Dự án đường bộ cao tốc Bắc Nam thuộc quy hoạch mạng lưới đường bộ cao tốc Việt Nam đến năm 2030, được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt lần đầu vào năm 2010. Hiện tại, dự án đang trong quá trình hoàn thành giai đoạn II từ năm 2021 – 2025 với 12 dự án thành phần, dài 729 km từ Hà Tĩnh đến Cần Thơ. Giai đoạn I từ năm 2017 – 2020, với 11 dự án thành phần, dài gần 653 km.
Mục tiêu của dự án giai đoạn II là nối thông toàn tuyến từ Lạng Sơn đến Cà Mau vào cuối năm 2025, gồm 23 dự án cao tốc thành phần: Lạng Sơn - Bắc Giang (64,9 km); Hà Nội - Bắc Giang (45,8 km); Pháp Vân - Cầu Giẽ (30 km); Cầu Giẽ - Ninh Bình (50 km); Cao Bồ - Mai Sơn (15 km); Mai Sơn - Quốc lộ 45 (63,4 km); Quốc lộ 45 - Nghi Sơn (43,28 km); Nghi Sơn - Diễn Châu (50 km); Diễn Châu - Bãi Vọt (50 km); Bãi Vọt - Hàm Nghi (35,28 km); Hàm Nghi - Vũng Áng (54 km); Bùng - Vạn Ninh (48,84 km); Cam Lộ - La Sơn (98,35 km); La Sơn - Túy Loan (77,5 km); Đà Nẵng - Quảng Ngãi (139,2 km); Nha Trang - Cam Lâm (49km); Cam Lâm - Vĩnh Hảo (78,5 km); Vĩnh Hảo - Phan Thiết (100,8 km); Phan Thiết - Dầu Giây (99 km); TP Hồ Chí Minh - Long Thành - Dầu Giây (55,7 km); TP Hồ Chí Minh - Trung Lương (41 km); Trung Lương - Mỹ Thuận (51 km); Mỹ Thuận - Cần Thơ (23 km).
Cao tốc Lạng Sơn - Bắc Giang. Ảnh: Huy Hùng
Cao tốc Lạng Sơn - Bắc Giang thuộc dự án cao tốc Bắc Nam, là tuyến đường huyết mạch thuộc hành lang kinh tế phía Bắc, kết nối Hà Nội với cửa khẩu Hữu Nghị, góp phần thúc đẩy giao thương giữa Việt Nam và Trung Quốc. Dự án có tổng mức đầu tư 12.188 tỷ đồng, dài 64,9 km, có điểm đầu tại xã Mai Sao, huyện Chi Lăng, tỉnh Lạng Sơn; điểm cuối nối với điểm cuối dự án nâng cấp mở rộng Quốc lộ (QL) 1 đoạn Hà Nội - Bắc Giang. Giai đoạn I cao tốc có 4 làn xe, 2 làn dừng khẩn cấp, bề rộng nền đường 25 m, vận tốc thiết kế 100 km/ giờ. Giai đoạn II sẽ mở rộng thành 6 làn xe, 2 làn dừng khẩn cấp, bề rộng nền đường 32,25 m, vận tốc 100 km/giờ. Cao tốc được đưa vào khai thác từ ngày 15/1/2020.
Cao tốc Hà Nội - Bắc Giang. Ảnh: Danh Lam
Cao tốc Hà Nội - Bắc Giang dài 45,8 km, có điểm đầu thuộc phường Dĩnh Trì, TP Bắc Giang; điểm cuối tại vị trí Trạm thu phí Phù Đổng cũ. Cao tốc có 4 làn xe, nền đường rộng 33 – 34 m, vận tốc khai thác 100 km/giờ, có tổng mức đầu tư hơn 4.154 tỷ đồng, đưa vào khai thác từ tháng 4/2016.
Cao tốc Pháp Vân - Cầu Giẽ. Ảnh: Quốc Khánh
Đưa vào khai thác từ đầu năm 2019, cao tốc Pháp Vân - Cầu Giẽ dài 30 km, nền đường rộng 33,5 m, hiện là tuyến cao tốc có lưu lượng khoảng 85.000 xe/ngày đêm, thuộc diện cao nhất cả nước. Dự án đã nâng cấp, mở rộng từ 4 lên 6 làn xe, với tổng mức đầu tư khoảng 6.731 tỷ đồng, đạt tốc độ tối đa 100 km/giờ.
