Whelan (48 tuổi) sống tại Michigan và làm việc cho công ty cung cấp linh kiện ô tô BorgWarner. Tổng cục An ninh Liên bang Nga đã bắt giữ ông Whelan ngày 28/12 với cáo buộc ông là điệp viên. Hiện tại ông Whelan bị giam giữ tại nhà tù Lefortovo ở Moskva.
Gia đình của Whelan khẳng định ông này tới Nga chỉ để dự đám cưới của người bạn và không phải là điệp viên.
Theo BBC (Anh), ông Whelan có 3 quốc tịch là Mỹ, Anh và Cộng hòa Ireland. Cha mẹ ông Whelan là người Anh. Ông Whelan sinh ra tại Canada sau đó cùng gia đình chuyển đến Mỹ từ khi còn nhỏ.
Ông Whelan sau đó gia nhập Thủy quân Lục chiến Mỹ năm 1994. Trước đó, ông Whelan công tác trong ngành cảnh sát tại bang Michigan trong 6 năm.
Trong thời gian phục vụ cho Thủy quân Lục chiến, ông Whelan đã có cơ hội lần đầu đặt chân tới Nga năm 2006.
Năm 2008, ông Whelan khi đó là thượng sĩ đã phải ra khỏi quân ngũ do có "hành vi xấu". Theo dữ liệu của Lầu Năm góc, ông Whelan đã chiếm dụng tài sản trái phép.
Sau đó, ông Whelan làm việc cho công ty chuyên về nhân sự Kelly Services. Đến năm 2010, ông Whelan được thăng cấp là quản lý cấp cao về an ninh và điều tra của Kelly Services. Tới năm 2016, ông Whelan rời Kelly Services và gia nhập BorgWarner.
Kể từ lần đầu tới Nga năm 2006, ông Whelan đã nhiều lần quay trở lại đất nước này. Ông Whelan thậm chí còn lập tài khoản trên mạng xã hội của Nga với tên là VKontakte.
Anh trai của ông Whelan cho biết ông này tới Moskva để dự đám cưới của đồng đội cũ trong lực lượng Thủy quân Lục chiến Mỹ vào ngày 28/12.
Theo đó, người đồng đội cũ đã tin tưởng kinh nghiệm của ông Whelan vì đã nhiều lần tới Nga và đề nghị ông dẫn nhóm người bạn Mỹ lần đầu đặt chân đến Nga đi đây đó thăm thú.
Đài NPR (Mỹ) dẫn nguồn tin giấu tên cho biết ông Whelan đã bị bắt do nhận một USB có chứa tên của các nhân viên tình báo Nga tại căn phòng ông này thuê trong khách sạn Metropol ở Moskva.