Một góc Khu công nghiệp Bàu Xéo (huyện Trảng Bom, tỉnh Đồng Nai). Ảnh: baodongnai.com.vn
Theo đó, Tổng cục Quản lý đất đai đã chỉ ra hàng loạt sai phạm đối với Công ty cổ phần Thống Nhất (chủ đầu khu công nghiệp Bàu Xéo) và các cơ quan quản lý nhà nước thuộc tỉnh Đồng Nai.
Đối với Công ty cổ phần Thống Nhất, kết luận thanh tra cho hay, năm 2017 và 2018, doanh nghiệp này chưa báo cáo UBND tỉnh Đồng Nai, Tổng cục Quản lý đất đai về diện tích đất chưa cho thuê, cho thuê lại trong khu công nghiệp Bàu Xéo; Công ty chưa chuyển đủ số tiền bồi thường, hỗ trợ tái định cư, với số tiền hơn 7,92 tỷ đồng theo quyết định của UBND huyện Trảng Bom, trái với nghị định của Chính phủ quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khu Nhà nước thu hồi đất.
Việc Công ty cổ phần Thống Nhất cho 2 Công ty TNHH Shing Mark ViNa và Công ty TNHH Pou Sung Việt Nam thuê lại đất với diện tích khoảng 300 ha từ năm 2004 đến năm 2007 khi chưa được Nhà nước cho thuê đất là thực hiện không đúng với quy định của Luật Đất đai năm 2003. Tuy vậy, UBND tỉnh Đồng Nai đã thực hiện truy thu tiền thuê đất đối với Công ty từ năm 2004 như trường hợp đã có quyết định cho thuê đất.
Kết luận của Tổng cục Quản lý đất đai cũng chỉ ra những tồn tại, sai phạm của các cơ quan quản lý nhà nước tỉnh Đồng Nai.
Theo đó, việc lập phê duyệt các phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư (đối với các phương án được ký trước ngày 1/7/2014) chỉ có nội dung xác định mức bồi thường, hỗ trợ cho từng đối tượng bị thu hồi mà không nêu cụ thể phần bố trí tái định cư, giá đất tính thu tiền sử dụng đất tái định cư là chưa phù hợp với thông tư của Bộ Tài chính, nghị định của Chính phủ.
Bên cạnh, công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư tại dự án còn chậm. Cụ thể, mặc dù đã có phương án bồi thường, hỗ trợ từ các năm 2004, 2005, 2006 nhưng đến thời điểm thanh tra, vẫn còn diện tích 18,88 ha đất chưa hoàn thành bồi thường, giải phóng mặt bằng; phương án còn bị phê duyệt điều chỉnh lại 6 lần.
Kết luận chỉ rõ UBND tỉnh Đồng Nai ban hành Quyết định số 258/QĐ-UBND ngày 16/1/2008 và Quyết định số 3313/QĐ-UBND ngày 10/10/2008 về việc cho Công ty cổ phần Thống Nhất thuê đất để đầu tư xây dựng kinh doanh hạ tầng khu công nghiệp Bàu Xéo; trong đó có nội dung về tính thời hạn sử dụng 50 năm kể từ ngày 29/12/2006 (theo giấy chứng nhận đầu tư) và thời điểm tính tiền thuê đất từ ngày 8/1/2004 là chưa phù hợp quy định Luật Đất đai năm 2003 và Nghị định số 142/2005/NĐ-CP ngày 14/11/2005 của Chính phủ về thu tiền thuê đất, thuê mặt nước.
Bên cạnh đó, cơ quan tài nguyên môi trường không tổ chức thực hiện bàn giao đất ngoài thực địa với diện tích 294.203m2 cho Công ty cổ phần Thống Nhất triển khai thực hiện dự án là chưa thực hiện đúng quy định của Luật Đất đai năm 2003.
Tổng cục Quản lý đất đai đề nghị Công ty cổ phần Thống Nhất cần liên hệ với các cơ quan chuyên môn của UBND tỉnh Đồng Nai để lập thủ tục xin thuê đất và cấp giấy chứng nhận đối với phần diện tích đất 21.173,0m2 đã được cho thuê.
Công ty cổ phần Thống Nhất tiếp tục phối hợp với UBND huyện Trảng Bom để thực hiện bồi thường, giải phóng mặt bằng dứt điểm đối với phần diện tích còn lại tại dự án; chuyển tiền bồi thường, hỗ trợ và tái định cư 7,92 tỷ đồng cho Trung tâm Phát triển quỹ đất huyện Trảng Bom để thực hiện chi trả cho các hộ dân có đất bị thu hồi theo quy định của pháp luật.
Đối với UBND tỉnh Đồng Nai, Tổng cục Quản lý đất đai kiến nghị chỉ đạo cơ quan tài nguyên và môi trường cấp tỉnh và cấp huyện kiểm điểm, rút kinh nghiệm trong việc thực hiện trình tự, thủ tục về giao đất, cho thuê đất, cấp giấy chứng nhận còn để xảy ra các tồn tại, vi phạm; chỉ đạo UBND huyện Trảng Bom hoàn thành giải quyết dứt điểm việc bồi thường, hỗ trợ, giải phóng mặt bằng đối với phần diện tích còn lại tại dự án; phối hợp với cơ quan chuyên môn của tỉnh kiểm tra, xử lý dứt điểm đơn thư, khiếu kiện của người dân liên quan đến việc thu hồi, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư tại dự án.
Ngoài ra, chỉ đạo cơ quan chuyên môn của tỉnh, thực hiện việc kiểm tra, thanh tra và xử lý đối với trường hợp thuê đất, thuê lại đất trong khu công ghiệp nhưng không đưa đất vào sử dụng (Công ty TNHH ô tô Bắc Quang và Công ty TNHH Hua Chi Việt Nam); chỉ đạo Cục Thuế Đồng Nai tính toán lại số tiền thuê đất được miễn do điều chỉnh giảm diện tích thuê đất từ hơn 20.000 m2 xuống còn 14.500 m2 trong khu công nghiệp.
Khu công nghiệp Bàu Xéo có tổng diện tích hơn 499,7 ha được quy hoạch tại các xã Sông Trầu, Tây Hòa, Đồi 61 và thị trấn Trảng Bom (huyện Trảng Bom, Đồng Nai). Đến nay, khu công nghiệp Bàu Xéo đã thu hút được 29 nhà đầu tư trong và ngoài nước, với tổng diện tích đất cho thuê là 313,26 ha, với các ngành nghề hoạt động như: giày da, may mặc, chế biến gỗ, thức ăn chăn nuôi, cơ khí…