Các nhà nghiên cứu Trung Quốc cho biết lúa lâu năm giúp đơn giản hóa việc gieo cấy cây trồng. Ảnh: Tân Hoa Xã
Tháng trước, Bộ Nông nghiệp nước này đã công bố một danh sách các giống lúa được ưa chuộng, bao gồm một giống lúa lâu năm có năng suất cao gấp đôi các giống lúa truyền thống khác. Đây là giống lúa được công ty nghiên cứu BGI có trụ sở tại Thâm Quyến phối hợp với Đại học Vân Nam phát triển.
So với hầu hết các loại cây lúa phải gieo lại hạt hàng năm, lúa lâu năm tiết kiệm chi phí hơn và sản xuất ít tốn công hơn. Các nhà khoa học khẳng định loại giống lúa này thân thiện hơn với môi trường.
Liu Huan, trưởng ban khoa học của BGI Research, cho biết cây lúa lâu năm là một cuộc cách mạng.
“Có nhiều khu vực không áp dụng phương thức canh tác cơ giới hóa hoặc thiếu lao động, hoặc phải sử dụng diện tích đất lớn. Với giống lúa này, chúng ta có thể tận dụng tốt diện tích đất ruộng bỏ hoang. Chính vì vậy, Bộ Nông nghiệp rất ủng hộ việc quảng bá giống lúa”, chuyên gia Huan lý giải.
Vào những năm 1930, các nhà khoa học đã bắt đầu nghĩ tới một giống hạt mới có thể thu hoạch trong nhiều năm mà không cần gieo cấy lại. Tuy nhiên, phải đến những năm 1980, các nhà nghiên cứu mới bắt đầu hiện thực hóa giấc mơ này, với các giống lúa mì, ngô và gạo thử nghiệm được sản xuất trên khắp thế giới.
Giống lúa mà Bộ Nông nghiệp chỉ định đã được thử nghiệm tại tỉnh Vân Nam vào năm 2018. Kết quả cho thấy giống lúa này cho năng suất 15 tấn/hecta – hơn gấp 2 lần so với các giống lúa truyền thống khác. Trong khi đó, giống lúa lâu năm mới cũng giảm một nửa chi phí sản xuất và đơn giản hóa quy trình chăm sóc cây trồng.
Một nghiên cứu về loại lúa này được xuất bản trên cổng thông tin Research Square cho thấy chi phí sản xuất lúa lâu năm tương đương với chi phí của các giống lúa hàng năm trong năm đầu tiên, nhưng vì nó không cần gieo hạt ở những năm tiếp theo nên người nông dân có thể tiết kiệm tối đa 1.400 USD/vụ.
Laura van der Pol, nhà sinh thái học tại Đại học Bang Colorado (Mỹ), đánh giá các loại ngũ cốc thu hoạch lâu năm có thể giúp sản xuất lương thực bền vững hơn cũng như giảm thiểu nguy hại cho môi trường.
“Cây lâu năm làm giảm tình trạng xói mòn đất. Nó khiến đất ít bị xáo trộn do cây vẫn ở nguyên vị trí trong nhiều năm. Do đó, cũng ít có sự xáo trộn cơ học từ các thiết bị nông nghiệp. Mặt khác, rễ mọc trong đất quanh năm cũng giúp duy trì và phục hồi cấu trúc của đất. Cây lâu năm cũng làm giảm tình trạng cỏ dại mọc sau khi cây lớn lên, thúc đẩy sự đa dạng sinh học của đất và sự tích tụ các chất hữu cơ trong đất”, nhà sinh thái học giải thích.
Tuy nhiên, bà chỉ ra cây lúa lâu năm cũng tạo điều kiện cho sâu bệnh hại hoặc mầm bệnh tích tụ theo thời gian. Chính vì vậy, một số biện pháp xen canh vẫn cần được triển khai.
Vào tháng 4, Tập đoàn BGI đã ký một thỏa thuận hợp tác chiến lược với Đại học Vân Nam. Hai bên đã thành lập một công ty liên doanh tập trung thúc đẩy và công nghiệp hóa cây lúa lâu năm.
Cho đến nay, lúa lâu năm đã được trồng tại 117 địa điểm ở miền nam Trung Quốc, trên diện tích hơn 400 hecta. Giống lúa này cũng đã được giới thiệu tới 17 quốc gia châu Á và châu Phi, bao gồm Uganda, Ethiopia, Lào, Myanmar và Bangladesh.
“Trung Quốc sản xuất 1/4 lương thực thế giới với chưa đầy 10% diện tích đất canh tác. Khi xét đến mức độ hiệu quả về chi phí sản xuất và năng suất cây trông, cũng như lợi ích môi trường, lúa lâu năm có thể thực sự mang tính cách mạng đối với nông dân”, nhà khoa học Huan kết luận.