Cảng hàng hóa ở Tokyo, Nhật Bản. Ảnh: Kyodo/TTXVN
Ông Trump gần đây tuyên bố sẽ công bố các mức thuế "đáp trả" (tương ứng với mức thuế các quốc gia khác đánh vào hàng hóa Mỹ). Tuy không nêu đích danh các quốc gia bị nhắm đến, ông Trump ám chỉ rằng đây là một nỗ lực rộng lớn nhằm giảm thâm hụt thương mại của Mỹ.
Các nhà phân tích tại ngân hàng Barclays nhận định mặc dù chi tiết cụ thể vẫn chưa rõ ràng, thuế nhập khẩu từ hầu hết các nền kinh tế mới nổi ở châu Á, ngoại trừ Singapore, vào Mỹ đều có thể tăng.
Dựa trên ước tính của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), hầu hết các nền kinh tế ở châu Á đều áp dụng mức thuế nhập khẩu trung bình cao hơn so với Mỹ. Ấn Độ dẫn đầu với mức thuế trung bình là 17% đối với các quốc gia được hưởng quy chế tối huệ quốc (MFN), trong khi Mỹ chỉ áp dụng mức thuế 3,3%. Mỹ hiện có quan hệ MFN với hầu hết các nền kinh tế lớn, trừ Nga.
Ông Stefan Angrick, nhà kinh tế cấp cao tại công ty phân tích Moody’s Analytics, cảnh báo việc các nền kinh tế châu Á cho đến nay vẫn tránh được thuế quan không có nghĩa là họ có thể chủ quan, đồng thời nhấn mạnh rằng tình hình vẫn có thể thay đổi, và thuế quan có thể được áp dụng sau này.
Ấn Độ
Theo ước tính của một số công ty nghiên cứu, Ấn Độ có thể là quốc gia dễ bị tổn thương nhất trước các loại thuế quan vì nước này đang áp thuế đối với hàng nhập khẩu từ Mỹ cao hơn đáng kể so với thuế mà Mỹ áp dụng đối với hàng hóa từ Ấn Độ.
Ngân hàng MUFG dự đoán thuế quan của Mỹ đối với Ấn Độ có thể tăng lên trên 15%, so với mức 3% hiện tại. Trong ngân sách quốc gia được công bố hồi đầu tháng, Chính phủ Ấn Độ đã giảm thuế đối với một loạt sản phẩm, bao gồm xe máy, hàng điện tử, khoáng sản quan trọng và pin lithium-ion. Ông Tuhin Kanta Pandey, một quan chức cấp cao phụ trách tài chính của Ấn Độ, tuyên bố trong một cuộc phỏng vấn rằng Ấn Độ đang gửi đi tín hiệu rằng họ không phải là một “ông vua” thuế quan.
Các nguồn tin cho biết Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi đang chuẩn bị thảo luận về việc cắt giảm thêm thuế quan đối với hàng chục lĩnh vực và mua thêm thiết bị năng lượng và quốc phòng từ Mỹ trong cuộc gặp với ông Trump vào cuối tuần này.
Thặng dư thương mại của Ấn Độ với Mỹ, đối tác thương mại lớn thứ ba của nước này, đạt 45,7 tỷ USD vào năm ngoái. Đáng chú ý, hàng hóa nông sản nhập khẩu của Ấn Độ phải chịu mức thuế suất lên tới 39%.
Theo tuyên bố của Nhà Trắng, trong một cuộc điện đàm với Thủ tướng Modi vào tháng trước, Tổng thống Trump đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc Ấn Độ mua thêm thiết bị an ninh của Mỹ để đạt được một "mối quan hệ thương mại song phương công bằng".
Một số nhà quan sát thị trường đã đưa ra ý kiến rằng hai bên có thể nối lại các cuộc thảo luận về một hiệp định thương mại tự do Mỹ-Ấn được chờ đợi từ lâu.
Ông Kenneth Juster, một thành viên tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại, cho rằng một thỏa thuận như trên sẽ yêu cầu New Delhi phải cắt giảm thuế đáng kể, vì mức thuế suất của Ấn Độ cao hơn nhiều so với Mỹ. Ông cũng nhấn mạnh rằng Tổng thống Trump luôn tin vào một mức độ có đi có lại nhất định trong thương mại.
