Lễ hội truyền thống Đền A Sào năm 2023

Phát biểu tại Lễ khai mạc, Phó Chủ tịch UBND huyện Quỳnh Phụ, Trưởng ban tổ chức lễ hội Phạm Hồng Thái cho biết, Lễ hội Đền A Sào có giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học, giáo dục sâu sắc, nhắc thế hệ sau nhớ đến công lao các bậc tiền nhân và gắn kết cộng đồng với các trò chơi, các hình thức diễn xướng dân gian độc đáo, đặc sắc, mang đặc trưng của quê lúa Thái Bình. Với giá trị đó, Lễ hội truyền thống Đền A Sào đã được đưa vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia năm 2015. 

A Sào thời Trần thuộc Hương A Cảo là Thái Ấp của Phụng Càn Vương Trần Liễu, phụ thân của Hưng Đạo Đại Vương, người được nhân dân trong vùng phụng thờ là bậc khai ấp Tiên Công. Quang cảnh nơi đây xưa kia tuyệt đẹp được xếp vào hạng tứ cố cảnh thời Lý Trần "Đào Động - Lộng Khê - Tô Đê - A Sào". Có nhiều ý kiến cho rằng Trần Hưng Đạo đã sinh ra trên mảnh đất này và thuở thiếu thời đã sống ở đây.

Năm 18 tuổi, khi được phong tước Thượng vị Hầu, Hưng Đạo Đại Vương đã triển khai lập đồn binh, tuyển mộ quân sỹ, tích lũy binh lương tại A Cảo để phục vụ cho các cuộc chiến chống quân Nguyên Mông xâm lược. Các dấu tích còn lưu lại đó là Gò Đóng Yên, Hồ Tắm Tượng, Mễ Thương (Kho gạo), Am Qua (Kho gươm)... Trong cuộc kháng chiến chống quân Nguyên Mông lần thứ 3 (năm 1288), Trần Hưng Đạo cưỡi voi xuất quân đi đánh trận Bạch Đằng qua sông Hóa ở Bến Lở. Voi chiến của ngài bị sa lầy, ứa nước mắt nhìn chủ tướng. Tiếc thương con voi có nghĩa, Hưng Đạo Đại Vương đã tuốt gươm chỉ xuống dòng sông Hóa mà thề rằng "Nếu trận này không thắng giặt Thát ta thề không về bến sông này".

Chiến thắng trận Bạch Đằng đã kết thúc thắng lợi cuộc chiến chống quân Nguyên Mông lần thứ 3, đập tan tham vọng, ý chí xâm lược Đại Việt của đế chế Nguyên - một kẻ thù hùng mạnh và tàn bạo nhất thế giới bấy giờ. Sau chiến thắng, tại bến Lở, nhân dân đã đắp tượng voi để thờ, từ đó Bến Lở có tên là Bến Tượng. Năm 1928, nhân dân đã tạc tượng voi bằng đá thay thế để thờ tại bến sông.

Đức Thánh Trần Hưng Đạo không chỉ là vị tướng thiên tài về quân sự mà còn là một tấm gương sáng ngời về lòng trung nghĩa, biết gạt bỏ hiềm khích riêng tư để đoàn kết tôn thất, triều đình, tướng lĩnh tạo nên cội nguồn của thắng lợi, đồng thời đã để lại nhiều tác phẩm về quân sự có giá trị cho muôn đời. Với công lao đó, Vua Trần đã cho dựng sinh từ để thờ ngài từ khi còn sống: Đệ Nhất tại Kiếp Bạc, Đệ nhị tại A Sào.

Với những giá trị lịch sử sâu sắc, nhân văn, di tích lịch sử văn hóa Đình, Đền, Bến Tượng A Sào đã được xếp hạng Di tích quốc gia. UBND tỉnh Thái Bình đã phê duyệt quy hoạch tổng thể khu di tích là 31,7ha. Giai đoạn từ năm 2011 đến nay, quần thể khu di tích đã đầu tư các hạng mục công trình: Khu vực đền chính, sân đền, bãi đỗ xe, sân lễ hội, cụm bến tượng. 

Tương truyền ngày 10 tháng Hai là ngày sinh của Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn. Lễ hội truyền thống Đền A Sào năm 2023 được tổ chức trong ba ngày 1-3/3/2023 (tức ngày mùng 10-12 tháng Hai, năm Quý Mão).