Hình ảnh trong video clip do chủ tài khoản TikTok @Duc.Hai Duong đăng tải không phải là đền Tranh. Ảnh: TTXVN phát
Trước đó, ngày 13/12/2024, chủ tài khoản này đã đăng tải video với nội dung “ACE Ninh Giang ơi! Đức đến đây! Con lạy quan lớn đệ ngũ Tuần Tranh”. Tuy nhiên, video clip này không phải là đền Tranh mà là hình ảnh về công trình do tư nhân xây dựng trái phép, vi phạm hành lang bảo vệ đê sông Luộc, không có giá trị về mặt di tích, không được UBND tỉnh Hải Dương đưa vào danh mục bảo vệ di tích trên địa bàn tỉnh, không được xếp hạng di tích cấp quốc gia.
Lãnh đạo huyện Ninh Giang khẳng định, hiện nay, trên địa bàn chỉ duy nhất một di tích mang tên đền Tranh - thờ Quan lớn Tuần Tranh thuộc thôn Tranh Xuyên, xã Đồng Tâm (nay là khu dân cư Tranh Xuyên, thị trấn Ninh Giang).
Đền Tranh (hay còn gọi là đền Quan lớn Tuần Tranh) là một ngôi đền cổ nằm ở gần bến đò Tranh. Đền thờ thủy thần sông Tranh gọi là Quan lớn Tuần Tranh. Đây là tín ngưỡng dân gian của những người làm nghề sông nước, sau đó lan ra những người buôn bán, mong mọi việc thông đồng, bén giọt, làm ăn gặp nhiều may mắn.
Theo truyền thuyết, vào thời nhà Trần, tại vùng ngã ba sông Tranh giao với sông Luộc, người dân đã lập ra một ngôi đền thờ vị thủy thần cai quản khúc sông này. Đền ban đầu là ngôi miếu nhỏ, còn gọi là Tranh Giang Đại vương cổ miếu, nằm sát bến sông nên thường bị tác động của thủy triều và dòng nước xoáy. Do bờ sông thường bị xói lở nên đến năm 1935, người dân lập một đền thờ mới tại làng Tranh Xuyên.
Ngày 19/3/2024, UBND huyện Ninh Giang tổ chức Lễ khai hội Đền Tranh xuân Giáp Thìn 2024 và công bố quyết định của UBND tỉnh Hải Dương công nhận di tích Đền Tranh là điểm du lịch. Ảnh tư liệu: Mạnh Minh/TTXVN
Năm 1946, trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, đền bị phá chỉ còn 3 gian cung cấm. Năm 1954, đền Tranh được phục dựng để đáp ứng nhu cầu tín ngưỡng của nhân dân.
Năm 2009, đền Tranh được xếp hạng là Di tích kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia. Lễ hội truyền thống đền Tranh được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia vào năm 2022. Tháng 3/2024, Chủ tịch UBND tỉnh Hải Dương đã có quyết định công nhận Di tích kiến trúc nghệ thuật quốc gia đền Tranh là điểm du lịch.
Hằng năm, đền Tranh có kỳ lễ hội mùa Xuân và lễ dâng hương mùa Thu. Nghệ thuật hát chầu văn và thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ là một trong những nét văn hóa nổi bật tại lễ hội đền Tranh.