Đức, với tư cách là một trong những đối tác thương mại lớn nhất của Nga tại châu Âu, đối mặt với áp lực lớn về việc duy trì các mối quan hệ kinh tế với Nga. Ảnh: TASS
Theo tờ Kiev Post ngày 15/12, dù bị áp dụng hàng nghìn lệnh trừng phạt từ EU và Mỹ kể từ khi Nga tiến hành chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine, hoạt động thương mại giữa Đức và Nga vẫn không ngừng phát triển, đặc biệt trong các lĩnh vực dầu mỏ, khí đốt và thép.
Những lỗ hổng trong các biện pháp trừng phạt này đang tiếp tục cung cấp nguồn tài chính quan trọng cho Moskva để duy trì cuộc chiến ở Ukraine. Điều này đặt ra câu hỏi lớn về hiệu quả của các lệnh trừng phạt từ phương Tây và vai trò của Đức trong việc duy trì mối quan hệ thương mại với Nga, dù dưới áp lực từ cộng đồng quốc tế.
Sau khi xung đột ở Ukraine nổ ra năm 2022, Mỹ và EU đã áp đặt hơn 20.000 lệnh trừng phạt nhằm cắt đứt các nguồn tài chính quan trọng của Nga, đặc biệt là từ các ngành dầu mỏ, khí đốt và thép. Theo Viện Nghiên cứu Năng lượng Oxford, ngành dầu khí đã đóng góp khoảng 30-50% tổng doanh thu ngân sách của Nga trong suốt thập kỷ qua. Mặc dù những biện pháp này đã gây ra một số khó khăn cho nền kinh tế Nga, nhưng theo các chuyên gia, chúng không đủ mạnh để thay đổi mục tiêu của Điện Kremlin trong cuộc chiến tại Ukraine.
Hiện ngành công nghiệp dầu mỏ, khí đốt và thép tiếp tục là nguồn tài trợ chủ yếu cho các hoạt động quân sự của Nga. Các lỗ hổng trong việc áp dụng lệnh trừng phạt, đặc biệt là trong những lĩnh vực này, đã giúp Nga duy trì nguồn tài chính ổn định cho xung đột, bất chấp sự gia tăng các biện pháp trừng phạt từ phương Tây.
Đức, với tư cách là một trong những đối tác thương mại lớn nhất của Nga tại châu Âu, đã phải đối mặt với áp lực lớn về việc duy trì các mối quan hệ kinh tế với Nga. Mặc dù Đức đã áp dụng nhiều biện pháp trừng phạt theo yêu cầu của EU, nhưng việc cắt giảm các giao dịch kinh tế với Nga vẫn gặp nhiều khó khăn. Đặc biệt, Đức bị cáo buộc đã tạo ra những "lỗ hổng" cho phép các công ty tiếp tục làm ăn với các thực thể của Nga.
Trước đó vào năm 2021, các công ty Đức đã đầu tư hơn 21 tỷ euro vào các doanh nghiệp của Nga, với phần lớn số tiền này được đổ vào các ngành công nghiệp chiến lược ở Nga. Mặc dù đã có sự sụt giảm trong hoạt động thương mại giữa hai nước, nhưng mức độ giảm sút này chưa đủ lớn để làm gián đoạn hoàn toàn các mối quan hệ kinh tế.
Thương mại giữa Đức và Nga vào tháng 8/2024 cho thấy cán cân dương, với xuất khẩu của Đức đạt 628 triệu euro và nhập khẩu từ Nga là 125 triệu euro. Tuy nhiên, so với cùng kỳ năm trước, cả xuất khẩu và nhập khẩu đều giảm.
Lỗ hổng trong ngành thép
Một trong những lĩnh vực có nhiều lỗ hổng trong lệnh trừng phạt là ngành công nghiệp thép của Nga. Ngành công nghiệp này đóng góp một phần lớn vào ngân sách của Điện Kremlin, tài trợ trực tiếp cho các hoạt động quân sự. Mặc dù EU đã áp dụng các hạn chế đối với xuất khẩu thép từ Nga, các sản phẩm thép bán thành phẩm, như gang, vẫn được phép xuất khẩu vào thị trường EU. Đây chính là kẽ hở mà các công ty thép Nga, như NLMK và Evraz, đã tận dụng để tiếp tục bán sản phẩm vào các quốc gia thành viên EU, trong đó có Đức.
Vào năm 2023, xuất khẩu thép của Nga sang EU đạt 2,4 tỷ euro, tăng 74,3% so với cùng kỳ năm trước. Một phần nguyên nhân của việc này là do thép Nga được sản xuất với chi phí thấp hơn, nhờ vào năng lượng giá rẻ và không có thuế CO2. Điều này khiến các nhà sản xuất thép ở châu Âu gặp khó khăn trong việc cạnh tranh. Axel Eggert, Tổng giám đốc Hiệp hội Thép châu Âu (EUROFER), nhấn mạnh rằng lợi ích kinh tế từ các doanh nghiệp nhập khẩu thép trong EU đang làm suy yếu mục tiêu chung của các lệnh trừng phạt.
Tóm lại, dù các biện pháp trừng phạt của phương Tây đối với Nga đã có tác động nhất định đến nền kinh tế của nước này, nhưng những lỗ hổng trong các ngành công nghiệp chủ chốt, đặc biệt là dầu mỏ, khí đốt và thép, vẫn giúp Nga duy trì nguồn tài chính cho cuộc chiến ở Ukraine. Đức, là đối tác thương mại lớn của Nga, đóng vai trò quan trọng trong việc xác định hiệu quả của các biện pháp trừng phạt này.