Ảnh minh họa: Bloomberg
Nga là nhà sản xuất dầu thô lớn thứ ba thế giới sau Mỹ và Saudi Arabia. Nhưng sau khi mở chiến dịch quân sự ở Ukraine, Moskva phải đối diện với tình cảnh khách hàng và giới đầu tư quốc tế xa lánh dòng dầu của Nga.
Mỹ và Anh đã áp lệnh cấm nhập khẩu dầu từ Nga, tuy nhiên đây không phải là hai khách hàng lớn của Moskva. Liên minh châu Âu (EU) – khu vực phụ thuộc 40% khí đốt và 30% dầu thô từ Nga, cũng đang xem xét lệnh cấm tương tự. Cùng lúc, một loạt những tên tuổi lớn trong ngành dầu khí như BP, Shell, Exxon Mobil hay ngành dịch vụ dầu khí như Schlumberger, Halliburton, Baker Hughes, cũng bắt đầu rút khỏi thị trường Nga, các dự án thăm dò, khai thác với các đối tác Nga.
Chính vì vậy, dầu thô phẩm cấp cao Ural của Nga đang được chào bán với mức chiết khấu cao kỉ lục so với dầu Brent Biển Bắc, bất chấp việc giá dầu liên tục tăng mạnh trong thời gian gần đây. Theo dữ liệu do S&P Global Platts công bố ngày 24/3, dầu Ural được chào bán với mức giá thấp hơn 31 USD/thùng so với dầu Brent – một mức chiết khấu cao hơn gấp 3 lần so với ngày 24/2, thời điểm Nga mở chiến dịch quân sự tại Ukraine.
S&P Global Platts dẫn nguồn tin trong giới giao dịch hàng hóa cho biết ngoài châu Âu, những khách hàng lớn của Nga như Trung Quốc, Ấn Độ đang tăng cường nhập khẩu dầu Ural. Đây cũng là hai nước không công khai phản đối Nga can dự quân sự tại Ukraine.
Theo hãng tin Bloomberg, khách hàng Trung Quốc đang đàm phán hợp đồng riêng rẽ với các nhà cung ứng Nga thay vì tham gia các cuộc mời thầu công khai. Các nhà máy, tổ hợp lọc dầu nhà nước và tư nhân Trung Quốc nằm trong số thực thể đang mở các cuộc thương thảo với Nga.
Gần đây, hầu hết các nước và các doanh nghiệp nước ngoài đều né tránh dầu thô của Nga, do sợ tổn hại danh tiếng, uy tín hoặc sợ bí dính vào rắc rối pháp lý do các lệnh trừng phạt của phương Tây. Các nhà máy lọc dầu độc lập của Trung Quốc – chiếm 1/4 công suất lọc dầu của cả nước, chủ yếu có trụ sở tại tỉnh Sơn Đông, đã mua một số lượng khá lớn dầu ESPO được nhập từ cảng Kozmino miền đông nước Nga.
Các giao dịch mua dầu ESPO gần đây của các nhà máy lọc dầu độc lập Trung Quốc được thực hiện theo kỳ hạn giao hàng trong tháng 5/2022 và các nhà chế biến dầu của Trung Quốc liên tục tìm kiếm nguồn cung dầu của Nga. ESPO là loại dầu được ưa chuộng bởi có thể được vận chuyển đến các cảng nhỏ hơn – nơi không thể xếp dỡ hàng từ các tàu lớn, từ khoảng cách ngắn hơn, giúp giảm thiểu chi phí.
Theo số liệu của Tổng cục Thống kê Trung Quốc, trong năm 2021, Trung Quốc là khách hàng nhập khẩu dầu mỏ lớn thứ hai của Nga. Tuy nhiên, khả năng nhập thêm một lượng lớn dầu của Nga là khó, khi công suất các tuyến đường ống, tuyến vận tải đường biển không còn nhiều.
Ấn Độ tăng tốc nhập khẩu dầu thô của Nga trong năm nay. Thống kê do Bloomberg cung cấp cho thấy Ấn Độ đã mua khoảng 13 triệu thùng dầu Ural kể từ cuối tháng 2, tương đương với mức nhập khẩu 430.000 thùng/ngày, gấp đôi so với trước đây.
Nga không phải là nhà cung ứng dầu mỏ truyền thống của Ấn Độ. Nhưng lệnh trừng phạt của Mỹ và phương Tây nhằm chống Nga đang tạo ra sự dịch chuyển của Ấn Độ, khi dầu thô của đang được chào với mức giá thấp. Do nhập khẩu dầu thô chiếm 80% nhu cầu trong nước, Ấn Độ đang tìm cách đa dạng hóa nguồn cung ứng. New Delhi và Moskva được cho là đang thảo luận thỏa thuận về hoán đổi tiền tệ, không dùng đồng USD trong thanh toán các giao dịch dầu thô.