Để sản xuất tôm trở thành ngành kinh tế mũi nhọn

Nhiều tiềm năng

Bến Tre là một trong những tỉnh có nghề nuôi tôm nước lợ (tôm biển) phát triển khá mạnh cả về diện tích lẫn sản lượng. Nhất là mô hình nuôi tôm chân trắng thâm canh, bán thâm canh đã thu lại hiệu quả cao nên được nông dân đầu tư nuôi 2 vụ/năm.

Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Bến Tre, tỉnh có 50.000 ha diện tích tiềm năng nuôi thủy sản. Tính đến năm 2020, Bến Tre đã khai thác được 45.747 ha nuôi thủy sản, tổng sản lượng nuôi đạt hơn 295.000 tấn; trong đó, có 36.000 ha nuôi tôm biển thâm canh, bán thâm canh, sản lượng tôm nuôi đạt khoảng 70.000 tấn. Đáng chú ý, năng suất nuôi tôm thẻ chân trắng thâm canh đạt từ 8 - 10 tấn/ha/vụ; tôm sú thâm canh từ 5,5 - 6 tấn/ha/vụ.

Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn Bến Tre Nguyễn Văn Buội cho hay, thời gian qua, việc cải tiến kỹ thuật nuôi tôm biển thâm canh đã góp phần tăng sản lượng hàng hóa lớn và đáp ứng nhu cầu xuất khẩu của tỉnh. Đặc biệt, nhiều mô hình nuôi tôm ứng dụng công nghệ cao mới được áp dụng, bước đầu đã mang lại hiệu quả thiết thực. Bên cạnh đó, các mô hình nuôi tôm sinh thái, tôm lúa, mô hình nuôi tôm càng xanh bán thâm canh cũng đang được áp dung. Từ đó, nâng cao năng suất, sản lượng, tăng giá trị con tôm, tạo ra nguồn nguyên liệu đáp ứng nhu cầu thị trường.

Nghề nuôi tôm vốn được cho là lợi nhuận cao nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro trong quá trình sản xuất. Tuy nhiên, đối với mô hình nuôi tôm ứng dụng công nghệ cao dù đòi hỏi chi phí đầu tư ban đầu lớn nhưng lại ít rủi ro và lợi nhuận “khủng” hơn so với cách nuôi truyền thống trước đây.

Tại Bến Tre, mô hình nuôi tôm ứng dụng công nghệ cao manh nha xuất hiện khoảng 5 năm về trước và “nở rộ” gần 2 năm trở lại đây. Nhiều nông dân ở các địa phương ven biển đã mạnh dạn dốc vốn liếng đầu tư nuôi tôm theo mô hình này và thu được hiệu quả ngoài mong đợi.

Ông Phan Văn Quẹo, xã Thạnh Phước, huyện Bình Đại cho biết, trước đây gia đình nuôi tôm thẻ chân trắng theo cách truyền thống (nuôi trên ao đất). Với 5 ha đất, ông Quẹo thả nuôi được 7 ao nuôi tôm, nhưng hiệu quả mang lại không nhiều. Sau đó, nhận thấy nuôi tôm theo hướng công nghệ cao nhiều giai đoạn mang lại hiệu quả, ông chuyển đổi gần 3 ha để xây dựng ao tròn nuôi tôm. Sau năm đầu tiên chuyển đổi với hai vụ nuôi, năng suất tôm đạt gấp từ 4 - 5 lần trên cùng diện tích mặt nước. Lợi nhuận tăng gấp 4 lần so với nuôi tôm theo cách truyền thống.

Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Bến Tre, thời gian gần đây, người nuôi tôm trong tỉnh đã có sự chuyển đổi nhanh từ hình thức nuôi thâm canh, bán thâm canh truyền thống sang nuôi tôm biển ứng dụng công nghệ cao (nuôi 2, 3, 4 giai đoạn), tập trung ở các huyện biển Thạnh Phú, Bình Đại và Ba Tri và mang lại hiệu quả kinh tế rất cao.

Đến nay, tỉnh Bến Tre có gần 1.700 ha tôm nước lợ ứng dụng công nghệ cao. Đây là hình thức nuôi mới, kiểm soát tốt dịch bệnh; năng suất, chất lượng tăng lên đáng kể, năng suất bình quân đạt khoảng 12 tấn/ha. Mỗi năm thả nuôi được 3 vụ, sản lượng đạt khoảng 36 tấn/ha, cao gấp hơn 4 lần so với nuôi tôm thâm canh trước đây, lợi nhuận trung bình từ 700 - 800 triệu đồng/ha/vụ nuôi, đã mang lại hiệu quả kinh cao cho người nuôi.

Đáng chú ý, loại hình nuôi mới khép kín này còn có ưu điểm là cách ly được môi trường dịch bệnh giai đoạn đầu, nuôi mật độ cao, kiểm soát chặt chẽ chi phí nuôi (thông qua việc kiểm soát tốt thức ăn, xử lý nước, ao nuôi nhỏ) và nâng tỷ lệ sống, nuôi tôm lên cỡ lớn, tạo điều kiện tăng năng suất.

Tăng giá trị cho tôm

Với tiềm năng sẵn có và điều kiện tự nhiên thuận lợi, thời gian tới, tỉnh Bến Tre chủ trương tập trung phát triển nhanh, mạnh hình thức nuôi tôm ứng dụng công nghệ cao theo chuỗi giá trị để nâng cao năng suất, sản lượng; trong đó, doanh nghiệp đóng vai trò và là động lực của toàn chuỗi giá trị.