Cao tốc Câu Giẽ - Ninh Bình. Ảnh: Vũ Sinh
Cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình từ nút giao Liêm Tuyền (Hà Nam) đến nút giao Cao Bồ (Nam Định) được đưa vào khai thác từ tháng 6/2012, có điểm đầu nối với cao tốc Pháp Vân - Cầu Giẽ; điểm cuối nối QL10 đoạn Nam Định - Ninh Bình, dài 50 km, đạt tốc độ tối đa 120 km/giờ.
Khởi công từ tháng 12/2019, đưa vào khai thác từ tháng 2/2022, cao tốc Cao Bồ - Mai Sơn có tổng mức đầu tư hơn 1.162 tỷ đồng, dài 15,2 km, đạt tốc độ tối đa 80 km/giờ. Tiếp nối tuyến cao tốc này là dự án cao tốc thành phần Mai Sơn - QL45 dài 63,37 km, với tổng đầu tư hơn 12.000 tỷ đồng, thông xe từ tháng 4/2023. Giai đoạn II, dự án sẽ được mở rộng quy mô 6 làn xe, nền đường 32,25 m, đạt vận tốc thiết kế 120 km/giờ.
Cao tốc QL45 - Nghi Sơn dài 43,28 km, đưa vào khai thác từ tháng 10/2023, quy mô 4 làn xe, nền đường 17 m, đạt vận tốc thiết kế 90 km/giờ, không có làn dừng khẩn cấp trên tuyến, chỉ bố trí điểm dừng. Giai đoạn II dự án mở rộng lên 6 làn xe, nền đường 32 m, vận tốc thiết kế từ 100 – 120 km/giờ.
Cao tốc Nghi Sơn - Diễn Châu dài 50 km, có điểm đầu tại nút giao với đường Nghi Sơn - Bãi Trành, tiếp nối với đường cao tốc QL45 - Nghi Sơn; điểm cuối giao với QL7, kết nối với đường cao tốc Diễn Châu - Bãi Vọt tại xã Diễn Cát. Dự án có nền đường rộng 17 m, vận tốc tối đa 90 km/giờ.
Cao tốc Nghi Sơn - Diễn Châu. Ảnh: Huy Hùng
Tiếp nối cao tốc Nghi Sơn – Diễn Châu là cao tốc Diễn Châu - Bãi Vọt khánh thành tháng 6/2024, dài 49,3 km, đi qua hai tỉnh Nghệ An và Hà Tĩnh, giải đoạn I có 4 làn xe, không có làn dừng khẩn cấp, nền đường rộng 17 m, đạt tốc độ thiết kế tối đa 90 km/giờ, với tổng mức đầu tư 11.157 tỷ đồng.
Cao tốc Diễn Châu - Bãi Vọt. Ảnh: Huy Hùng
Bước sang giai đoạn II của dự án đường bộ cao tốc Bắc Nam, cao tốc thành phần Bãi Vọt - Hàm Nghi dài 35,28 km, có tổng mức đầu tư hơn 7.643 tỷ đồng. Giai đoạn phân kỳ, cao tốc được thiết kế 4 làn xe, nền đường rộng 17 m, tốc độ thiết kế tối đa 90 km/giờ, giai đoạn hoàn chỉnh dự kiến mở rộng cao tốc lên 6 làn xe, nền đường rộng 32,25 m. Tuyến cao tốc này vừa được đưa vào khai thác từ ngày 28/4/2025.
Cao tốc Bãi Vọt - Hàm Nghi. Ảnh: Hữu Quyết
Cao tốc Hàm Nghi - Vũng Áng. Ảnh: Hữu Quyết
Cao tốc Hàm Nghi - Vũng Áng dài 54,2 km, đi qua các huyện Thạch Hà, Cẩm Xuyên, Kỳ Anh (Hà Tĩnh), có tổng mức đầu tư 9.734 tỷ đồng. Cao tốc thiết kế 4 làn xe, nền đường rộng 17 m, tốc độ tối đa 90 km/giờ, giai đoạn hoàn chỉnh dự kiến cao tốc mở rộng lên 6 làn xe, nền đường rộng 32,25 m, tốc độ thiết kế 120 km/giờ. Dự án này vừa thông xe kỹ thuật ngày 19/4/2025.
