Tuổi trẻ TP Hồ Chí Minh luôn xung kích, sáng tạo, đi đầu trong phong trào tình nguyện

Thành phố Hồ Chí Minh được xem là nơi tiên phong khởi xướng nhiều phong trào thanh niên tình nguyện của cả nước, theo ông, đâu là những dấu ấn nổi bật nhất thể hiện tinh thần xung kích, sáng tạo của thanh niên Thành phố trong công tác tình nguyện thời gian qua?

Thanh niên TP Hồ Chí Minh với vị trí đặc biệt trong dòng chảy lịch sử hào hùng của dân tộc đã phát huy truyền thống anh hùng cách mạng, trực tiếp đóng góp công sức, trí tuệ, thậm chí là máu xương của mình để góp phần chung cho sự phát triển của đất nước và của Thành phố.

Từ hình ảnh của hàng triệu thanh niên Tiền phong Nam bộ nêu cao lời thề son sắt với tổ quốc, quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh đến lớp lớp thanh niên, học sinh, sinh viên Sài Gòn - Gia Định xuống đường tranh đấu; từ hàng triệu thanh niên Thành phố xung phong lên những nông trường, xí nghiệp, vùng kinh tế mới để khôi phục đất nước sau ngày hòa bình đến hàng triệu thanh niên đang ngày đêm hăng say sáng tạo, lao động, khởi nghiệp, làm giàu cho chính mình và Thành phố, đến những hình ảnh các bạn thanh niên không ngại khó khăn, tham gia các hoạt động tình nguyện đến các vùng sâu, vùng xa hỗ trợ cho đồng bào và thanh thiếu nhi có hoàn cảnh khó khăn.

Vào những năm đầu 1990, hình ảnh của thanh niên xung phong tham gia tình nguyện để cùng chính quyền Thành phố trong thực hiện các dự án giải tỏa các khu nhà ổ chuột, nhà trên kênh rạch ô nhiễm..., tích cực trong phong trào “sạch và xanh”, truy quét các tệ nạn xã hội các văn hóa phẩm độc hại, đồi trụy. Xây dựng các “nhà mở” giúp các trẻ ra đời sớm, hoàn cảnh khó khăn có nơi nương tựa, qua đó hướng dẫn các em trở lại gia đình, ngăn chặn không để các em lao vào con đường tội lỗi, hoặc tạo điều kiện cho các em sinh sống và trưởng thành.

Từ năm 1994 đến nay, nhiều chương trình, chiến dịch quy mô lớn đã ra đời như: Ánh sáng văn hóa hè là tiền thân của các chiến dịch tình nguyện Mùa hè xanh, Hoa phượng đỏ, Kỳ nghỉ hồng, Hành quân xanh, Tiếp sức mùa thi, Gia sư áo xanh...; các hoạt động tình nguyện trong dịp Tết như Xuân tình nguyện, các hoạt động chăm lo, hỗ trợ cho thanh niên, sinh viên, thiếu nhi, người dân có hoàn cảnh khó khăn được vui Xuân, đón Tết đủ đầy, hạnh phúc hơn. Những mô hình này không chỉ góp phần phát triển đời sống xã hội mà còn được Trung ương Đoàn nhân rộng toàn quốc từ năm 2014.

Trong thời gian qua, dấu ấn nổi bật của tuổi trẻ Thành phố mang tên Bác thể hiện ở nhiều hoạt động sáng tạo và kịp thời như: Tình nguyện trực tuyến và trực tiếp trong dịch COVID-19 (2020 - 2021); phối hợp tình nguyện với thanh niên quốc tế (Lào, Malaysia...); tình nguyện của học sinh, sinh viên Việt Nam đang học tập ở nước ngoài về nước nghỉ hè; tham gia phục vụ Lễ Quốc tang Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng; phục vụ Lễ diễu binh, diễu hành kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2025); Đại lễ Vesak Liên Hợp Quốc 2025 tại TP Hồ Chí Minh... Những hoạt động đó đã để lại dấu ấn sâu đậm trong cộng đồng và bạn bè quốc tế.

Bên cạnh đó, đã có nhiều mô hình, giải pháp, sáng kiến, cách làm hay của Tuổi trẻ TP Hồ Chí Minh đã được chia sẻ, lan tỏa đến nhiều tỉnh, thành Đoàn trên cả nước.

Thành Đoàn Thành phố Hồ Chí Minh đã có những mô hình, giải pháp nào để phong trào tình nguyện không chỉ dừng ở chiến dịch theo mùa mà trở thành hoạt động gắn bó thường xuyên với đời sống người dân và sự phát triển bền vững của địa phương, thưa ông?

Thực tế, chúng tôi từng có lo ngại phong trào tình nguyện chỉ dừng lại ở các chiến dịch theo mùa, mang tính truyền thống, ít đổi mới. Nhận thức rõ điều đó, Thành Đoàn - Hội liên hiệp Thanh niên - Hội Sinh viên TP Hồ Chí Minh đã chủ động đề ra nhiều mô hình, giải pháp để phong trào trở thành hoạt động thường xuyên, gắn bó với đời sống người dân và sự phát triển của Thành phố.