Theo đó, UBND tỉnh Bến Tre đã ban hành Kế hoạch phát triển 4.000 ha nuôi tôm nước lợ ứng dụng công nghệ cao đến năm 2025, theo tinh thần Nghị quyết số 09-NQ/ĐH của Đảng bộ tỉnh Bến Tre nhiệm kỳ 2020-2025. Điều này nhằm góp phần thúc đẩy phát triển bền vững kinh tế thủy sản nói riêng, kinh tế xã hội của địa phương vùng ven biển nói chung. Tổng kinh phí đầu tư hơn 10.705 tỷ đồng; trong đó, vốn ngân sách Nhà nước hơn 1.200 tỷ đồng, số còn lại là vốn ngoài ngân sách (vốn dân, vốn doanh nghiệp) 9.500 tỷ đồng.

Theo Chủ tịch UBND tỉnh Bến Tre Trần Ngọc Tam, tỉnh đặt mục tiêu phát triển ngành tôm biển theo hướng công nghiệp hóa-hiện đại hóa.Đồng thời, đưa ngành này thành ngành sản xuất hàng hóa lớn, có cơ cấu và tổ chức sản xuất hợp lý, có năng suất, chất lượng hiệu quả và khả năng cạnh tranh cao. Từ đó, tạo đột phá trong phát triển kinh tế thủy sản theo hướng ổn định và bền vững, góp phần quan trọng vào tăng trưởng GDP của tỉnh.

Theo đó, đến năm 2025, tỉnh Bến Tre sẽ có  4.000 ha nuôi tôm nước lợ (tôm thẻ, tôm sú) ứng dụng công nghệ cao; trong đó, huyện Ba Tri 500 ha, huyện Bình Đại 2.000 ha và huyện Thạnh Phú 1.500 ha. Đến năm 2025, sản lượng nuôi tôm biển ứng dụng công nghệ cao đạt 144.000 tấn, tốc độ tăng trưởng bình quân đạt 41,4%. Giá trị sản xuất ngành tôm đạt 1 tỷ USD, tốc độ tăng trưởng bình quân đạt 41,4%. 

Ông Nguyễn Văn Dũng, Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch UBND huyện Bình Đại cho hay, giai đoạn 2020-2025, huyện Bình Đại có kế hoạch phát triển khoảng 2.000 ha nuôi tôm biển công nghệ cao, chiếm 50% diện tích của tỉnh. Đây là con số rất lớn cần có sự đồng bộ về giống, kỹ thuật, hạ tầng và các giải pháp quản lý môi trường vùng nuôi. Huyện kiến nghị ngành nông nghiệp tỉnh có giải pháp thống nhất để tránh xung đột sản xuất với các ngành khác khi phát triển mạnh mô hình nuôi tôm biển công nghệ cao.

Chủ tịch UBND tỉnh Bến Tre cho hay, để đạt mục tiêu để ra, tỉnh triển khai các nhóm giải pháp như: tổ chức lại sản xuất, nâng cao chất lượng giống tôm biển, nghiên cứu, ứng dụng khoa học công nghệ, khuyến ngư và công tác phòng chống dịch bệnh, đầu tư cơ sở hạ tầng, quản lý môi trường, phát triển hoạt động chế biến tôm…

Cùng đó, Bến Tre phát triển mạnh mẽ các hình thức hợp tác, liên kết sản xuất dựa trên các hộ, cơ sở nuôi phân tán, nhỏ lẻ thành các tổ hợp tác, hợp tác xã gắn với doanh nghiệp cung cấp đầu vào, bao tiêu sản phẩm đầu ra để xây dựng vùng nuôi tôm biển ứng dụng công nghệ cao thành các vùng sản xuất nguyên liệu lớn, tập trung.

Cụ thể, đến năm 2025, sản phẩm tôm biển ứng dụng công nghệ cao được sản xuất dưới các hình thức hợp tác và tỷ lệ liên kết đạt trên 60%. Tỉnh phấn đấu thành lập được ít nhất 3 hợp tác xã nuôi tôm có doanh thu 100 tỷ đồng; sản phẩm tôm biển công nghệ cao sản xuất theo tiêu chuẩn GAP, ASC, chiếm tỷ lệ trên 70%.

Bên cạnh đó, Bến Tre rà soát, bổ sung những vùng nuôi tôm biển phù hợp vào quy hoạch vùng của tỉnh, quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất của địa phương. Đến năm 2025, tỉnh hình thành được 3 vùng sản xuất tập trung, gồm: 300 ha ở xã Bảo Thuận, huyện Ba Tri, 100 ha tại xã Thạnh Phước, huyện Bình Đại và 100 tại xã Giao Thạnh, huyện Thạnh Phú. Ngoài ra, ngành chức năng tỉnh cũng rà soát, đánh giá xác định những khâu yếu trong chuỗi gái trị tôm biển để củng cố, nâng cấp, nhằm tạo sự liên kết chặt chẽ giữa các khâu trong chuỗi giá trị từ sản xuất đến chế biến, tiêu thụ.

Chủ tịch UBND tỉnh Bến Tre Trần Ngọc Tam thông tin, thời gian tới, ngoài việc phát động lan tỏa các mô hình nuôi có hiệu quả như hiện nay, tỉnh sẽ có những chính sách phát triển nuôi tôm ứng dụng công nghệ cao. Trước hết là quy hoạch, đầu tư sở hạ tầng để đảm bảo vùng nuôi tốt, an toàn, từ đó, thu hút các nhà đầu tư vào đầu tư. Bên cạnh đó, tỉnh cũng làm việc với ngành ngân hàng để tạo điều kiện thuận lợi cho nhà đầu tư cũng như các hộ áp dụng mô hình nuôi tôm công nghệ cao được tiếp cận nguồn vốn vay phát triển sản xuất.