Mối liên hệ ẩn giấu giữa thực phẩm và việc kiểm soát bàng quang

Tiểu không tự chủ, tình trạng rò rỉ nước tiểu ngoài ý muốn, có thể gây phiền toái, thậm chí làm suy giảm chất lượng cuộc sống. Ở những trường hợp nghiêm trọng, nó khiến người mắc e ngại rời khỏi nhà.

Tại Mỹ, hơn 60% phụ nữ bị tiểu không tự chủ, trong đó hơn 20% gặp tình trạng ở mức độ trung bình hoặc nặng. Đặc biệt, phụ nữ ở độ tuổi trung niên thường phải ghi nhớ vị trí của mọi nhà vệ sinh trong trung tâm thương mại.

Ảnh hưởng của chế độ ăn uống

Mặc dù mãn kinh và lão hóa là những yếu tố làm tăng nguy cơ tiểu không tự chủ, nghiên cứu từ Đại học Jyväskylä (Phần Lan) cho thấy chế độ ăn uống cũng đóng vai trò quan trọng. Cụ thể, thực phẩm có chất lượng cao giúp cải thiện tình trạng này, trong khi thực phẩm chế biến sẵn có thể làm trầm trọng hơn.

Các cơ quan vùng chậu, bao gồm bàng quang và ruột dưới, nằm trên nhóm cơ sàn chậu. Khi có áp lực gia tăng trong ổ bụng, cấu trúc và chức năng của nhóm cơ này có thể bị ảnh hưởng, gây ra các rối loạn như: Tiểu không tự chủ do căng thẳng; rò rỉ nước tiểu khi ho, cười, hắt hơi hoặc mang vác nặng. Tiểu không tự chủ cấp bách (bàng quang hoạt động quá mức): Cảm giác buồn tiểu đột ngột và mạnh mẽ, kèm theo rò rỉ nước tiểu. Mất kiểm soát đại tiện.

Nghiên cứu trên 1.098 phụ nữ Phần Lan (47 - 55 tuổi) cho thấy việc tiêu thụ thực phẩm chế biến sẵn và đồ ăn nhanh làm tăng nguy cơ mắc chứng tiểu không tự chủ. Ngược lại, chế độ ăn giàu trái cây, rau củ và thực phẩm nhiều chất xơ giúp giảm nguy cơ này.

Nghiên cứu cũng xem xét ảnh hưởng của thói quen ăn uống không lành mạnh, bao gồm: Ăn kiêng quá mức: Hạn chế ăn uống trong thời gian dài để giảm cân hoặc duy trì cân nặng. Ăn quá mức: Bao gồm ăn vô độ và ăn uống theo cảm xúc.

Những người có thói quen ăn uống thất thường thường có chỉ số khối cơ thể (BMI) cao hơn, dễ bị táo bón, gặp vấn đề đại tiện và tiểu không tự chủ.

Cơ chế tác động

Các tác giả nghiên cứu chỉ ra rằng chế độ ăn phương Tây giàu thực phẩm chế biến sẵn có thể gây stress oxy hóa và viêm nhiễm hệ thống, làm gia tăng nguy cơ tiểu không tự chủ. Trong khi đó, trái cây chứa nhiều chất chống oxy hóa giúp giảm viêm nhiễm, hỗ trợ chức năng cơ bắp.

Omega-3, protein và vitamin D từ thực phẩm tự nhiên cũng có vai trò quan trọng trong việc duy trì chức năng cơ bắp, bao gồm cơ sàn chậu.

Chuyên gia dinh dưỡng Vandana Sheth khuyến nghị: Chọn ngũ cốc nguyên hạt, yến mạch thay vì ngũ cốc có đường. Dùng trái cây tươi hoặc nước ép nguyên chất thay vì nước ngọt có hương vị trái cây. Ăn bánh mì nguyên cám, gạo lứt thay vì bánh mì trắng, cơm trắng. Dùng súp tự nấu hoặc ít muối thay vì súp đóng hộp nhiều natri. Chế biến món ăn bằng lò nướng, nồi chiên không dầu thay vì chiên ngập dầu. Dùng thịt tươi, cá, đậu phụ thay vì thịt chế biến sẵn.

Những thực phẩm cần tránh

Viện Y tế Quốc gia Mỹ (NIH) khuyến cáo tránh: Thực phẩm cay, bao gồm hạt tiêu, mù tạt, wasabi, bột ớt do những chất này có thể gây kích thích bàng quang.

Đồ uống có axit: Nước cam, nước ngọt chứa axit ascorbic có thể làm tăng co thắt bàng quang. Caffeine: Ngay cả liều lượng nhỏ cũng có thể gây kích thích bàng quang. Chất tạo ngọt nhân tạo: Có trong soda, thực phẩm ít calo có thể kích thích bàng quang.

Ngoài ra, NIH khuyến nghị duy trì cân nặng hợp lý, uống đủ nước và tập bài tập cơ Kegel để tăng cường cơ sàn chậu.

Các biện pháp hỗ trợ khác

Bác sĩ Jennifer Habashy đề xuất một số biện pháp tự nhiên hỗ trợ kiểm soát bàng quang: Thảo dược, râu ngô giúp làm dịu đường tiết niệu, chiết xuất nam việt quất ngăn ngừa nhiễm trùng và tăng cường trương lực bàng quang, dầu hạt bí ngô giúp giảm viêm. Thiền định, giảm căng thẳng - một yếu tố kích thích tiểu gấp. Châm cứu giúp điều hòa chức năng bàng quang, tăng cường cơ sàn chậu.Bài tập bật nhảy nhẹ giúp tăng cường cơ sàn chậu và cơ lõi mà không gây tác động mạnh.

Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh không chỉ giúp kiểm soát bàng quang mà còn cải thiện sức khỏe tổng thể. Việc thay đổi từ thực phẩm chế biến sẵn sang thực phẩm tươi, giàu dinh dưỡng có thể giảm đáng kể nguy cơ mắc các rối loạn vùng chậu, giúp nâng cao chất lượng cuộc sống.