Cao tốc Bùng - Vạn Ninh. Ảnh: Quốc Khánh
Kế tiếp là cao tốc Bùng - Vạn Ninh cũng vừa thông xe kỹ thuật ngày 19/4/2025, dự kiến khai thác thương mại từ ngày 30/6/2025. Cao tốc dài 48,84 km, có tổng mức đầu tư 9.361 tỷ đồng, kéo dài qua các huyện Bố Trạch, Quảng Ninh, TP Đồng Hới (Quảng Bình). Giai đoạn phân kỳ, cao tốc có 4 làn xe, không có làn dừng khẩn cấp, bề rộng nền đường 17 m, tốc độ tối đa 90 km/giờ. Giai đoạn hoàn chỉnh sẽ có 6 làn xe, có làn dừng khẩn cấp, bề rộng nền đường nâng lên 32,25 m, tốc độ thiết kế 100 km/giờ. Cao tốc có điểm đầu kết nối với cao tốc Vũng Áng - Bùng (chưa hoàn thành); điểm cuối kết nối với cao tốc Vạn Ninh - Cam Lộ (đang xây dựng).
Cao tốc Cam Lộ - La Sơn. Ảnh: Huy Hùng
Tuyến cao tốc Cam Lộ - La Sơn khai thác từ tháng 12/2022 là 1 trong 12 dự án cao tốc thành phần của dự án đường bộ cao tốc Bắc Nam phía Đông giai đoạn I, nối tỉnh Quảng Trị và TP Huế. Cao tốc dài 98,35 km, điểm đầu giao với QL 9 tại xã Cam Hiếu, huyện Cam Lộ; điểm cuối tại nút giao La Sơn, kết nối với đường cao tốc La Sơn - Túy Loan (TP Huế). Cao tốc đang được khai thác với quy mô 2 làn xe, dự kiến sẽ được mở rộng lên 4 làn xe trong năm 2025.
Cao tốc La Sơn - Túy Loan. Ảnh: Huy Hùng
Nối liền cao tốc Cam Lộ - La Sơn là cao tốc La Sơn - Túy Loan, có tổng mức đầu tư gần 11.500 tỷ đồng, khánh thành tháng 4/2022, dài 77,5 km nối từ ngã ba La Sơn vào cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi. Giai đoạn I, cao tốc được xây dựng theo tiêu chuẩn đường cấp 3 quy mô 2 làn xe, bề rộng mặt đường 12 m, tốc độ thiết kế 60 – 80 km/giờ; giai đoạn II, dự án sẽ được mở rộng lên thành 4 làn xe, bề rộng mặt đường 24 m.
Cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi. Ảnh: Lê Lâm
Cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi là cao tốc đầu tiên tại miền Trung thuộc hệ thống đường cao tốc Bắc Nam phía Đông, dài 139,2 km, trong đó đoạn cao tốc chính dài 131,5 km, đoạn nối QL 1A dài 7,7 km. Dự án đi qua TP Đà Nẵng (7,9 km), tỉnh Quảng Nam (91,2 km), tỉnh Quảng Ngãi (40,1 km). Quy mô giai đoạn I của tuyến 4 làn xe, 2 làn dừng khẩn cấp, chiều rộng nền đường 24,25 m, đạt tốc độ thiết kế 120 km/giờ. Dự án khai thác thương mại từ tháng 9/2018, với tổng mức đầu tư 34.516 tỷ đồng.
Cao tốc Vân Phong - Nha Trang. Ảnh: Đặng Tuấn
Thông xe kịp 30/4/2025 vừa qua, cao tốc Vân Phong - Nha Trang đã kịp đưa vào khai thác 70/83 km, dự kiến sẽ thông toàn tuyến ngày 30/6/2025. Cao tốc có tổng mức đầu tư 12.000 tỷ đồng, đi qua thị xã Ninh Hòa, 3 huyện Vạn Ninh, Diên Khánh, Khánh Vĩnh, khu kinh tế Vân Phong, thiết kế 4 làn xe, vận tốc tối đa 90 km/giờ. Điểm đầu dự án nối phía nam hầm Cổ Mã (huyện Vạn Ninh), nằm gần QL1; điểm cuối giao với cao tốc Nha Trang - Cam Lâm.