Cụ thể, từ những năm đầu triển khai, chúng tôi đã có chủ trương gắn bó lâu dài với địa bàn tình nguyện. Mỗi đơn vị (trường Đại học - Cao đẳng, lực lượng công nhân, lao động) cử chiến sĩ về cùng một địa phương ít nhất 3 năm, đồng thời quay lại trong năm để tiếp nối công trình, phần việc.

Tiếp theo, từ năm 2020, triển khai chủ trương “3 chung”: Chung ngày cao điểm - Chung chỉ tiêu - Chung công trình. Cách làm này tạo sự đồng bộ, kết nối nguồn lực, tổ chức các hoạt động lớn, có sức lan tỏa. Đặc biệt, việc ra quân chung được áp dụng từ năm 2020, phù hợp với thực tế học tập của sinh viên và bối cảnh dịch COVID-19.

Trong thời gian đó, sáng kiến tình nguyện trực tuyến ra đời trong dịch COVID-19 (2020 - 2022). Hình thức này giúp duy trì phong trào trong bối cảnh giãn cách, với nhiều cách thức như livestream, thử thách cá nhân, chạy bộ trực tuyến... Đây là giải pháp thích ứng hiệu quả, không gián đoạn “nhịp tình nguyện” của tuổi trẻ Thành phố.

Ngoài ra, chúng tôi còn xây dựng cộng đồng “Go Volunteer!” trên mạng xã hội Facebook, sau đó phát triển thành Cổng thông tin Kết nối tình nguyện TP Hồ Chí Minh (govolunteerhcmc.vn). Mô hình này ra đời năm 2021, trong dịch COVID-19, giúp chúng tôi huy động nhanh lực lượng, kết nối nhu cầu tình nguyện giữa địa phương và thanh niên, được duy trì đến nay như một kênh tập hợp nguồn lực tình nguyện bền vững.

Đặc biệt, Thành Đoàn TP Hồ Chí Minh rất chú trọng đến công tác dân vận trong triển khai các hoạt động tình nguyện, dựa vào nhân dân để để xây dựng kế hoạch, phương án thực hiện các chiến dịch. Những hoạt động được triển khai trên cơ sở nhu cầu thực tiễn về đời sống xã hội của người dân, từ đó lấy sức trẻ của thanh niên làm chủ lực trong công tác triển khai các hoạt động tình nguyện trên địa bàn Thành phố.

Từ những mô hình, giải pháp hay, Thành Đoàn TP Hồ Chí Minh đã chuyển giao cách làm, cách thức triển khai các chương trình, chiến dịch tình nguyện đến với các tỉnh, thành cả nước để cùng lan tỏa, phát huy “bàn tay”, “khối óc” của thanh niên tham gia tình nguyện để cùng dựng xây đất nước.

Thưa ông, trong bối cảnh đất nước đang chuyển mình với hàng loạt cải cách chiến lược, Thành Đoàn Thành phố Hồ Chí Minh có định hướng gì để phát huy vai trò của thanh niên trong phong trào tình nguyện sắp tới?

Trong bối cảnh mới, Thành Đoàn - Hội Liên hiệp Thanh niên - Hội Sinh viên TP Hồ Chí Minh cũng đã định hướng sẽ tiếp tục phát huy tính tự giác, chủ động, sáng tạo của mỗi thanh niên, sinh viên và cán bộ Đoàn - Hội trong tham gia hoạt động tình nguyện với tinh thần: “đi để chia sẻ, đi để cống hiến, đi để rèn luyện, đi để trưởng thành” và “ở dân thương, làm dân tin, đi dân nhớ”.

Một số nội dung trọng tâm như: Đối với thanh niên sẽ xác định tình nguyện là trách nhiệm tự giác, không chỉ trong chiến dịch lớn mà cả trong học tập, lao động, đời sống hàng ngày. Thanh niên cần chủ động tham gia, tuân thủ pháp luật, chấp hành kỷ luật của Ban Chỉ huy chiến dịch, qua đó vừa cống hiến cho cộng đồng vừa tự rèn luyện, trưởng thành.

Với sinh viên thì sau các chiến dịch sẽ khuyến khích đúc kết kinh nghiệm thành sản phẩm nghiên cứu khoa học, góp phần giải quyết các vấn đề thực tiễn xã hội.

Với cán bộ Đoàn - Hội thì phát huy vai trò thủ lĩnh, dẫn dắt, tập hợp đoàn viên, hội viên tham gia tình nguyện. Chủ động sáng tạo mô hình, giải pháp, đồng thời kết nghĩa, liên kết giữa các địa phương để triển khai phong trào rộng khắp. Cán bộ phải là tấm gương tiên phong, truyền cảm hứng cho thanh niên.

Bên cạnh đó, cần tạo điều kiện để hoạt động tình nguyện do thanh niên chủ động thực hiện được tổ chức Đoàn - Hội bảo trợ và công nhận, đồng thời trang bị cho thanh niên kiến thức về lịch sử phong trào để thêm yêu, thêm gắn bó với công việc mình tham gia.

Xin cảm ơn ông!