Ông Arpit Chaturvedi, cố vấn Nam Á tại công ty tư vấn Teneo, cho biết Ấn Độ cũng có thể đề nghị chuyển đáng kể lượng dầu nhập khẩu từ Nga sang Mỹ để phù hợp với kế hoạch thúc đẩy xuất khẩu dầu khí của ông Trump.
Nhật Bản
Các nhà phân tích nhận định Nhật Bản dường như đã đảm bảo được một mối quan hệ tích cực với Tổng thống Trump và có thể được bảo vệ khỏi các loại thuế cao hơn "trong thời điểm hiện tại". Nhận định này được đưa ra sau khi Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba kết thúc chuyến thăm tới Washington vào cuối tuần qua.
Theo dữ liệu của WTO, Tokyo duy trì mức thuế tương đối thấp, khoảng 3,7%, đối với các quốc gia được hưởng quy chế MFN. Ông Kyohei Morita, nhà kinh tế trưởng về Nhật Bản tại ngân hàng Nomura, cho rằng ít có khả năng Mỹ tăng đáng kể thuế quan đối với hàng hóa Nhật Bản.
Trong hội nghị thượng đỉnh vào tuần trước, Nhật Bản đã đồng ý nhập khẩu nhiều khí đốt tự nhiên hơn từ Mỹ và bày tỏ sự quan tâm đến một dự án cung cấp LNG thông qua một đường ống dẫn từ phía Bắc Alaska.
Hai nhà lãnh đạo cũng đã đạt được thỏa thuận rằng thay vì mua lại công ty U.S. Steel, tập đoàn thép Nippon Steel của Nhật Bản sẽ "đầu tư mạnh" vào công ty Mỹ này. Ông Ishiba cho biết Nhật Bản sẽ cung cấp công nghệ cho U.S. Steel để sản xuất các sản phẩm chất lượng tốt hơn tại Mỹ.
Nhật Bản, quốc gia đã là nhà đầu tư nước ngoài lớn nhất tại Mỹ trong 5 năm liên tiếp, cũng cam kết sẽ tăng đầu tư lên 1.000 tỷ USD, so với mức 783,3 tỷ USD vào năm 2023.
Ông James Brady, Phó Chủ tịch của công ty tư vấn Teneo, nhận định dù Nhật Bản có thể không tránh khỏi tất cả các tác động từ các chính sách thuế quan trong tương lai của Mỹ, Tokyo có thể tránh được việc “bị đối xử” như Canada, Mexico và Trung Quốc. Ông cũng cho rằng Nhật Bản có thể được hưởng vị thế là một trong những quốc gia được Tổng thống Trump ưu ái nhất.
Trung Quốc
Trung Quốc bị áp thêm mức thuế 10% trong khi Canada và Mexico được tạm hoãn áp thuế. Các biện pháp thuế trả đũa của Bắc Kinh đối với một số hàng nhập khẩu của Mỹ đã có hiệu lực vào ngày 10/2.
Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng các biện pháp trả đũa của Bắc Kinh, bao gồm mức thuế 15% đối với than đá và khí đốt tự nhiên hóa lỏng của Mỹ, và mức thuế 10% đối với dầu thô, thiết bị nông nghiệp, ô tô và xe bán tải, vẫn có mức độ vừa phải và kiềm chế.
Theo dữ liệu của Nomura, gói thuế quan trên sẽ ảnh hưởng đến lượng hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ trị giá 13,9 tỷ USD giá trị trong năm 2024, chiếm 8,5% tổng hàng nhập khẩu của Trung Quốc từ Mỹ, và chỉ 0,5% tổng lượng hàng nhập khẩu của Trung Quốc.
Ông Tommy Xie, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu vĩ mô châu Á tại ngân hàng OCBC, nhận định cách tiếp cận "được cân nhắc kỹ lưỡng" này cho thấy Trung Quốc đang lựa chọn một phản ứng đa dạng hơn, với các biện pháp đối phó phi thuế quan như kiểm soát xuất khẩu và các cuộc điều tra đối với các tập đoàn của Mỹ, đồng thời để lại dư địa cho các cuộc đàm phán tiếp theo.