiệp Việt Nam đang hướng đến mục tiêu phát triển bền vững, chú trọng vào việc bảo vệ và phát triển rừng. Đến năm 2030, ngành sẽ phát triển theo chuỗi giá trị từ bảo vệ rừng, phát triển rừng, đến chế biến và thương mại lâm sản với giá trị xuất khẩu đạt từ 23 - 25 tỷ USD. Việt Nam sẽ tập trung nâng cao giá trị đa dụng của hệ sinh thái rừng, đồng thời ứng phó với biến đổi khí hậu và giảm thiểu rủi ro thiên tai.
Ông Hoàng Trọng Thủy – Chuyên gia nông nghiệp
Câu nói bất hủ của Bác Hồ “Nông dân giàu thì nước ta giàu, nông nghiệp thịnh thì nước ta thịnh” không chỉ lay động lòng người mà còn tạo ra một luồng sinh khí mới, biến sức mạnh tinh thần thành động lực vật chất, mở ra con đường phát triển nông nghiệp gắn liền với an sinh và an ninh quốc gia.
Từ năm 1989, Việt Nam bắt đầu xuất khẩu gạo và đến năm 1998, Việt Nam trở thành một trong những cường quốc xuất khẩu gạo. Từ đó đến năm 2024, hạt gạo Việt Nam đã khẳng định vị thế trên bản đồ xuất khẩu toàn cầu. Bên cạnh gạo, các cây trồng như cà phê, hồ tiêu, điều, chè, và cao su đã được phát triển mạnh theo các vùng chuyên canh, giúp Việt Nam trở thành nước dẫn đầu thế giới trong xuất khẩu hồ tiêu và điều, thứ hai thế giới về cà phê và thứ ba về gạo và cao su.
Với chiến lược phát triển bền vững, nông nghiệp Việt Nam đã đạt được những bước tiến ngoạn mục. Năm 2024, tổng kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản đạt 62,5 tỷ USD, trong đó xuất siêu đạt 17,9 tỷ USD. Đây là kết quả của những chính sách đúng đắn và sự nỗ lực không ngừng của toàn ngành nông nghiệp. Việt Nam đã vươn ra thế giới, không chỉ xuất khẩu số lượng lớn mà còn chú trọng vào chất lượng, truy xuất nguồn gốc và tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế về an toàn thực phẩm và bảo vệ môi trường.
Nông nghiệp Việt Nam hiện đang bước vào cuộc chơi toàn cầu, với những yêu cầu khắt khe về chất lượng, truy xuất nguồn gốc và tiêu chuẩn xanh. Giá trị xuất khẩu nông lâm thủy sản của Việt Nam không ngừng tăng trưởng. Cùng với đó, nhiều doanh nghiệp nông nghiệp Việt Nam đã ứng dụng công nghệ cao, chuyển mình với sản xuất hữu cơ và phát triển nông nghiệp 4.0.