Nga duy trì đà tiến ở Donetsk. Ukraine nỗ lực phản công cục bộ, nhưng áp lực nhân lực và rủi ro trả đũa khiến tình hình thêm phần bất định (trong ảnh: Binh sĩ Nga phóng hoả lực nhằm vào lực lượng Ukraine trong giao tranh ở Donetsk). Ảnh: TASS
Theo tờ Kyiv Independent (Ukraine), mùa hè thứ tư của cuộc chiến toàn diện tại Ukraine đã qua đi trong bối cảnh những nỗ lực hòa bình vẫn chưa mang lại kết quả. Thay vào đó, Nga tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động tấn công với cường độ cao trên khắp tiền tuyến, đặc biệt là tại vùng Donetsk. Các cuộc giao tranh ác liệt đang định hình một cục diện mới, đặt ra những thách thức lớn cho Ukraine khi mùa thu cận kề.
Theo ước tính của nhóm giám sát Deep State (Ukraine), Nga đã kiểm soát 1.548 km2 lãnh thổ Ukraine trong ba tháng mùa hè vừa qua (tháng 6, 7, 8), tăng đáng kể so với 659 km2 trong cùng kỳ năm 2024. Tuy nhiên, những thắng lợi này phải trả bằng cái giá đắt. Dữ liệu từ Bộ Tổng tham mưu Ukraine cho thấy, Nga đã tổn thất hàng chục nghìn quân trong ba tháng này.
Ông Rob Lee, thành viên cấp cao tại Viện Nghiên cứu Chính sách Đối ngoại (FPRI), nhận định Nga đã chuyển sang chiến thuật mới: thay vì sử dụng các cuộc tấn công bằng xe bọc thép quy mô lớn dễ bị tổn thương, họ tập trung vào các nhóm bộ binh nhỏ, cơ động và dễ luồn lách. Những nhóm tấn công này thường được hỗ trợ bởi xe mô tô và các loại xe hạng nhẹ khác, có nhiệm vụ vượt qua tuyến phòng thủ đầu tiên của Ukraine để tạo ra sự hỗn loạn.
Chiến thuật này, dù gây tổn thất nhân lực, nhưng được chứng minh là hiệu quả, giúp Nga tiến sâu hơn vào phòng tuyến của Ukraine, như trường hợp gần thành phố Dobropillia. Theo Dmytro Zhluktenko, người điều khiển thiết bị bay không người lái của Ukraine, chiến thuật này giúp Nga hạn chế tổn thất về phương tiện so với các cuộc tấn công cơ giới hóa quy mô lớn.
Điểm nóng của cuộc chiến
Trọng tâm chính của các cuộc tấn công Nga là vùng Donetsk, đặc biệt là khu vực giữa các thành phố Pokrovsk và Kostiantynivka. Mặc dù Pokrovsk vẫn đứng vững sau gần một năm giao tranh, các cuộc tấn công bằng thiết bị bay không người lái (UAV) của Nga đang gây ra mối đe dọa lớn. Xa hơn về phía Bắc, các cuộc tấn công gần thành phố Dobropillia cũng gây lo ngại khi hàng trăm lính bộ binh Nga đã xuyên thủng và tiến sâu 15-20 km vào hậu phương Ukraine.
Trong khi đó, trục Kupiansk-Lyman ở phía Bắc Donetsk và phía Dông Kharkiv/Kharkov cũng bùng phát trở lại. Nga đã kiểm soát được phần lớn rừng Serebrianskyi và tiến sát sông Siverskyi Donets, đe dọa cắt đứt thành phố Lyman. Việc phòng thủ Kupiansk cũng đang gặp nguy hiểm nghiêm trọng.
Một trong những điểm sáng hiếm hoi cho Ukraine là cuộc tấn công xuyên biên giới của Nga vào tỉnh Sumy đã hoàn toàn đình trệ, thậm chí quân đội Ukraine còn giành lại được một số ngôi làng.
Những lỗ hổng trong phòng thủ Ukraine
Theo Emil Kastehelmi, chuyên gia phân tích từ Black Bird Group, những bước tiến của Nga phản ánh vấn đề của Ukraine trong việc duy trì hiệu quả chiến đấu trên toàn tuyến đầu.
Ông Kastehelmi cho biết: “Phía Ukraine đang gặp vấn đề trong việc thực sự phản ứng mạnh mẽ với một cuộc khủng hoảng mới nổi. Họ không thực sự có lực lượng dự bị lớn để có thể đưa một lượng lớn quân dự bị đến một hướng nhất định”.
Dmytro Zhluktenko, người điều khiển UAV, cũng nhấn mạnh tình trạng thiếu hụt bộ binh ở tiền tuyến. Ông nói rằng, dù lực lượng UAV rất mạnh và hiệu quả, nhưng "không có đủ bộ binh Ukraine, đường giới tuyến rất thưa thớt, thực tế, nó không hẳn là đường ranh giới mà giống một vùng ranh giới hơn".
Theo chuyên gia Lee, chính những điểm yếu về nhân lực trong hàng phòng thủ mỏng manh của Ukraine là lý do chính khiến Nga giành lợi thế trong mùa hè.
Tương lai bất định và sức ép nhân lực
Mặc dù mùa hè đã kết thúc, các chiến dịch tấn công của Nga không hề giảm nhiệt, thậm chí còn leo thang vào đầu mùa thu. Bằng chứng là các đơn vị tinh nhuệ của Nga đã được tái triển khai tới mặt trận Pokrovsk. Vadym Skibitskyi, Phó Giám đốc tình báo quân đội Ukraine, cho biết Moskva vẫn duy trì số liệu tuyển dụng ổn định là 35.000 lính hợp đồng mỗi tháng.
Dù Ukraine đã có những cuộc phản công nhỏ thành công, nhưng như ông Zhluktenko chia sẻ, việc thực hiện các hành động tấn công lớn là rất khó khăn vì Ukraine có học thuyết quân sự "lấy con người làm trung tâm".
Cuộc chiến này sẽ kéo dài bao lâu phụ thuộc vào khả năng Nga tiếp tục tuyển dụng quân bổ sung cho chiến dịch quân sự của mình.
Tuy nhiên, các chuyên gia vẫn tin rằng, dù Nga có những bước tiến chiến thuật, họ khó có thể tạo ra một bước đột phá lớn dẫn đến sự sụp đổ của các tuyến phòng thủ của Ukraine.
Nhưng bất chấp nhận định lạc quan đó, một thực tế ảm đạm vẫn hiện hữu: cuộc chiến sẽ tiếp tục và những thách thức về nhân lực sẽ là yếu tố quyết định cho cả hai bên trong mùa thu đầy rủi ro phía trước.