Các chuyên gia cho rằng, việc cần làm ngay lúc này là cứu trợ khẩn cấp cho người dân bị ảnh hưởng, nỗ lực tái thiết, hỗ trợ sản xuất kinh doanh phục hồi sau bão.
Cần nỗ lực gấp đôi, tăng tốc giải ngân vốn đầu tư công
Tại họp báo “Cập nhật kinh tế Việt Nam” ngày 25/9, các chuyên gia ADB tại Việt Nam cho biết: Việt Nam cần nỗ lực gấp đôi để tăng tốc giải ngân vốn đầu tư công. Điều này sẽ hỗ trợ trực tiếp cho các ngành xây dựng, sản xuất, tạo ra nhiều cơ hội việc làm.
Theo Giám đốc Quốc gia ADB tại Việt Nam, ông Shantanu Chakraborty, kinh tế Việt Nam đã phục hồi mạnh mẽ trong nửa đầu năm 2024 và tiếp tục duy trì đà tăng trưởng, bất chấp những bất ổn trên toàn cầu. Sự phục hồi ổn định đạt được do sản xuất công nghiệp cải thiện và thương mại gia tăng mạnh mẽ…
“Dự báo tăng trưởng kinh tế được giữ nguyên ở mức 6% năm nay và 6,2% vào năm 2025. Lạm phát dự kiến vẫn ở mức 4% trong cả 2 năm do áp lực kéo dài từ căng thẳng địa chính trị và sự gián đoạn trong chuỗi cung ứng toàn cầu”, Báo cáo ADB nêu.
Cũng theo ADB, công nghiệp định hướng xuất khẩu vẫn là động lực tăng trưởng chính của kinh tế Việt Nam. Các đơn đặt hàng mới dần quay trở lại và tiêu dùng phục hồi đã khôi phục tăng trưởng sản xuất trong nửa đầu năm 2024 và đà tăng mạnh mẽ hơn được kỳ vọng sẽ tiếp tục trong cả năm.
“Về phía cầu, chính sách tài khóa mở rộng và tiền tệ nới lỏng sẽ tiếp tục hỗ trợ tiêu dùng hiện ở mức thấp. Đầu tư công sẽ có vai trò then chốt đối với sự phục hồi và tăng trưởng kinh tế năm 2024. Chính sách hỗ trợ tài khóa và gia tăng đầu tư công sẽ góp phần kích cầu hơn nữa trong những tháng cuối năm 2024”, đại diện ADB tại Việt Nam cho biết.
Với những thiệt hại do Yagi gây ra, Ngân hàng UOB (Singapore) điều chỉnh hạ dự báo tăng trưởng GDP năm 2024 của Việt Nam xuống còn 5,9% (giảm khoảng 0,1% điểm phần trăm so với dự báo trước đó là 6%).
UOB nhận định, đà tăng trưởng của Việt Nam bị ảnh hưởng bởi tình hình thiên tai khắc nghiệt.
"Đối với quý III/2024, ngân hàng UOB dự báo tốc độ tăng trưởng của Việt Nam chậm lại ở mức 5,7% (giảm so với mức 6% trước đó) và đối với quý IV/2024 là 5,2% (giảm so với mức 5,4%). Đây vẫn là sự phục hồi tích cực so với mức tăng trưởng 5% vào năm 2023”, báo cáo UOB nêu. Dự báo tăng trưởng GDP năm 2025 được điều chỉnh tăng khoảng 0,2% điểm phần trăm lên 6,6%, phản ánh mức tăng dự kiến để bù đắp cho những khoản sụt giảm trước đó.
Theo UOB, ảnh hưởng từ Yagi sẽ được cảm nhận rõ hơn vào cuối quý III - đầu quý IV/2024 ở các vùng phía bắc của Việt Nam. Tác động sẽ thể hiện qua việc sản lượng sụt giảm và các cơ sở bị hư hỏng ở nhiều lĩnh vực như sản xuất, nông nghiệp và các dịch vụ. Tuy nhiên, ngoài những gián đoạn tạm thời này, các yếu tố cơ bản dài hạn vẫn khá vững chắc.
Trao đổi với phóng viên báo Tin tức ngày 25/9, PGS - TS Đinh Trọng Thịnh cho biết, hệ lụy của Yagi có thể làm ảnh hưởng tới hoạt động sản xuất, từ đó tác động tới chuỗi cung ứng hàng hóa trong xuất khẩu cũng như cung ứng ra thị trường trong nước. Điều này có thể làm tăng trưởng GDP năm 2024 có thể giảm so với mục tiêu ban đầu.
PGS. TS Đinh Trọng Thịnh, mong muốn các Bộ, ngành, địa phương đẩy mạnh giải ngân đầu tư công. Hiện, khối lượng cần giải ngân trong năm 2024 còn lớn và đây là động lực quan trọng trong việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Ngoài ra, nhanh chóng khắc phục hậu quả của bão số 3 và sửa chữa hạ tầng ở các vùng bị ảnh hưởng, nhằm nối lại giao thông liên lạc, cũng như hỗ trợ phục hồi sản xuất.
Hỗ trợ người dân, doanh nghiệp phục hồi
“Cần xem xét hỗ trợ các doanh nghiệp ở những vùng bị bão lũ để đảm bảo an sinh cho người lao động; đồng thời, đảm bảo điều kiện cho các doanh nghiệp có thể quay lại sản xuất nhanh nhất, thực hiện tốt các đơn hàng đã ký cũng như các đơn hàng xuất khẩu”, ông Đinh Trọng Thịnh đề xuất.