Cao tốc Nha Trang - Cam Lâm. Ảnh: Huy Hùng
Tiếp nối là cao tốc Nha Trang - Cam Lâm dài 49,11 km, khai thác thương mại từ tháng 5/2023. Dự án có điểm đầu tại nút giao với QL27C thuộc huyện Diên Khánh (Khánh Hòa); điểm cuối tại nút giao QL 27B, TP Cam Ranh (Khánh Hòa). Giai đoạn phân kỳ, cao tốc có 4 làn xe, không có làn dừng khẩn cấp, bề rộng nền đường 17 m, tốc độ thiết kế tối đa 90 km/giờ. Giai đoạn hoàn chỉnh, dự án sẽ nâng lên 6 làn xe, bề rộng nền đường hơn 32 m, đạt tốc độ 120 km/giờ.
Cao tốc Cam Lâm - Vĩnh Hảo. Ảnh: Hoàng Hiếu
Cao tốc Cam Lâm - Vĩnh Hảo dài 78,5 km kết nối Khánh Hòa với Bình Thuận, đi qua địa bàn Ninh Thuận được thông xe kỹ thuật ngày 26/4/2024, có tổng mức đầu tư 8.925 tỷ đồng. Giai đoạn phân kỳ, cao tốc có 4 làn xe, không có làn dừng khẩn cấp, bề rộng nền đường 17 m, tốc độ thiết kế 90 km/giờ, giai đoạn hoàn chỉnh sẽ nâng lên 6 làn xe, bề rộng nền đường 32,35 m, tốc độ thiết kế 100 – 120 km/giờ.
Cao tốc Vĩnh Hảo - Phan Thiết. Ảnh: Huy Hùng
Nối liền cao tốc Cam Lâm - Vĩnh Hảo là cao tốc Vĩnh Hảo - Phan Thiết, dài 100,8 km, có tổng mức đầu tư 10.853 tỷ đồng; điểm đầu dự án tại xã Vĩnh Hảo, huyện Tuy Phong, tỉnh Bình Thuận; điểm cuối tại xã Hàm Kiệm, huyện Hàm Thuận Nam, tỉnh Bình Thuận. Giai đoạn phân kỳm cao tốc có 4 làn xe, không có làn dừng khẩn cấp, bề rộng nền đường 17 m, tốc độ thiết kế tối đa 90 km/giờ. Giai đoạn hoàn chỉnh sẽ có 6 làn xe, bề rộng nền đường 32,25 m, tốc độ thiết kế 120 km/giờ. Cao tốc khánh thành ngày 18/6/2023.
Cao tốc Dầu Giây - Phan Thiết. Ảnh: Mạnh Linh
Dài 99 km, cao tốc Dầu Giây - Phan Thiết đi qua các tỉnh Bình Thuận (47,5 km), Đồng Nai (51,5 km). Công trình có tổng mức đầu tư hơn 12.577 tỷ đồng, khởi công ngày 30/9/2020, khánh thành ngày 29/4/2023. Giai đoạn phân kỳ, cao tốc có 4 làn xe, bề rộng nền đường từ 25 – 27 m, tốc độ thiết kế 120 km/giờ. Giai đoạn hoàn chỉnh có 6 làn xe, bề rộng nền đường 32,25 m, tốc độ thiết kế 120 km/giờ.
Cao tốc TP Hồ Chí Minh - Long Thành - Dầu Giây. Ảnh: Thanh Vũ
Cao tốc TP Hồ Chí Minh - Long Thành - Dầu Giây dài 55,7 km, bắt đầu từ nút giao An Phú (TP Hồ Chí Minh) và kết thúc tại nút giao Dầu Giây. Dự án khai thác thương mại từ tháng 2/2015, quy mô 4 làn xe, tốc độ thiết kế 120 km/giờ, có tổng mức đầu tư giai đoạn I là 997,67 triệu USD.
