Tàu chiến BRP Sierra Madre được Philippines cho mắc cạn có chủ đích nhằm tạo ra cứ điểm nổi ở bãi Cỏ Mây. Ảnh: Reuters
Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Delfin Lorenzana ngày 25/11 đã bác bỏ tuyên bố của phía Trung Quốc nói rằng Manila đã không thực thi cam kết di dời tàu chiến BRP Sierra – tàu được Philippines đánh chìm có chủ đích và trở thành cứ điểm nổi ở bãi Cỏ Mây năm 1999.
Tàu dài khoảng 100m và từng là tàu đổ bộ xe tăng được chế tạo cho Hải quân Mỹ trong Chiến tranh Thế giới thứ hai, sau đó được chuyển giao cho phía Philippines. “Con tàu đã nằm ở đó từ năm 1999. Nếu thực sự có cam kết nào đó, con tàu hiển nhiên đã phải được di dời từ lâu”, ông Lorenzana nói.
Bộ trưởng Quốc phòng Lorenzana cho rằng Trung Quốc cần tuân thủ nghĩa vụ quốc tế của mình, trong đó có Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 mà Trung Quốc là bên ký kết. Dẫn phán quyết được Tòa trọng tài Thường trực (PCA) đưa ra hồi năm 2016, ông Lorenzana khẳng định tuyên bố chủ quyền của Bắc Kinh theo yêu sách “đường 9 đoạn” là không có cơ sở pháp lý.
Trước đó, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên ngày 24/11 cho biết Bắc Kinh yêu cầu Philippines “tôn trọng cam kết của mình và di dời tàu đánh đắm bất hợp pháp”. Ông Triệu Lập Kiên khẳng định đây là quan điểm “trước sau như một của Trung Quốc”.
Căng thẳng giữa Trung Quốc và Philippines gia tăng sau khi Manila tố ba tàu hải cảnh Trung Quốc đã có hành động cản trở, phun vòi rồng nhằm vào tàu Philippines đang trên hành trình tiếp tế lương thực cho lực lượng trên bãi Cỏ Mây (thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam) hôm 16/11.
Ngoại trưởng Philippines Teodoro Locsin cho rằng hành vi cản phá của tàu Hải cảnh Trung Quốc là bất hợp pháp. Ông đồng thời cảnh báo việc Bắc Kinh hành động thiếu kiềm chế sẽ đe dọa đến quan hệ đặc biệt giữa hai nước. Bộ Ngoại giao Philippines đã gửi công hàm phản đối tới Đại sứ quán Trung Quốc tại Manila và Bộ Ngoại giao Trung Quốc.
Về phần mình, phát biểu tại cuộc họp báo ngày 19/11, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên nói rằng hai tàu Philippines đã “xâm phạm vùng biển” của Trung Quốc khi tiếp cận bãi Cỏ Mây, cho rằng tàu Philippines đã đi vào vùng biển này khi “chưa được sự đồng ý” của Trung Quốc.
Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte sau đó cũng đã chính thức lên tiếng về vụ việc này. Phát biểu tại Hội nghị Cấp cao đặc biệt ASEAN-Trung Quốc diễn ra theo hình thức trực tuyến nhân kỷ niệm 30 năm thiết lập quan hệ đối tác đối thoại giữa ASEAN và Trung Quốc ngày 22/11, ông Duterte kêu gọi Trung Quốc kiềm chế tối đa sau vụ ba tàu Hải cảnh của Trung Quốc ngăn chặn, phun vòi rồng vào tàu tiếp tế của Philippines ở bãi Cỏ Mây. Ông Duterte khẳng định Philippines phản đối sự cố tại bãi Cỏ Mây và coi những diễn biến tương tự là điều đáng quan ngại.
Về thông tin Philippines tố Trung Quốc cản trở tàu tiếp tế của nước này ở Biển Đông, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng ngày 18/11 nêu rõ: Lập trường của Việt Nam về chủ quyền đối với quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Trường Sa và vấn đề Biển Đông nói chung là rõ ràng và nhất quán. Việt Nam đề nghị các bên tuân thủ luật pháp quốc tế, Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển 1982 trong mọi hoạt động ở khu vực trên Biển Đông, không có hành động làm phức tạp tình hình, góp phần duy trì hòa bình, an ninh, ổn định và trật tự pháp lý trên biển tại khu vực.