Triển vọng đạt được sự ổn định chiến lược Nga - Mỹ

Theo báo Vedomosti (Nga) ngày 14/3, sự trở lại Nhà Trắng của Tổng thống Donald Trump vào đầu năm 2025 đã mở ra một chương mới trong quan hệ Mỹ - Nga. Gần như ngay lập tức sau khi nhậm chức, ông Trump đã bắt đầu theo đuổi các cam kết chính sách đối ngoại được đưa ra trong chiến dịch tranh cử, đặc biệt là thiết lập đối thoại với Nga. Mặc dù cuộc xung đột ở Ukraine vẫn chiếm nhiều sự chú ý, ông Trump đã nhiều lần nhấn mạnh tiềm năng bình thường hóa quan hệ song phương và khả năng đạt được thỏa thuận với Moskva về các vấn đề ổn định chiến lược.

Đánh giá về vấn đề trên, Alexander Ermakov, chuyên gia tại Hội đồng các vấn đề quốc tế của Nga (RIAC), nhận định cuộc xung đột ở Ukraine vẫn là vấn đề hàng đầu trong quan hệ Mỹ - Nga. Theo quan điểm của ông Ermakov, không nên kỳ vọng bất kỳ thỏa thuận quan trọng nào về ổn định chiến lược cho đến khi cuộc xung đột trên được giải quyết.

Đồng quan điểm này, Oleg Krivolapov, nhà nghiên cứu cao cấp tại Viện Arbatov về Nghiên cứu Mỹ và Canada, cho rằng khả năng khởi động các cuộc thảo luận về ổn định chiến lược sẽ phụ thuộc lớn vào đánh giá của Nga về ý định thực sự của Mỹ - cụ thể là liệu chính quyền Trump có thực sự từ bỏ mục tiêu gây ra thất bại chiến lược cho Nga hay không.

Tuy nhiên, một số chuyên gia lại nhìn nhận tích cực hơn về triển vọng đàm phán. Dmitry Stefanovich, nhà nghiên cứu tại Trung tâm An ninh Quốc tế thuộc Viện Kinh tế Thế giới và Quan hệ Quốc tế ở Moskva, lưu ý rằng trong quá khứ, Nga đã bác bỏ các nỗ lực của Mỹ nhằm tách biệt các cuộc thảo luận về ổn định chiến lược khỏi bối cảnh rộng lớn hơn của quan hệ song phương.

"Ukraine chỉ là một thành phần. Có vẻ như chính quyền mới của Mỹ đã đề xuất các cuộc thảo luận bao gồm toàn bộ mối quan hệ của chúng tôi, điều này cho thấy các cuộc đàm phán quan trọng về các vấn đề chiến lược cũng có thể diễn ra. Do đó, các cuộc đàm phán vào năm 2025 là một khả năng", chuyên gia Stefanovich nhận định.

Thách thức 

Mặc dù có triển vọng đối thoại, việc thực thi các thỏa thuận vẫn còn nhiều thách thức. Chuyên gia Krivolapov bày tỏ sự hoài nghi về khả năng Thượng viện Mỹ phê chuẩn bất kỳ hiệp ước kiểm soát vũ khí mới nào. "Điều này cho thấy Nga và Mỹ có thể sẽ cần phải tìm hiểu các thỏa thuận không yêu cầu phê chuẩn. Nếu không có một hiệp ước chính thức, việc quay trở lại các cơ chế như chế độ kiểm soát là không thể", ông Krivolapov giải thích.

Về phần mình, chuyên gia Stefanovich cho rằng, tiến trình đàm phán có thể bắt đầu với sự ủng hộ chính trị từ cả hai tổng thống, thể hiện thiện chí đối thoại. Sau đó, các cuộc thảo luận có thể được chuyển giao cho các thứ trưởng ngoại giao, dẫn đến việc thành lập các kênh đàm phán chuyên biệt với các nhóm làm việc liên bộ.

Như vậy, dù các chuyên gia có quan điểm khác nhau, họ đều thừa nhận rằng đối thoại về ổn định chiến lược giữa Nga và Mỹ có thể được khởi động trong năm 2025, nhưng kết quả cụ thể sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố, từ tiến triển trong vấn đề Ukraine đến ý chí chính trị của cả hai bên. Mặc dù một hiệp ước toàn diện có thể còn xa vời, các thỏa thuận chính trị tạm thời có thể là giải pháp khả thi trong ngắn hạn để duy trì khung kiểm soát vũ khí hiện có.