Cao tốc TP Hồ Chí Minh - Trung Lương. Ảnh: Hoàng Hải
Liền kề là cao tốc TP Hồ Chí Minh - Trung Lương. Đây là cao tốc đầu tiên của Việt Nam đã khai thác thương mại từ năm 2010. Dự án là một phần của tuyến đường bộ cao tốc Bắc Nam phía Đông, đóng vai trò then chốt trong việc kết nối TP Hồ Chí Minh với các tỉnh Tây Nam Bộ. Cáo tốc dài 40 km bắt đầu từ nút giao Chợ Đệm (huyện Bình Chánh), kết thúc tại nút giao Thân Cửu Nghĩa (huyện Châu Thành, Tiền Giang). Cao tốc có 4 làn xe và 2 làn dừng khẩn cấp, vận tốc thiết kế 120 km/giờ, nhưng hiện nay đã giới hạn 100 km/giờ.
Tuyến cao tốc TP Hồ Chí Minh - Trung Lương - Mỹ Thuận dài 96,13 km, bắt đầu từ nút giao Chợ Đệm (huyện Bình Chánh, TP Hồ Chí Minh) và kết thúc tại đầu cầu phía Bắc cầu Mỹ Thuận 2 (huyện Cái Bè, tỉnh Tiền Giang). Dự án có tổng mức đầu tư giai đoạn I 12.668 tỷ đồng, đạt vận tốc thiết kế giai đoạn I tối đa 90 km/giờ, giai đoạn hoàn chỉnh có 6 làn xe và 2 làn dừng khẩn cấp, vận tốc tối đa 100 km/giờ.
Cao tốc Mỹ Thuận - Cần Thơ. Ảnh: Nhựt An
Khánh thành từ ngày 24/12/2023, cao tốc Mỹ Thuận - Cần Thơ dài 22,97 km, đi qua 2 tỉnh Vĩnh Long (12,52 km), Đồng Tháp (10,45 km). Dự án có điểm đầu kết nối với đường dẫn cầu Mỹ Thuận 2 và cao tốc Trung Lương - Mỹ Thuận tại phường Tân Hòa, TP Vĩnh Long; điểm cuối tại nút giao Chà Và, kết nối với QL1 tại thị xã Bình Minh, tỉnh Vĩnh Long. Dự án có tổng mức đầu tư 5.826 tỷ đồng, giai đoạn I cao tốc thiết kế quy mô 4 làn xe, không có làn dừng khẩn cấp, bề rộng nền đường 17 m, tốc độ xe chạy 80 km/giờ, giai đoạn hoàn chỉnh sẽ nâng lên 6 làn xe, có làn dừng khẩn cấp, bề rộng nền đường 32 m, tốc độ thiết kế 100 km/giờ.
Theo rà soát của Bộ Xây dựng, hiện nay, các tuyến cao tốc Bắc Nam đang thi công gồm: Hữu Nghị - Chi Lăng (60 km), Vũng Áng - Bùng (55 km), Vạn Ninh - Cam Lộ (49 km), Hòa Liên - Túy Loan (11,5 km), Quảng Ngãi - Hoài Nhơn (88 km), Hoài Nhơn - Quy Nhơn (70,1 km), Quy Nhơn - Chí Thạnh (61,7 km), Chí Thạnh - Vân Phong (48 km), Cần Thơ - Hậu Giang (37,65 km), Hậu Giang - Cà Mau (73,22 km), Vân Phong - Nha Trang (13 km còn lại).
Trong dịp 2/9/2025, các dự án dự kiến hoàn thành gồm: Vũng Áng – Bùng, Vạn Ninh - Cam Lộ, Hoài Nhơn - Quy Nhơn, Quy Nhơn - Chí Thạnh, Chí Thạnh - Vân Phong và 13 km cuối của tuyến Vân Phong - Nha Trang. Các dự án thành phần của cao tốc Bắc Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025 dự kiến hoàn thành trước ngày 31/12/2025 gồm: Hòa Liên - Túy Loan, Quảng Ngãi - Hoài Nhơn, Cần Thơ - Hậu Giang, Hậu Giang - Cà Mau.
Với hơn 700 km thuộc 12 dự án thành phần giai đoạn 2021-2025 và đoạn Hòa Liên - Túy Loan dài 11,5 km được đưa vào khai thác trong năm 2025 sẽ nối thông tuyến từ Chi Lăng (Lạng Sơn) đến Cà Mau vào cuối năm 2025.