TS Nguyễn Đức Độ - Phó Viện trưởng Viện kinh tế – tài chính (Học viện Tài chính) đánh giá, xuất khẩu là một trong những động lực phục hồi chính của kinh tế Việt Nam, thể hiện qua con số tăng trưởng xuất khẩu trong 8 tháng năm 2024 ở mức 15,8%. Kết quả này là nhờ sự phục hồi cầu tiêu dùng tại một số thị trường như Mỹ và châu Âu, cùng bất ổn chính trị tại một số quốc gia, dẫn tới đơn hàng dịch chuyển sang Việt Nam.
Việc Cục Dự trữ Liên bang (Fed) giảm lãi suất điều hành cũng sẽ tạo ảnh hưởng phần nào về tỷ giá, giúp những doanh nghiệp vay nợ nhiều như sản xuất, xuất khẩu giảm bớt áp lực tài chính. Ngân hàng có thêm dư địa để hạ lãi suất, giúp kích thích tiêu dùng, thúc đẩy sản xuất, tăng nhu cầu nhập khẩu hàng hóa, nguyên vật liệu. Theo đó, hoạt động xuất khẩu của Việt Nam sẽ tăng trưởng tích cực trong 3 - 6 tháng tới.
Trong bối cảnh nền kinh tế còn nhiều rủi ro, chuyên gia kinh tế - TS. Lê Duy Bình cho rằng, bão Yagi đã làm giảm lộ trình tăng trưởng thuận lợi với mục tiêu GDP ban đầu là 7%. “Tôi vẫn tin vẫn có những yếu tố hỗ trợ khác của kinh tế, động lực tăng trưởng khác ở địa phương khác sẽ bù đắp. Việt Nam tiếp tục phát huy chính sách tiền tệ liên quan tới giảm lãi, khoanh nợ, giãn nợ và chính sách tài khóa miễn giảm các loại thuế cho doanh nghiệp và ngời dân ”, TS Lê Duy Bình cho biết.
Mặc dù chịu thiệt hại do bão, chuyên gia Chứng khoán VNDirect cho biết, vẫn giữ nguyên dự báo tăng trưởng GDP năm 2024 là 6,5% nhờ những yếu tố hỗ trợ tăng trưởng như: Các chương trình hỗ trợ dự kiến của chính phủ dành cho người dân, doanh nghiệp chịu thiệt hại và phục hồi kinh tế sau bão; hoạt động xuất nhập khẩu tích cực hơn so với dự phóng và môi trường tín dụng toàn cầu dần nới lỏng.
Chính phủ đã giao Ngân hàng Nhà nước (NHNN) hoạch định và thực hiện các chính sách như giãn, hoãn, khoanh nợ, chính sách tín chấp; Bộ Tài chính nghiên cứu giảm, gia hạn, hoãn các loại thuế, phí và lệ phí. Trong khi đó, Bộ Công Thương đảm bảo nguồn cung nguyên liệu đầu vào cho sản xuất kinh doanh. Để thúc đẩy tăng trưởng, Chính phủ sẽ đẩy nhanh hơn nữa việc giải ngân đầu tư công và các Chương trình mục tiêu Quốc gia.
“Với dữ liệu chỉ số Nhà Quản trị mua hàng (PMI) tích cực và số lượng đơn đặt hàng sản xuất mới trong vài tháng qua, chúng tôi duy trì đánh giá khả quan đối với triển vọng xuất khẩu trong những tháng cuối năm nay”, báo cáo VNDirect nêu.
“Mặc dù bão Yagi khiến giá một số loại lương thực, thực phẩm tăng, đặc biệt là một số loại rau củ, chúng tôi cho rằng tác động của cơn bão đến lạm phát sẽ không đáng kể. Ngược lại, giá xăng giảm, mức nền so sánh cao cùng kỳ và chi phí nhập khẩu giảm nhờ tỷ giá hạ nhiệt đang hỗ trợ đáng kể cho việc kiểm soát lạm phát”, chuyên gia VNDirect cho biết.
Ngày 25/9, ông Nguyễn Bá Hùng - Chuyên gia Kinh tế trưởng ADB tại Việt Nam cho rằng, Việt Nam vẫn trong giai đoạn khắc phục hậu quả sau bão nên con số ước tính thiệt hại có thể chưa phải số liệu cuối cùng.
Ước tính từ Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Yagi có thể khiến GDP giảm 0,15%. "Việc cần làm ngay lúc này là cứu trợ khẩn cấp cho người dân bị ảnh hưởng, nỗ lực tái thiết, hỗ trợ sản xuất kinh doanh phục hồi sau bão. Ảnh hưởng cuối cùng tới tăng trưởng như thế nào phụ thuộc vào nỗ lực tái thiết của Chính phủ", ông Nguyễn Bá Hùng cho biết.
Mặc dù Ngân hàng Nhà nước (NHNN) tiếp tục theo đuổi chính sách tiền tệ hỗ trợ, song năng lực thực hiện chính sách này đã bị hạn chế đáng kể. Do vậy ông Nguyễn Bá Hùng khuyến nghị, Việt Nam đẩy mạnh các biện pháp hỗ trợ tài khóa, tăng cường giải ngân đầu tư công và cải cách quản lý Nhà nước hơn nữa để giảm bớt gánh nặng lên chính sách tiền tệ trong việc thúc đẩy nền kinh tế.