Gỡ rào cản để kinh tế tư nhân ‘tăng tốc’

Nắm bắt cơ hội “vàng” 

Năm 2025, nhờ những quyết sách đúng đắn của Đảng và Chính phủ, cùng với cải cách thể chế và các chính sách hỗ trợ, khu vực kinh tế tư nhân đang đứng trước cơ hội lớn để bứt phá.

Chia sẻ tại Tọa đàm “Kinh tế tư nhân Việt Nam: Giai đoạn bứt phá 2025 – 2030” do Kênh truyền hình VITV tổ chức ngày 15/3, các chuyên gia kinh tế  cho rằng, đây là thời điểm vô cùng khó khăn với khu vực doanh nghiệp tư nhân, nhưng đồng thời mở ra cơ hội rất lớn cho khu vực này bứt phá, nếu biết chủ động thích ứng, ‘liệu cơm gắp mắm’ và nắm lấy cơ hội kinh doanh.

Sự phát triển của khu vực tư nhân không chỉ tác động đến tăng trưởng GDP mà còn quyết định tính bền vững của tiêu dùng trong nước; tạo ra dòng vốn tái đầu tư vào nề

Theo GS TS Hoàng Văn Cường - Uỷ viên Uỷ ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội khóa XV, Đại biểu Quốc hội Thành phố Hà Nội, Chính phủ đã có những hành động cụ thể để tạo thuận lợi cho khu vực kinh tế tư nhân phát triển. “Nếu như trước đây, khu vực tư nhân hầu như không tham gia vào đầu tư công thì hiện tại, khu vực tư nhân đã được tham gia nhiều vào đầu tư công thông qua các đơn đặt hàng của Chính phủ dành cho các tập đoàn tư nhân”, ông Hoàng Văn Cường cho biết. 

Đặc biệt, Thủ tướng Chính phủ đặt mục tiêu cắt giảm 30% các thủ tục hành chính không cần thiết, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho khu vực kinh tế tư nhân phát triển, là thời điểm khu vực kinh tế tư nhân, doanh nghiệp tư nhân cần phải đứng lên, hành động để bứt phá.

Ở góc độ doanh nghiệp, ông Phạm Đình Đoàn - Chủ tịch Hội đồng Quản trị (HĐQT) Tập đoàn Phú Thái chia sẻ” “Nếu doanh nghiệp chậm 1 ngày có thể mất đi 3 ngày cơ hội. Bối cảnh này đòi hỏi doanh nghiệp phải chủ động, phải trăn trở suy nghĩ, tìm cách để thích nghi và đặt ra câu hỏi phải làm gì trong 5 năm tới?

“Đây là lúc doanh nghiệp tư nhân phải thay đổi từ môi trường truyền thống sang một môi trường mới, khác biệt hoàn toàn, đòi hỏi doanh nghiệp phải có trình độ quốc tế. Đặc biệt, doanh nghiệp phải biết lựa sức mình, tập trung vào các giá trị cốt lõi của doanh nghiệp, không dàn trải, đa ngành khi chưa đủ nguồn lực”, ông Phạm Đình Đoàn nhấn mạnh.

Cùng với đó, doanh nghiệp phải tăng cường hợp tác, cụ thể nếu doanh nghiệp mạnh về ý tưởng, công nghệ nhưng yếu về vốn có thể hợp tác với doanh nghiệp mạnh về vốn nhưng yếu về công nghệ, ý tưởng… để cùng nhau nắm bắt cơ hội kinh doanh.

Theo ông Phạm Đình Đoàn, để kinh tế tư nhân phát triển, có 3 yếu tố quan trọng mà Chính phủ và doanh nghiệp cần phải lưu ý: Đột phá, tăng tốc và sự hợp lực. Sự hợp lực giữa Chính phủ, người dân và doanh nghiệp sẽ tạo đà cho kinh tế tư nhân phát triển trong thời gian tới.

Đồng tình với những thay đổi nhanh, ông Nguyễn Hải Minh – Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam cho rằng: Liên minh châu Âu (EU) liên tục có những chính sách mới được ban hành chỉ trong một thời gian ngắn liên quan đến chuyển đổi xanh, điều này không chỉ tác động rất lớn đến thị trường toàn cầu mà còn tác động đến góc độ các Chính phủ và khu vực doanh nghiệp.

Thách thức đối với doanh nghiệp khi phải thực hiện ESG (Môi trường, Xã hội và Quản trị) là rất lớn, tuy nhiên theo ông Nguyễn Hải Minh nếu doanh nghiệp quyết tâm vượt qua được những thách thức ban đầu thì cơ hội mang lại cho doanh nghiệp sẽ rất lớn.

Cần thêm trợ lực từ Nhà nước và thích nghi của doanh nghiệp

Tuy nhiên, doanh nghiệp vẫn còn đương đầu với không ít khó khăn, đặc biệt về cơ chế tiếp cận vốn. 
Theo bà Đinh Thị Hà - Giám đốc Công ty Thẩm định giá VNG Việt Nam, doanh nghiệp tư nhân nhỏ và vừa vẫn gặp nhiều khó khăn trong tiếp cận vốn tín dụng. Để đầu tư công nghệ, bài toán vốn bây giờ sẽ là tiền triệu USD, doanh nghiệp bắt buộc phải đi vay ngân hàng. Do vậy, theo bà Đinh Thị Hà, doanh nghiệp nhỏ và vừa cần những ưu đãi về chính sách cụ thể hơn. 

