Các địa phương tăng cường thực thi Luật phòng chống tác hại thuốc lá

Bộ Y tế vừa có công văn gửi UBND các tỉnh, thành phố về việc phối hợp, chỉ đạo tổ chức các hoạt động tăng cường thực thi Luật Phòng chống tác hại thuốc lá (PCTH thuốc lá), Chiến lược quốc gia về phòng chống tác hại thuốc lá; hưởng ứng Ngày Thế giới không thuốc lá (31/5), và Tuần lễ quốc gia không thuốc lá (từ ngày 25 – 31/5).

Cụ thể, Bộ Y tế đề nghị các địa phương xây dựng, tổ chức triển khai Kế hoạch của UBND tỉnh về việc thực hiện Chiến lược quốc gia về PCTH thuốc lá đến năm 2030; đưa chỉ tiêu giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá vào chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương theo từng thời kỳ; lồng ghép hoạt động PCTH thuốc lá vào các chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, chương trình, dự án khác của địa phương theo quy định.

Các địa phương kiện toàn Ban chỉ đạo Chương trình PCTH thuốc lá; phân công trách nhiệm cụ thể của các thành viên ban chỉ đạo; ban hành quy định về chức năng nhiệm vụ, cơ chế phối hợp giữa các sở, ban ngành, tổ chức đoàn thể để bảo đảm triển khai có hiệu quả công tác PCTH thuốc lá.

UBND các tỉnh, thành phố chỉ đạo việc lồng ghép hoạt động PCTH thuốc lá trong các phong trào: “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”; phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”; nhân rộng các mô hình xã, phường, thị trấn, cơ quan, đơn vị không khói thuốc.

Đồng thời, tiếp tục chỉ đạo đưa nội dung PCTH thuốc lá vào kế hoạch hoạt động hằng năm, đưa quy định cấm hút thuốc lá tại nơi làm việc vào quy chế nội bộ của các cơ quan, đơn vị; treo biển báo cấm hút thuốc tại các địa điểm có quy định cấm hút thuốc theo quy định của Luật PCTH thuốc lá.

Bộ Y tế cũng yêu cầu các địa phương phát huy vai trò của mạng lưới cộng tác viên về PCTH thuốc lá tại cộng đồng trong việc vận động, hướng dẫn người dân nghiêm túc thực hiện các quy định pháp luật và tích cực tham gia hoạt động phòng, chống tác hại của thuốc lá. Đẩy mạnh các hoạt động thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm về PCTH thuốc lá; tổ chức các đợt thanh tra, kiểm tra liên ngành theo chuyên đề về PCTH thuốc lá theo phân cấp; đào tạo, tập huấn nâng cao năng lực cho lực lượng thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm pháp luật về PCTH thuốc lá.

Đặc biệt, các địa phương thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường quản lý thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.

Cụ thể, chính quyền các cấp và lực lượng chức năng trên địa bàn thường xuyên thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm, xử lý nghiêm các hành vi buôn lậu, vận chuyển, tàng trữ, buôn bán thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng chưa được phép kinh doanh, sử dụng trên thị trường Việt Nam; tăng cường thông tin, giáo dục, truyền thông về tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng cho người dân.

Đồng thời, các địa phương tổ chức các hoạt động truyền thông hưởng ứng Ngày Thế giới không thuốc lá 31/5 và Tuần lễ quốc gia không thuốc lá; các sở, ban, ngành, đoàn thể ở địa phương phối hợp chặt chẽ với cơ quan đầu mối về PCTH thuốc lá tại tỉnh, căn cứ điều kiện thực tế để tổ chức các hoạt động thiết thực để hưởng ứng Ngày Thế giới không thuốc lá và Tuần lễ quốc gia không thuốc lá như: Treo băng rôn, khẩu hiệu; tổ chức mít tinh, hội nghị, diễu hành và các hình thức truyền thông phù hợp khác.

Báo cáo tổng kết 10 năm thi hành Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá cho thấy, nhờ có nhiều nỗ lực trong công tác PCTH thuốc lá, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điếu thông thường trong nam giới trưởng thành giảm trung bình 0,5% mỗi năm từ 47,4% năm 20103 xuống còn 38,9% năm 20234. Tỷ lệ hút thuốc ở thanh thiếu niên giảm, trong đó, ở nhóm 13-15 tuổi giảm từ 2,5% năm 20145 xuống còn 1,9% năm 20226. Tỷ lệ người dân phơi nhiễm với khói thuốc thụ động cũng giảm đáng kể cả ở các hộ gia đình, nơi cộng cộng và nơi làm việc. Đây là những kết quả rất đáng khích lệ trong công tác PCTH thuốc lá.

Tuy nhiên, những thành tựu này có nguy cơ bị phá bỏ bởi việc gia tăng nhanh chóng tỷ lệ sử dụng các sản phẩm được gọi là thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, đặc biệt là trong giới trẻ. Tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử trong học sinh ở nhóm tuổi 13-17 tuổi tăng từ 2,6% năm 20197 lên 8,1% năm 20238. Ở nhóm 13-15 tuổi, tỷ lệ này đã tăng hơn gấp đôi từ 3,5% năm 20229 lên 8% năm 2023.

Ngày 24/5/2023, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 568/QĐ-TTg phê duyệt Chiến lược quốc gia về PCTH thuốc lá đến năm 2030, trong đó có mục tiêu: “Giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá trong cộng đồng là mục tiêu quan trọng trong việc giảm các yếu tố nguy cơ đối với sức khỏe…”; “Ngăn ngừa việc sử dụng các sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, shisha và các sản phẩm thuốc lá mới khác trong cộng đồng”.