“Mặc dù Nhà nước đề nghị các ngân hàng chia sẻ, giảm lãi suất cho người dân và doanh nghiệp nhưng phía các ngân hàng đưa ra rất nhiều tiêu chí và để đáp ứng được bộ tiêu chí đó cũng không hề dễ. Vì vậy, sẽ cần đến thêm nỗ lực từ các bên liên quan để giúp doanh nghiệp tiếp cận được vốn thuận lợi hơn, phục vụ cho sản xuất kinh doanh”, đại diện Công ty Thẩm định giá VNG Việt Nam kiến nghị.

Theo bà Đinh Thị Quỳnh Vân, Chủ tịch PwC Việt Nam, doanh nghiệp tư nhân phải tập trung trong năm tới, đó là làm sao tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI) vào hoạt động của doanh nghiệp khi sự phát triển của AI đang tiến dần đến hoạt động của mỗi doanh nghiệp tư nhân. “Doanh nghiệp có thể thường xuyên sử dụng Chat GPT, thư ký 'trong túi', có gì hỏi còn nhanh hơn là thư ký thật, nhưng làm sao để ứng dụng AI vào doanh nghiệp, đó là động lực thay đổi tư duy, cách tiếp cận doanh nghiệp”, bà Vân cho biết.

Doanh nghiệp tư nhân cần phải phát triển bền vững, đây là một trong những vấn đề nóng nổi. Tiếp theo, doanh nghiệp tư nhân cần phải chú trọng phát triển nguồn nhân lực, trong thời đại thay đổi hiện nay, vấn đề đào tạo nhân lực là một trong những vấn đề hết sức quan trọng.

Trước đó, ông Mạc Quốc Anh, Viện trưởng Kinh tế và Phát triển doanh nghiệp, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa thành phố Hà Nội (HANOISME) cho rằng, so với hai khu vực khác là doanh nghiệp Nhà nước và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI), kinh tế tư nhân vẫn chưa thật sự được quan tâm đúng mức. 

Trong khi doanh nghiệp Nhà nước vẫn nhận được sự bảo hộ lớn từ Nhà nước, doanh nghiệp FDI cũng được hưởng nhiều chính sách ưu đãi…, khối tư nhân vẫn gặp khó trong tiếp cận vốn, đất đai, chính sách thuế hay thủ tục hành chính.

Đặc biệt, môi trường cạnh tranh còn thiếu công bằng khi trong nhiều lĩnh vực quan trọng như hạ tầng, năng lượng, logistics, doanh nghiệp tư nhân vẫn khó có cơ hội tham gia vào những dự án lớn.
Chính vì vậy, theo ông Mạc Quốc Anh, các doanh nghiệp tư nhân, nhất là doanh nghiệp nhỏ và vừa rất mong Nghị quyết mới sẽ có cách nhìn nhận, đánh giá cũng như hành động đúng mức hơn với vai trò và vị trí của khối tư nhân. 

“Các doanh nghiệp mong mỏi sẽ có các giải pháp đột phá giúp doanh nghiệp tư nhân được vay vốn mà không cần thế chấp tài sản lớn, điều kiện vay đơn giản hơn. Ngoài ra, Chính phủ nên công khai Quỹ đất dành cho doanh nghiệp tư nhân, tạo cơ hội tiếp cận công bằng với tài nguyên đất đai; giảm thủ tục hành chính trong cấp phép sử dụng đất, thuê đất; đặc biệt, hạn chế tình trạng đầu cơ đất đai, bảo đảm giá thuê đất hợp lý cho doanh nghiệp”, ông Mạc Quốc Anh kieensn ghị.

Trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0, nhiều doanh nghiệp mong mỏi sự hỗ trợ của Nhà nước trong đổi mới công nghệ và chuyển đổi số. Nghị quyết mới nên định hướng rõ việc ban hành các chính sách ưu đãi thuế cho doanh nghiệp đầu tư vào công nghệ, đổi mới sáng tạo; thêm nhiều giải pháp tăng cường hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi số; xây dựng các trung tâm hỗ trợ doanh nghiệp trong nghiên cứu và phát triển, giúp kết nối doanh nghiệp với các viện nghiên cứu, trường đại học.

Bên cạnh đó là giải quyết bài toán thiếu nguồn nhân lực chất lượng cao. “Nghị quyết cần bàn đến câu chuyện xây dựng chiến lược đào tạo nguồn nhân lực bài bản gắn với nhu cầu thực tế của doanh nghiệp; có các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp trong đào tạo và phát triển nhân lực cũng như tạo điều kiện, cầu nối để doanh nghiệp tư nhân hợp tác với các trung tâm đào tạo, trường đại học”, đại diện HANOISME đề xuất.